خودمان را با دیگران مقایسه کنیم یا نه؟/مقایسه اجتماعی چگونه باعث ایجاد استرس در ما می شود؟
تریتا نیوز : مهناز خدادوست ،مقایسه خودمان با یکدیگر یک رفتار طبیعی انسانی است که به ما کمک می‌کند تا به عنوان یک گروه منسجم با هم زندگی کنیم، به ما کمک کند از یکدیگر بیاموزیم و ما را از عقب افتادن بیش از حد از توانايي هايمان باز مي دارد.
همچنین به ما کمک می‌کند تا خودمان را تعریف کنیم، ارزیابی کنیم که چگونه در زمینه‌های مختلف زندگی بر اساس آنچه ممکن به نظر می‌رسد، عمل می‌کنیم، و حتی به نظر می‌رسد در بسیاری از موارد به ما کمک می‌کند تا احساس بهتری نسبت به خود داشته باشیم. با این حال، مقايسه می تواند استرس زا نیز باشد و می تواند ما را بیشتر از آنچه نیاز داریم رقابتی کند.
ما از سنین پایین شروع به مقایسه خود با یکدیگر می کنیم
مقایسه اجتماعی یک پویایی مشترک انسانی است که برای اولین بار در زمانی که کودکان بسیار کوچک هستند، انجام مي دهند. به کودکان نوپا فکر کنید که هر وقت کودک دیگری را با اسباب‌بازی جدیدی مي بينند ناراحت یا عصبانی می‌شوند.
مقایسه اجتماعی در مدرسه زمانی که بچه‌ها از مدها پیروی می‌کنند، شتاب بیشتری می‌گیرد. برای اینکه “باحال” در نظر گرفته شوید باید آخرین برنامه تلویزیونی را تماشا کنید یا بهترین لباس ها را بپوشید.
سپس، در دبیرستان و دانشگاه، دنیای نام‌های تجاری، موسیقی پرطرفدار، دسته‌ها و FOMO زمانی است که مقایسه اجتماعی واقعاً در اوج است، و در اين شرايط مقايسه اجتماعي هرگز کاملاً از بین نمی‌رود زیرا افراد در اين سن، براي ورود به بهترین دانشگاه‌ها، یافتن بهترین مشاغل، ازدواج با فرد مناسبي كه دوستان شان به او حسادت كنند تمرکز می‌کنند.
بزرگسالان با بسیاری از فشارهای مقایسه اجتماعی مشابه نوجوانان تا حدی روبرو هستند: مقایسه ظاهر، موقعیت اجتماعی، موارد مادی و حتی روابط.
دو نوع مقایسه اجتماعی وجود دارد
محققان دو نوع مقایسه اجتماعی را شناسایی کرده اند:
• مقایسه اجتماعی رو به بالا: در اینجا ما به افرادی که احساس می‌کنیم وضعیت بهتری نسبت به ما دارند نگاه می‌کنیم تا الهام‌بخش و امیدوارتر شویم. به عنوان مثال، ممکن است احساس کنید از رئیس خود الهام گرفته اید. شاید او واقعاً در حرفه خود عالی بوده و شما سبک رهبری و دستاوردهای او را تحسین می کنید. شما خودتان را مقایسه می کنید تا تلاش کنید و تغییراتی ایجاد کنید تا بتوانید روزی به سطح آنها برسید. حتی ممکن است به موفقیت آنها حسادت کنید.
• مقایسه اجتماعی رو به پایین: در اینجا به افرادی نگاه می‌کنیم که احساس می‌کنیم وضعیتشان بدتر از ماست، در تلاشی برای احساس بهتر نسبت به خود و موقعیت‌مان. این به نظر خیلی بد می رسد، اما همه آن را در برخی مواقع انجام داده اند. فرض کنید برای تعطیلات آخر هفته در تنگنا هستید و از اینکه نمی توانید با دوستان خود به دیدن یک گروه موسیقی زنده بروید، ناراحت هستید. سپس، اگر فردی را دیدید که بی خانمان است، ممکن است کمی نسبت به وضعیت مالی خود احساس بهتری داشته باشید، زیرا به شما امکان می دهد زندگی خود را در یک چشم انداز جدید قرار دهید.
سطح عزت نفس شما بر نحوه برخورد شما با مقایسه اجتماعی تأثیر می گذارد
برخی از عواملی که بر مفید یا مضر بودن مقایسه‌های اجتماعی تأثیر می‌گذارند، عزت نفس ما، عوامل استرس‌زای ما در زندگی‌مان هستند، و اینکه آیا ما در حال انجام مقایسه‌های اجتماعی صعودی یا نزولی هستیم.
افرادی که عزت نفس بالاتر و عوامل استرس زا کمتری در زندگی خود دارند، در مقایسه های اجتماعی بهتر عمل می کنند. همچنین ممکن است تمایل کمتری به مقایسه خود با افراد دیگر داشته باشند.
کسانی که اعتماد به نفس پایین‌تری دارند یا تهدیدها یا استرس بیشتری را در زندگی خود تجربه می‌کنند، بیشتر تمايل دارند از مقایسه‌های رو به پايين استفاده کنند. این می‌تواند خلق و خوی آنها را بهبود بخشد، اما نه به اندازه کسانی که در این زمینه‌ها عملکرد بهتری دارند.
مقایسه‌های اجتماعی رو به بالا، مقایسه خودمان با کسانی که وضعیت بهتری دارند به‌عنوان راهی برای الهام گرفتن می‌تواند باعث شود که ما دقیقاً همین احساس را داشته باشیم – الهام‌بخش. افرادی که مسیر شغلی خاصی را آغاز می کنند ممکن است افراد مورد علاقه خود را در اینستاگرام دنبال کنند تا انگیزه خود را برای رسیدن به اهداف خود حفظ کنند.
افرادی که اعتماد به نفس پایین‌تری دارند یا اخیراً عقب‌گردی شغلی را تجربه کرده‌اند، وقتی مقایسه‌های اجتماعی رو به بالا انجام می‌دهند، ممکن است احساس بدتری داشته باشند و هم افت خلق و خو و هم اغلب افزایش استرس را تجربه کنند.
مقایسه ها استرس زیادی ایجاد می کند
مقایسه اجتماعی به اشکال مختلفی انجام می شود. اساساً، هر زمان که مردم جمع می شوند، ما تمایل داریم خودمان را مقایسه کنیم و معمولاً نوعی سلسله مراتب، رسمی یا ناگفته تشکیل می دهیم.
گروه های مادران نقاط عطف نوزادان و روابط آنها را با هم مقایسه می کنند تا مطمئن شوند که فرزندانشان در حال پیشرفت هستند و روابط خود را بسنجند.
موفقیت به عنوان مادر از افراد با موفقیت بالا گرفته تا کسانی که به دنبال دوستان و سرگرمی هستند، ما تمایل به مقایسه داریم.
هر دو نوع مقایسه اجتماعی می توانند منجر به استرس شوند
با این حال، این مقایسه‌ها می‌توانند ما را تحت فشار قرار دهند، زیرا ممکن است وقتی مقایسه‌های اجتماعی رو به بالا انجام می‌دهیم، کمبودی پیدا کنیم. وقتی مقایسه‌های اجتماعی رو به پایین انجام می‌دهیم، ممکن است مغرور یا رقابت‌طلب باشیم که می‌تواند در روابط ما استرس ایجاد کند.
رسانه های اجتماعی نقش مهمی در مقایسه اجتماعی ایفا می کنند
بسیاری از مردم متوجه می‌شوند که رسانه‌های اجتماعی به بدترین روش‌ها مقایسه اجتماعی را تشدید می‌کنند و باعث می‌شوند بسیاری از ما احساس بدتری نسبت به خود داشته باشیم.
رسانه‌های اجتماعی مقایسه اجتماعی را به سطح جدیدی می‌رسانند. ما می بینیم که چه کسی کاری را انجام می دهد که ما انجام نمی دهیم، و ممکن است دچار استرس شویم که آیا به اندازه کافی انجام می دهیم، به اندازه کافی درآمد داریم و از زندگی به اندازه کافی لذت می بریم. ما زندگی عادی خود را با بهترین خاطرات انتخاب شده دیگران مقایسه می کنیم.
ما نمی دانیم که آیا آنها فقط عکس های برجسته و بهترین عکس های خود را از بین ده ها عکس ارسال می کنند یا اینکه واقعاً در حین وقوع رویدادهای غیر معمول و خود به خودی را به اشتراک می گذارند.
در هر صورت، بسیاری از مردم متوجه می‌شوند که رسانه‌های اجتماعی به بدترین روش‌ها مقایسه اجتماعی را تشدید می‌کنند، و باعث می‌شود بسیاری از ما احساس بدتری نسبت به خود داشته باشیم و عزت نفس‌مان را پایین بیاوریم.
در حالی که این احساسات گاهی اوقات می توانند خودکار باشند، لازم نیست اجازه دهیم غرایز ما نسبت به مقایسه اجتماعی بخش مهمی از شخصیت ما باشد. ما می توانیم این تمایلات را به حداقل برسانیم و با کمی تلاش با آنها مقابله کنیم تا کمتر تحت فشار آنها باشیم. اما اولین قدم آگاهی از مقایسه اجتماعی در خود و دیگران است.
آیا مقایسه خود با دیگران همیشه چیز بدی است؟ نه همیشه.
اگرچه کمی تعجب آور است، اما می تواند جنبه مثبتی برای رقابت و مقایسه اجتماعی وجود داشته باشد.
براي مثال، وقتی دوستان ما خوب کار می کنند، آنها به ما الهام می دهند که بهترین باشیم، که نتیجه مثبت مقایسه اجتماعی رو به بالا است. (اگر آنها رازهای موفقیت خود را به اشتراک بگذارند، به ویژه خيلي كمك كننده است).
اگر بخواهیم با یک الگو یا دوست موفق همراه باشیم، اغلب بهتر عمل می کنیم و می توانیم با حمایت از دیگران، خودمان را بهتر کنیم.
و وقتی خودمان را با دیگرانی که شرايط بدتر از ما دارند مقایسه می کنیم، تمایل داریم قدر آنچه را داریم بدانیم و قدردانی و همدلی بیشتری نشان دهیم.
اجتناب از خجالت یا شکست می تواند در افراد انگیزه ایجاد کند
حتی تمایل به اجتناب از شرمساری ناشی از شکست می تواند انگیزه خوبی باشد. تفاوت اصلی بین رقابت دوستانه و رقابت “دشمنان” در عامل حمایتی است. به نظر می‌رسد که دشمنان از یک‌رو شدن و شکست دیگران لذت می‌برند. از طرف دیگر، دوستان واقعی به شما انگیزه می‌دهند تا موفق شوید، از موفقیت‌هایتان لذت می‌برند و به شما کمک می‌کنند در شرایط سخت ادامه دهید.
چگونه خود را از مقایسه اجتماعی رها کنیم
اگر خود را در دام مقایسه اجتماعی می یابید، احساس می کنید تا حدودی به احساس برتری نسبت به مقایسه اجتماعی رو به پايين گره خورده اید، یا زمانی که مقایسه های اجتماعی رو به بالا انجام می دهید خود را شکست خورده مي بينید، مهم است که از این تله ذهنی خارج شوید.
در اینجا چند راه ساده وجود دارد که می توانید مغز خود را آموزش دهید که کمتر به آنچه دیگران انجام می دهند یا فکر می کنند اهمیت دهد.
الگوهاي مناسب پیدا کنید
اگر برای همگام شدن با الگوها تلاش می‌کنید، می‌توانید از مزایای موفقیت آنها (انگیزه شخصی، دیدن اینکه چه چیزی برای آنها مفيد است، و غیره) بدون افزودن عنصر رقابت‌پذیری به روابط خود، بيشتر بهره ببريد. بنابراین، بهتر است به جای اینکه به نزدیکترین دوست خود به عنوان یک الگو نگاه کنید، از یک تأثیرگذار یا سلبریتی پیروی کنید، زیرا ممکن است به طور ناخواسته به رابطه دوستي شما فشار و تنش وارد کند.
یک حلقه حمايتی ایجاد کنید
برای کمک به جلوگیری از مقایسه های مضر، سعی کنید حلقه ای از افراد حمایت کننده ایجاد کنید و روی آنها تمرکز کنید. این می تواند گروهی از دوستان باشد که هدف مشترکی دارند. می توانید یک گروه تمرینی یا گروه دیگری را که حول یک هدف رسمی یا غیررسمی ساخته شده است، راه اندازی کنید.
اگر به نویسندگی یا فیلم خلاقانه علاقه دارید، می توانید گروهی از افراد را پیدا کنید که به هنرهای خلاقانه علاقه مند هستند و هر از گاهی دور هم جمع می شوند و کارهای یکدیگر را نقد می کنند.
یک شریک همسو پیدا کنید
همچنین می توانید یک شریک مسئولیت پذیر برای حفظ انگیزه یکدیگر پیدا کنید. شما و شریک همسويتان به جای یک گروه، می توانید اهداف خود را با یکدیگر بررسی کنید، با هم جشن بگیرید و به یکدیگر کمک کنید تا به برنامه پایبند باشند.
این به ویژه مفید است زیرا حمایت اخلاقی فردی را برای هر دو شما فراهم می کند، کمی مسئولیت بیشتر برای پایبندی به برنامه (در غیر این صورت طرف مقابل و خودتان را ناامید خواهید کرد)، و جشن پیروزی های کوچک را کمی سرگرم کننده تر می کند.
برکات خود را بشماريد
وقتی متوجه شدید که در حال مقایسه هستید، سعی کنید “امتياز برابر” را در ذهن خود حفظ کنید. اگر نسبت به پیروزی شخص دیگری حسادت می کنید، پیروزی ها و نقاط قوت خودتان را یادآوری کنید. اگر احساس قضاوت می کنید، نقاط قوت طرف مقابل و چیزهای خاصی را که برایش به ارمغان می آورد به خودتان یادآوری کنید.
همچنین داشتن یک دفترچه شکرگزاری مداوم کمک می‌کند تا بيشتر در ذهنیت شمارش نعمت‌های خود بمانید تا کمبود ها. این كار همچنین به شما کمک می کند بيشتر بر زندگی خود متمرکز بمانید نه زندگی دیگران.
نوع دوستی را پرورش دهید
نوع دوستی فواید زیادی دارد، بنابراین پرورش آن به عنوان یک الگوی فکری همیشگی می تواند برای شما بهتر از کسانی باشد که از مهربانی شما سود می برند. ببینید چه کارهای کوچکی می توانید برای دوستان و غریبه ها انجام دهید. مراقبه محبت آمیز را تمرین کنید. بهترین خودتان باشيد و در چنين شرايطي ممكن است احساس كنيد تمایلی به مقایسه نخواهید داشت.
مهناز خدادوست/روزنامه نگار
