افق ۱۴۰۰ وزارت بهداشت برای افزایش مصرف داروهای خوراکی در تالاسمی‌ها
رییس مرکز مدیریت پیوند و امور بیماری‌های وزارت بهداشت درباره داروی خوراکی بیماران تالاسمی، گفت: آمارهای جهانی نشان می‌دهند که بیماران تالاسمی در دنیا ۸۰ درصد از داروی خوراکی استفاده می‌کنند؛ بنابراین زمانی که داروی خوراکی به اندازه کافی اثربخش است و عوارض کمتر و کنترل‌شده‌تری دارد، مصرف نوع خوراکی آن نسبت به تزریقی مقرون‌به‌صرفه‌تر بوده و برای بیماران هم راحت‌تر است.
دکتر مهدی شادنوش، درباره تغییر داروی بیماران تالاسمی از تزریقی به سمت خوراکی، گفت: در چارچوب طرح تحول نظام سلامت و اقتصاد مقاومتی که سیاست کلی کشور است، ما در حال بازنگری همه فرایندهایی هستیم که در گذشته انجام می‌شد. البته بی‌تردید وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت آحاد مردم اجازه نمی‌دهد که هیچ اقدام غیر علمی در کشور اجرا شود.
وی افزود: مساله این است که در گذشته گاهی یکسری اقدامات علمی را انجام شده، اما بعدها آنها را مورد بازنگری قرار نداده‌ایم. به طور مثال بحث تبدیل داروهای تزریقی بیماران تالاسمی به داروی خوراکی نیز از همین موارد است. در حال حاضر در کشور ما ۶۰ درصد تالاسمی‌ها از داروی تزریقی و ۴۰ درصد از داروی خوراکی استفاده می‌کنند، درحالیکه اکنون این نسبت در کشورهای توسعه‌یافته ۸۰ به ۲۰ است.
شادنوش با بیان اینکه این اتفاق دارای پشتوانه علمی است، افزود: از طرف دیگر قانون مجلس شورای اسلامی ما را مکلف کرده که مشابه خارجی داروهایی را که تولید داخلی‌شان در کشور وجود دارد، نباید وارد شوند و این تکلیف قانونی ما است. با این حال هم یقینا وزارت بهداشت به هیچ‌وجه قبول نمی‌کند که اقدامی غیر علمی در سلامت مردم اتفاق افتد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر تولیدات داخلی بسیار خوبی داریم که آزمایش‌های متعددی را پشت سر گذاشته، عوارض محدودی دارند و همه کنترل‌های لازم هم برایشان انجام شده است، گفت: البته هر زمان که بخواهیم داروی جدیدی را مطرح کنیم، هم به دلیل حضور رقبایی که نمی‌خواهند بازار را از دست دهند و هم به دلیل عدم پذیرش روانی در مصرف‌کنندگان، مقاومت‌هایی وجود دارد. بر همین اساس در حال حاضر همکاری‌های خوبی بین انجمن حمایت از بیماران تالاسمی، انجمن علمی این بیماران خصوصا انجمن خون‌شناسی و سرطان کشور و وزارت بهداشت وجود دارد و اقدامات را به خوبی پیش می‌بریم. در این حوزه همه باید با یکدیگر همکاری کنیم تا آنچه که باعث آرامش بیشتر بیماران است، رخ دهد.
شادنوش ادامه داد: از طرفی باید به گونه‌ای عمل کنیم که در مقاطع مختلفی مانند ایجاد شرایط تحریم‌های ظالمانه، فرآیندهای ما دستخوش تغییر نشوند. به عنوان مثال طوری عمل کنیم که ورورد یا پرداخت پول برای دارویی که گروه زیادی از بیماران آن را مصرف می کنند، دچار مشکل نشود. بنابراین همه این مسائل باید مورد توجه قرار گیرند تا در طولانی مدت بتوانیم روند ثابتی را پشت سر بگذاریم. البته مجددا تاکید می‌کنم که در وزارت بهداشت انجام هیچ اقدامی بدون پشتوانه علمی قابل قبول نیست و برنامه‌ای بدون پشتوانه علمی اجرا نخواهد شد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر آمارهای جهانی نشان می‌دهند که در بیماران تالاسمی در دنیا ۸۰ درصد از داروی خوراکی استفاده می‌شود، گفت: حال وقتی که داروی خوراکی به اندازه کافی اثربخش است و عوارض کمتر و کنترل‌شده‌تری دارد، بنابراین مصرف داروی خوراکی از داروی تزریقی مقرون‌به‌صرفه‌تر بوده و برای بیماران هم راحت‌تر است. در این زمینه نقشه راهی را تا سال ۱۴۰۰ در راستای افزایش مصرف داروی خوراکی در بیماران تالاسمی برنامه‌ریزی می‌کنیم و می‌خواهیم به سرعت وضعیت‌مان را در این حوزه با شواهد علمی جهانی تطبیق دهیم. وقتی که شواهد علمی نشان می‌دهد که باید به سمت مصرف داروی خوراکی رویم، بنابراین باید مقدمات رفتن به این سمت را فراهم کنیم.
شادنوش با بیان اینکه بر همین اساس باید فرآیندهایمان به‌روزتر شده و با شواهد علمی دقیق‌تری همراه شوند، اظهار کرد: البته این موضوع به همکاری بیماران هم نیاز دارد که امیدوارم بتوانیم این اقدام را با کمک بیماران پیش بریم.
وی درباره شرایط کشور در زمینه پیشگیری از تولد نوزاد تالاسمی نیز گفت: در گذشته در برخی استان‌های کشور مانند گیلان موارد بروز بیماری تالاسمی بسیار زیاد بود؛ به‌طوریکه گیلان از نظر تعداد بیماران تالاسمی رتبه دو کشوری را در اختیار داشت، اما خوشبختانه با فرهنگسازی و انجام اقدامات پیشگیرانه، مانند آزمایش‌های قبل از ازدواج، توانستیم میزان تولد تالاسمی‌های جدید را کاهش و از بروز تالاسمی جدید پیشگیری کنیم. البته در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان هنوز ازدواج‌های فامیلی، بدون بررسی و کنترل قبلی اتفاق می‌افتد و همچنان می‌بینیم که موارد جدید تالاسمی هم ایجاد می‌شود. اکثر این موارد نیازمند فرهنگسازی است که امیدواریم با کمک رسانه‌ها و هدایت مناسب وزارت بهداشت و همکاری با انجمن‌های حمایتی و علمی بیماران، این فرهنگسازی‌ها بیشتر شود.
وی با بیان اینکه در زمینه بیماری‌ها قطعا ابتدا تمرکزمان بر پیشگیری است و به دنبال این هستیم که از بروز موارد جدید پیشگیری کنیم، گفت: به عنوان مثال با تاسیس معاونت اجتماعی در وزارت بهداشت در حوزه پیشگیری از بروز تالاسمی‌های جدید در سیستان و بلوچستان اقدامات خوبی انجام شده است. به طوریکه با ایجاد خانه‌های سلامت، تقویت شبکه‌های بهداشتی و با حضور نیروهای اجتماعی مانند روحانیون اهل تسنن و فعال شدن آنها در زمینه فعالیت‌های اجتماعی حوزه سلامت، امیدواریم که در آینده نزدیک شاهد وضعیت اصلاح‌شده‌تری در این حوزه باشیم. در مرحله دوم کار هم فرایندهای درمانی‌مان را با همراهی جامعه بیماران به‌روز می‌کنیم.
