ضرورت توجه به وضعیت روانی مبتلایان به سندرم روده تحریک‌پذیر
سندرم روده تحریک‌پذیر، یک اختلال عملکردی دستگاه گوارش است که با درد شکم یا ناراحتی مرتبط با اختلال در اجابت مزاج که به سه دسته یبوست، اسهال، ترکیب اسهال- یبوست تقسیم می‌شود. پژوهشگران در پژوهشی با عنوان “مقایسه ابعاد آسیب‌شناسی روانی بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر با افراد غیرمبتلا در کلینیک‌های تخصصی گوارش شهر تهران” به بررسی این بیماران پرداختند.
در پژوهشی که اکبر عقیقی، دانشجوی دکتری روانشناسی دانشگاه ارومیه، علی عیسی‌زادگان، استاد روانشناسی دانشگاه ارومیه و اسماعیل سلیمانی، استادیار روانشناسی دانشگاه ارومیه انجام داده‌اند آمده است:« علائم غیرگوارشی سندرم روده تحریک‌پذیر عبارتند از : بی‌حالی، کمردرد، سردرد، علائم تکرر ادراری، تکرر ادرار شبانه، تکرر و فوریت ادرار، تخلیه ناقص مثانه و قاعدگی دردناک زنان. میزان شیوع سندرم روده تحریک‌پذیر در زنان بیشتر از مردان است و زنان ۸۰ درصد از جمعیت مبتلایان را تشکیل می‌دهند. تاکنون علت این تفاوت در شیوع این بیماری در میان زنان و مردان را تفاوت‌های فیزیولوژیکی در هورمون جنسی، تفاوت در پاسخ به استرس و پاسخ‌هی ایمنی بیان شده است.»
در این مقاله آمده است:« علت اصلی سندرم روده تحریک‌پذیر به خوبی مشخص نیست، ولی فرض بر این است که عواملی همچون فعالیت حسی – حرکتی غیرطبیعی روده، اختلال در کارکرد اعصاب مرکزی، استرس و تنش‌ها و سواستفاده جنسی و جسمی در دوران کودکی، عوامل ژنتیکی، ایمنی زیستی، التهابی نیز علاوه بر افزایش حساسیت احشایی می‌تواند کاملا نقش مهمی را در فعل‌وانفعالات پیچیده بین روده و مغز ایفا کند.»
روش مطالعه پژوهش حاضر با توجه به موضوع آن، علی- مقایسه‌ای بوده و جامعه آماری مطالعه حاضر شامل کلیه بیمارانی بودند که از مناطق مختلف شهر تهران برای درمان به مراکز خصوصی (غیردولتی) شامل بخش گوارش بیمارستان تخصصی و فوق‌تخصصی خاتم‌الانبیا، بخش گوارش بیمارستان ابن‌سینا، کلینیک فوق تخصصی گوارش و کبد بهبود و کلینیک تخصصی داخلی مسعود مراجعه کرده بودند. این افراد در بازه زمانی اردیبهشت و خردادماه ۱۳۹۶ مراجعه کرده بودند و براساس نظر متخصصان گوارش، تشخیص سندرم روده تحریک‌پذیر داده شده بود.
محققان در این مقاله می‌گویند:« نمونه آماری شامل ۳۰ بیمار مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر بودند که به صورت روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. گروه مقایسه نیز با روش با روش همتاسازی از لحاظ سن، جنس، سطح تحصیلات، درآمد و وضعیت تاهل با گروه مبتلایان به تعداد ۳۰ نفر انتخاب شدند که اکثرا از همراهان بیماران بودند. ضمنا در روش‌های تحقیق علی مقایسه‌ای حداقل نمونه لازم برای هر زیرگروه ۱۵ نفر است اما در پژوهش حاضر به دلیل احتمال افت آزمودنی و افزایش تعمیم نتیجه برای هر گروه ۳۰ نفر گزینش شد.»
در این پژوهش آمده است:« این مطالعه با هدف بررسی آسیب‌شناسی روانی افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر و افراد غیرمبتلا انجام شد و نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره به دست آمده از تحلیل داده‌های پژوهش، وجود تفاوت معنی‌دار بین گروه‌های پژوهش از لحاظ خرده متغیرهای آسیب‌شناسی روانی بود. به طوری که میانگین افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر در مولفه‌های شکایت جسمانی، وسواس، افسردگی، خصومت، حساسیت میان‌فردی و اضطراب به طور معنی‌داری بیشتر از افراد سالم است.»
عقیقی و همکارانش دراین پژوهش می‌گویند:« نکته مهم دیگر در تبیین تفاوت معنی‌دار شکایات جسمانی در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر و غیر مبتلا، توجه به شدت علائم و ابعاد گسترده آن است. به نظر می‌رسد با توجه به این که بیماری مذکور اندام‌های زیادی از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مشکلات روزمره‌ای را برای فرد مبتلا ایجاد می‌کند توجه بیمار را از مسائل دیگر گرفته و به نوعی فرد مجبور می‌شود دردهای جسمانی خود را ابراز کند.»
به گفته محققان، بیماری سندرم روده تحریک‌پذیر بر تعاملات اجتماعی، سبک زندگی، روابط جنسی، تفریح و مسافرت، تغذیه و خواب و بهزیستی عاطفی بیماران تاثیر منفی می‌گذارد. همچنین ناتوانی ناشی از بیماری، بار مالی و کاری زیادی را بر فرد وارد می‌کند که سبب می‌شود بیماران مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر کیفیت زندگی پایین‌تری نسبت به افراد عادی و سایر بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت، سردرد های مزمن و سایر اختلالات گوارشی داشته باشند.
این پژوهش در شماره چهارم دوره هفدهم مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه منتشر شده است.
