آیا تنبیه کودکان روش درستی است؟
همه بچه‌ها قانون شکنی می‌کنند و گاهی اوقات برای تجربه کردن، حد و مرز‌ها را زیر پا می‌گذارند. در مقابل اگر والدین به شیوه‌ای درست و مفید پاسخ رفتار آن‌ها را بدهند کودکان یاد می‌گیرند در آینده درست یه انتخاب‌های درست بزنند.
توجه به این نکته لازم است که عکس العمل والدین نسبت به حرکات و رفتار فرزندانشان یکی نیست، گاهی تنبیه می‌کنند و گاهی عواقب و پیامد کار را متذکر می‌شوند. اینجاست که باید تفاوت پیامد و مجازات را به درستی تشخیص دهیم.
تنبیه چیست؟
تنبیه در رواقع به رنجی و سختی انداختن کودکان به خاطر کار اشتباهشان است که معمولا از این بابت ناراحت می‌شوند و احساس بدی دارند.
تنبیه همیشه به دلیل مشکلات رفتاری نیست بلکه گاهی ریشه در رفتار‌های ذاتی دارد. در واقع والدین برای خجالت دادن و یا تحقیر کودک او را مجازات می‌کنند در ادامه به مثال‌ها توجه کنید:
– کودکی اساب بازی‌های خود را جمع نمی‌کند و والدین به کمر یا باسن او ضربه می‌زنند.
– دختربچه‌ای اتاق خود را مرتب نمی‌کند و والدین برای تنبیه از اتاق او عکس می‌گیرد و در فضای مجازی پخش می‌کنند تا او خجالت بکشد.
تنبیه باعث می‌شود کودکان نسبت به خودشان حس بدی پیدا کنند و یاحتی به خاطر اشتباهی که کرده اند با خود و والدینشان لج کنند. کودکانی که همیشه به خاطر کار‌هایی که مورد پسند والدیشان نیست تنبیه می‌شوند در آینده احتمالا اشتباهات بیشتری می‌کنند.
تنبیه اثرات منفی زیادی دارد، یکی از آن‌ها خشمی است که کودک نسبت به والدین دارد و روی آن تمرکز می‌کند به جای اینکه سعی کند کار درست را انجام بدهد. مثلا ممکن است کودک با خودش بگوید ” مادر من از این تنبیه منظوری دارد” به جای اینکه بپذیرد و بگوید ” من اشتباه کرده ام پس باید تنبیه شوم”
اینکه می‌گویند ” این کار تو عواقبی دارد” یعنی چه؟
نشان دادن پیامد کار اشتباه به کودک به او یاد می‌دهد که چگونه در آینده بهتر عمل کند؟ به آن‌ها احساس خوبی می‌دهد و اعتماد به نفسشان را زیاد می‌کند در نتیجه باعث می‌شوددر آینده بهتر عمل کنند.
عواقب منطقی:
پیامد‌ها و عواقب منطقی را والدین ایجاد می‌کنند و به طور مستقیم با سوءرفتار در ارتباط است. در ادامه به مثال‌ها توجه کنید:
– کودک اسباب بازی‌های خود را مرتب نمی‌کند و والدین برای اینکه عاقبت کارش را به او نشان داده در طول روز به او اسباب بازی نمی‌دهند.
– دختر اتاق خواب را تمیز نمی‌کند، مادر به او حق استفاده از وسایل الکترونی را برای بقیه روز نمی‌هد.
پیامد‌های طبیعی:
این نوع پیامد‌ها نتیجه مستقیم رفتار کودک است. والدین گاهی اجازه می‌دهند که فرزندانشان با عواقیب طبیعی کارشان روبه رو شوند به شرط اینه خطرناک نباشد.
در ادامه مثال‌های این قسمت را بخوانید:
– کودکی برای بازی در هوای سرد کت نمی‌پوشد، مادرش مانع او نمی‌شود تا متوجه شود عاقبت این کار سرما خوردن است.
– پسربچه‌ای وقت غذا خوردن بازی کردن را متوقف نمی‌کند در نتیجه پس از چند دقیقه حتما گرسنه خواهد.
تنبیه در مقابل عاقبت (پیامد):
تنبیه ممکن است در کوتاه مدت جواب بدهد. کودک شما زمانی که از شما بترسد و یا بخواهد سختگیری شما نسبت به خودش را تمام کند اشتباهش را تکرار نمی‌کند، اما حس تحقیر شدن و ناراحتی با او خواهد ماند.
در دراز مدت مجازات نتیجه عکس خواهد داشت و با گذشت زمان اثر بخشی خود را از دست می‌دهد، چون کودک مهارت انتخاب درست را نیاموخته و تنها چیزی که می‌داند این است؛ در مقابل هر اشتباهی با خشم می‌تواند مقابله کرد.
اما پیامد و عاقبت کار به کودک می‌آموزد انتخاب بدی کرده و در آینده نتیجه اش رامی بیند و می‌تواند با کمی دقت دیگر آن اشتباه را تکرار نکند. نشان دادن عواقب کار در رشد و توسعه شخصیت کودک بسیار مؤثر خواهد بود.
