علت افزایش یا کاهش پلاکت ها در خون چیست؟

علت افزایش یا کاهش پلاکت ها در خون

دکترمحمد ثقه الاسلامی فوق تخصص خون وسرطان شناسی در این زمینه توضیحاتی ارائه می دهند.پلاکت ها دسته ای از سلول های خونی هستند که مهم ترین نقش را در فرایند انعقاد خون ایفا می کنند .این سلول ها مانند گلبول های سفید و قرمز و دیگر سلول های خونی درمغز استخوان خون ساز تولید و سپس در گردش خون آزاد می شود . به طورطبیعی تعداد آن ها در فرد بالغ بین ۱۵۰۰۰۰ تا ۴۵۰۰۰۰ عدد در هرمیکرولیترازحجم خون است .

انعقاد خون فرایندی است که با ایجاد لخته ازخون ریزی جلوگیری می کند. هر زمان آسیبی به جداررگ ها وارد شود ونشت خون از محل آسیب دیده اتفاق بیفتد، پلاکت ها درآن محل تجمع ومجموعه فعالیت هایی را شروع می کنند که حاصل آن تشکیل لخته درمحل آسیب دیده و جلوگیری از خون ریزی است . به بیان دیگر اولین مرحله در تشکیل لخته، حاصل عملکرد پلاکت هاست.

اختلال درفرایند انعقادخون
چنان چه تعداد پلاکت ها کاهش یابد یا عملکرد طبیعی آن ها مختل شود، فرایند تشکیل لخته دچار اشکال می شود و توانایی بیماربرای کنترل خون ریزی احتمالی کاهش می یابد.

در موارد شدید کاهش تعداد پلاکت ها یا اختلال شدید درعملکرد آن ها، ممکن است حتی خون ریزی خود به خودی بدون ارتباط با ضربه هم رخ دهد.

افزایش تعداد پلاکت ها
از سوی دیگر افزایش شمارش پلاکت ها یا افزایش فعالیت آن ها، می تواند زمینه ساز ایجاد لخته به صورت غیر طبیعی و مرضی باشد . ایجاد لخته به صورت غیر طبیعی در عروق که به اصطلاح ترومبوز گفته می شود، بسته به رگ درگیر می تواند اختلالات عملکردی در ارگان های حیاتی مانند قلب، مغز، کلیه ها و ریه ها ایجاد کند و در مواردی به مرگ آنی منجرشود .

علت کاهش تعداد پلاکت ها
علت افزایش یا کاهش پلاکت ها در خون چیست؟

کاهش شمارش پلاکت ها در موارد زیر اتفاق می افتد

– هرگونه اختلال در تولید پلاکت ها در مغز استخوان : این مسئله می تواند ناشی ازعفونت ها، بدخیمی ها، داروها و درمواردی فعال شدن غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن علیه بافت های خودی باشد که به آن خود ایمنی اطلاق می شود .

– انباشته شدن پلاکت ها درطحال بزرگ شده به علل مختلف از جمله بیماری های کبدی

-افزایش غیر طبیعی تخریب پلاکت ها درگردش خون که می تواند به علل مختلف از جمله عفونت ها ، مصرف داروها ونیز خود ایمنی بروز کند .

کاهش شمارش پلاکت ها درحاملگی

اساسا می تواند یک رویداد کاملا معمول و طبیعی باشد، زیرا در حاملگی حجم خون افزایش می یابد لذا شمارش پلاکت ها به طور نسبی کاهش نشان می دهد. درواقع ممکن است کاهش شمارش پلاکت ها در حاملگی تا حد ۱۱۵۰۰۰ نیز کاملا طبیعی تلقی شود.

البته باید توجه کرد که این کاهش تعداد پلاکت ها در صورتی طبیعی است که دیگر رده های سلولی خونی نیز طبیعی باشند و هیچ گونه اختلال ساختاری در عملکرد ارگان ها مانند کبد وکلیه وجود نداشته باشد.

باید توجه داشت که بسیاری ازبیماری های مهم وخطرناک همراه با حاملگی از جمله مسمومیت حاملگی ( پره اکلامپسی و اکلامپسی ) نیز می تواند با کاهش شمارش پلاکت ها همراه باشد .

علت افزایش تعداد پلاکت ها

افزایش شمارش پلاکت ها ممکن است در موارد زیر رخ دهد

– افزایش شمارش پلاکت ها درپاسخ به عفونت، التهاب یا کمبود آهن در بدن که به آن افزایش واکنشی شمارش پلاکت اطلاق می شود .

– افزایش تولید پلاکت ها درمغزاستخوان خون ساز که در برخی بیماری های بدخیم وخوش خیم اتفاق می افتد .

باور نادرست در مورد پلاکت ها

بر خلاف اعتقاد بسیاری از مردم، کاهش یا افزایش شمارش پلاکت ها هیچ گونه ارتباطی با عواملی مانند تغذیه و عادات غذایی، ورزش،فعالیت های شغلی وسبک زندگی ندارد. همچنین درافرادی که دچار افزایش یا کاهش پلاکت شده اند، تغییر رژیم غذایی یا استفاده از برخی گیاهان خاص مانند شبدر و یونجه ،هیچ گونه نقشی در بهبود آن ندارد .

افزایش یا کاهش شمارش پلاکتی در موارد خفیف ومتوسط، خطرات آنی و فوری برای بیمار ایجاد نمی کند و ارتباطی با مشکلاتی نظیر بی حالی و خستگی ندارد. مهم آن است که علت افزایش یا کاهش توسط پزشک فوق تخصص خون و سرطان بررسی و در صورت ضرورت، اقدامات درمانی انجام شود یا این که بیمار فقط تحت نظر قرار گیرد.