چرا «شهردار قاتل»، نتوانست خشم خود را کنترل کند؟ راهکارهایی برای کنترل خشم

کنترل خشم حتما یکی از سخت ترین کارها در سبک زندگی امروز بسیاری از ما ایرانی ها است. هر قدر زندگی رنگ و بوی مدرن به خود میگیرد، کنترل خشم، سخت تر می شود. هر چقدر جوامع صنعتی می شوند و از سبک زندگی روستایی و سنتی فاصله می گیرند، مردم خشن تر و کم تحمل تر می شوند.

بخشی از دلایل خشمگین شدن، به سبک زندگی افراد و محیطی که در آن رشد یافتند و الگوهای تربیتی مربوط است و بخشی نیز به فرهنگ عامه و دلایل دیگر. گاها در اخبار می شنویم که چهره های معروف رسانه ای و سیاسی و اقتصادی و هنری و حتی ورزشی خیلی معروف، در زندگی خود بسیار خشن هستند و به عصبانی شدن معروف هستند و این جا از ذکر نام این سلبریتی ها، خودداری می کنیم و محمد علی نجفی، قاتل به ظاهر خندان، مشتنی نمونه خروار است.

خشمگین شدن و نشان دادن چهره عصبانی به صورت مستمر، از ضعف دانش و آگاهی و وجود ناهنجاری هایی در سبک زندگی و شخصیت و مشکلات روانی حکایت می کند که برای حل این مشکلات باید به روانشناس و روان پزشک مراجعه کرد. هنوز برای اکثریت ایرانیان، مراجعه به روانشناس و روانپزشک برای درمان ناهنجاری هایی که در زندگی با آن روبرو هستند، یک عیب بزرگ و مصداق کسر شان است.

اگر با کسانی که دائم، خشمگین می شوند صحبت کنید و ان ها را به روانپزشک و روانشناس، برای حل این معضل و ناهنجاری دعوت کنید، به سختی دعوت شما را اجابت می کنند. افرادی که دائم عصبانی می شوند، معمولا کم تحمل هستند.

خشمگین ها، کم تحمل هستند!

یکی از بیماری های مهلک برای ایرانیان امروز، پدیده ای به نام «کم تحملی» است. ما ایرانی ها به هر دلیل، بسیار کم تحمل هستیم. یکی از مصداق هایش، آمار بالای پرونده های قضایی در دادگاه ها و زد و خورد روزانه مردم در رانندگی در اتوبان و خیابان است که تنها مشتی نمونه خروار می باشد. کاش در مدارس ایران، درس کنترل خشم و مقابله با کم تحملی آموزش داده می شد تا نسل آینده ایرانیان، مثل نسل امروز و گذشته، تا این حد، کم تحمل نباشد.

سوال بحث ما این است که چرا شهردار سابق تهران که چهره ای علمی و فرهنگی مطرحی در ۳۰ سال اخیر محسوب می شد، نتوانست خشم خود را کنترل کند و در ورود به حمام، با شلیک پنج گلوله از اسلحه کمری برتا که مجوزش به اتمام رسیده بود، همسر دوم خود یعنی میترا استاد را به قتل رساند و به قصاص نفس در سن ۷۰ سالگی محکوم شد؟

نماینده دادستان در نخستین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات محمد علی نجفی گفته بود که وی، سابقه افسردگی درمان نشده داشت. یعنی چی؟ یعنی آقای دکتر محمد علی نجفی، استاد دانشگاه و چهره مطرح علمی و سیاسی و فرهنگی کشور، مثل بسیاری از هموطنان، مشکلاتی در زندگی خصوصی داشت که به هر دلیلی، سبب وقوع افسردگی شده و این افسردگی، درمان نشده بود.

بیشتر بخوانید:  دلایل کم تحملی ایرانیان

این که چه اندازه، عدم درمان افسردگی آقای نجفی، عاملی از عوامل قتل میترا استاد است را باید در گفتارها و تحلیل های آینده روانشناسان و جامعه شناسنان و متخصصان جستجو کنیم، اما شاید بتوان افسردگی و ضعف روان را عاملی در عدم کنترل خشم وی دانست که در نهایت، منجر به قتل شد.

حال باید بررسی کنیم که چه عواملی موجب شد شخصیتی همچون نجفی که به آرامش و متانت معروف بود و از لحاظ سابقه تحصیلی در جایگاه ویژه‌ای قرار داشت و یکی از نخبگان کشور محسوب می‌شد، اکنون در بند زندان، متهم ردیف اول قتل همسر خود شناخته شده است.

همه انسان‌ها، فارغ از ویژگی‌هایی نظیر سن و جایگاه اجتماعی-اقتصادی، ظرفیت آسیب به خود و دیگران را دارند.

روان همه انسان‌ها همچون زمین مین‌گذاری شده است و  فشار دادن هر کدام از این مین‌ها، می‌تواند خشم را در آن‌ها راه‌اندازی کند و اگر خشم که همچون سیل عمل می‌کند و مدیریت نشود، آسیب‌های جدی به همراه خواهد داشت، تنها تفاوت انسان‌ها در تعداد، حساسیت و شدت آسیب‌رسانی مین‌هایشان است.

عدم اطلاع از مین‌ها یا ماشه‌چگان‌های خودمان (ضعف در مهارت خودآگاهی) و ماشه‌چگان‌های دیگران (ضعف در مهارت همدلی)، یا عدم پیشگیری از ورود به شرایط راه‌انداز خشم، احتمال پدیدآیی خشم‌هایی را فراهم می‌آورد که همچون گلوله برفی بزرگ و بزرگ‌تر می‌شوند و به ناگهان همچون بهمنی بر سر فرد و دیگران فرو می‌ریزند و گاهی حتی در کنار آسیب به دیگران، دستاورد‌های کل زندگی را از بین می‌برند.

قشرمخ به انسان‌ها قدرت کنترل بر رفتار را می‌دهد، اما یادمان نرود که بخش مشترک ما با حیوانات (دستگاه لیمبیک) گاهی به صورت خودکار عمل می‌کند، رفتارمان را در اختیار می‌گیرد و فرصتی برای قشر مخ و رفتار خردمندانه باقی نمی‌گذارد.

همه‌ انسان‌ها در شرایطی ممکن است به لیمبیک واگذاشته شوند، لذا آموختن مهارت کنترل خشم، احتمال رفتار‌های آسیب‌زا را کاهش می‌دهد، مهارتی که آموزش فراگیر آن برای مردم کشور بسیار ضروری است.

راهکارهای ساده برای کنترل خشم

• هنگام خشم مراقب کلام خود باشید.
• کنترل خشم، یک مهارت است.  هر مههارتی، آموختنی است.
• موقعیت را ترک کنید و کمی ورزش کنید، چرا که ورزش در مدیریت خشم نیز بسیار کمک کننده است.
• کینه به دل نگیرید، بخشش ابزاری بسیار قوی است.
• منطقی نیست که از همه آدم‌ها توقع داشته باشید در همه شرایط همان طوری رفتار کنند که شما دوست دارید.
•  شوخی و خنده به مقابله با فشار عصبی کمک می‌کند.
• از طعنه و ریشخند دوری کنید، زیرا ممکن است موجب جریحه‌دار شدن احساسات دیگران شود و همه چیز را بدتر کند.
• همچنین خود را آرام کنید و از عذرخواهی نترسید.
• اهمیت موضوع را بسنجید، خود را به جای طرف مقابل قرار دهید، تا ده بشمارید و بدانید چه زمان نیاز به کمک دارید
•  یاد گرفتن مهارت کنترل و مدیریت خشم برای همه آدم‌ها سخت است
• اگر به نظرتان عصبانیت شما شدیدا خارج از کنترل است و باعث می‌شود دست به کار‌هایی بزنید که بعدا پشیمان شوید یا به اطرافیانتان آسیب برسانید، حتما از متخصص کمک بگیرید.