ارتباط ام‌اس و ویتامین D
نتایج پژوهشی جدید نشان داده است که ویتامین D می تواند به بهبود شرایط زندگی افرادی که از بیماری ام‌اس رنج می برند، کمک کند و همچنین خطر ابتلا به این بیماری در میان افرادی که از نظر ژنتیکی یا جغرافیایی نسبت به آن آسیب پذیرتر هستند را کاهش دهد.
سیستم ایمنی افراد مبتلا به بیماری ام‌اس دوست را از دشمن تشخیص نمی دهد و بر همین اساس، در حالت هشدار بالا قرار گرفته و به غلاف های میلین محافظ که سلول های عصبی را در مغز و نخاع پوشش می دهند، حمله می کند. این فرآیند به مشکلات سلامت پیشرونده در دیگر نقاط بدن منجر می شود. اما نتایج رو به افزایش پژوهش های مختلف نشان می دهند که وجود ویتامین D در سلول ها به عنوان یک تنظیم کننده برای سیستم ایمنی عمل می کند و از این رو، دیگر حالت تهاجمی به خود نمی گیرد.
سه مطالعه – یکی در دانشگاه آکسفورد، یکی در بیمارستان اینلندر نروژ و دیگری در دانشکده پزشکی نیو جرسی – گزارش کردند که حفظ سطوح کافی از ویتامین D که در قالب مکمل ها مصرف شدند نه تنها خطر ابتلا به بیماری ام‌اس را کاهش می دهد، بلکه امکان عود در افراد مبتلا به بیماری را نیز کاهش می دهد. هر سه مطالعه در نشریه Neurology منتشر شده اند.
ارتباط بین ویتامین D و بیماری ام‌اس به واسطه پیوند بین نور خورشید و خطر ابتلا به این بیماری هر چه بیشتر پشتیبانی شده است. به غیر از مکمل ها، بهترین منبع برای ویتامین D (به ویژه ویتامین D3) نور خورشید است. مطالعه صورت گرفته توسط پژوهشگران فنلاندی پیوند بین میزان فاصله مکان زندگی مردم از خط استوا با ابتلا به بیماری ام‌اس را تایید کرده است و بر همین اساس، هر چه نور خورشید کمتری دریافت می شود، خطر ابتلا به بیماری ام‌اس افزایش می یابد.
همچنین، پژوهشگران فنلاندی دریافتند نوزادانی که در بهار متولد می شوند، احتمال بیشتری دارد به بیماری ام‌اس مبتلا شوند. نوزادانی که در معرض بیشترین خطر قرار دارند آنهایی هستند که در ماه آوریل به دنیا می آیند که ۹.۴ درصد خطر بیشتر وجود دارد، در شرایطی که نوزادان متولد نوامبر ۱۱.۱ درصد احتمال کمتری دارد به ام‌اس مبتلا شوند. دلیل این مساله؟ این نوزدان در تاریک‌ترین ماه های سال در رحم مادر رشد کرده اند.
از آنجایی که در زندگی مدرن امروز زمان بیشتری را در داخل ساختمان ها سپری می کنیم و از کرم های ضد آفتاب استفاده می کنیم، چندان جای شگفتی نیست که با کمبود ویتامین D مواجه شویم. با یک آزمایش خون ساده که نیازی به ناشتا بودن نیز ندارد می توان سطح ویتامین D را اندازه گیری کرد. محدوده عادی بین ۳۲ تا ۱۰۰ است و پزشکان به طور معمول ۵۰ را محدوده میانی در نظر می گیرند.
دکتر دوسان استفوسکی، استادیار عصب شناسی در مرکز پزشکی دانشگاه راش در شیکاگو، مصرف بین ۳,۰۰۰ تا ۵,۰۰۰ واحد ویتامین D در روز را برای بیماران مبتلا به ام‌اس خود توصیه می کند و سطوح این ویتامین را هر سه ماه یک بار بررسی می کند تا در صورت نیاز تغییرات لازم ایجاد شوند. مقدار مصرف روزانه توصیه شده برای افراد سالم در بازه سنی یک تا ۷۰ ساله برابر با ۶۰۰ واحد بین المللی و برای بانوان باردار و مادران شیرده و همچنین افراد بالای ۷۱ سال ۸۰۰ واحد بین المللی است.
البته نور خورشید و مکمل ها تنها گزینه های موجود برای دریافت میزان توصیه شده روزانه ویتامین D نیستند. این ویتامین در مواد غذایی نیز یافت می شود. ماهی های چرب مانند سالمون، خال مخالی، تن و ساردین منابع خوبی محسوب می شوند. مقادیر کم ویتامین D در جگر گاو، پنیر و زرده تخم مرغ یافت می شود. همچنین، بسیاری از مواد غذایی با این ویتامین غنی سازی می شوند. رایج‌ترین محصولات غنی شده با ویتامین D شامل شیر، غلات صبحانه، ماست، آب پرتقال و حتی بستنی می شوند. اما باید به این مساله توجه داشته باشید که مصرف مواد غذایی به تنهایی نمی تواند ویتامین D مورد نیاز بدن را تامین کند و بر همین اساس است که استفاده از مکمل ها و در صورت امکان قرار گرفتن در معرض نور خورشید توصیه می شود.
مصرف مکمل های ویتامین D در صورت تجویز پزشک سرمایه گذاری بیهوده ای نخواهد بود. ویتامین D نشان داده است که به درمان دیگر اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید و بیماری های دستگاه گوارش مانند کرون و کولیت نیز کمک می کند و همچنین، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.
واکنش های سمی به ویتامین D حتی در دوزهای بالا نیز نادر هستند. در مطالعات انجام گرفته به شرکت کنندگان حتی ۴,۰۰۰ تا ۵,۰۰۰ واحد بین المللی ویتامین D در روز داده شده و هیچ گونه عوارض جانبی نیز مشاهده نشده است. بنابر گزارش کلینیک مایو، پیامد اصلی مسمومیت با ویتامین D تجمع کلسیم در خون (هیپرکلسمی) است که می تواند کاهش اشتها، تهوع و استفراغ را به همراه داشته باشد. همچنین، خستگی، ضعف، تکرر ادرار و مشکلات کلیوی ممکن است رخ دهند. توقف مصرف دوز بالا ویتامین D به احتمال زیاد هر گونه مشکلی را برطرف خواهد کرد. در موارد شدید، پزشک ممکن است داروها و مایعات را تجویز کند که گاهی اوقات شامل تزریق وریدی می شود.
در هر صورت، اگر نگران مصرف بیش از اندازه ویتامین D در روز هستید، ابتدا با پزشک خود در این زمینه صحبت کنید.
