نتفلیکس و مسیری که به سودآوری بیشتر ختم می‌شود

نتفلیکس در حال حاضر کسب‌وکاری با تمرکز روی تولید و فروش محتوای ویدیویی دارد. این شرکت، دسترسی به محتوای ویدیویی را با قیمت مشخص و به‌صورت عضویت ماهانه به مصرف‌کنندگان می‌فروشد. عملکرد نتفلیکس و مدل درآمدی آن، با پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب متفاوت است. در یوتیوب، تعداد بی‌شماری تولیدکننده، محتوای خود را به‌صورت مستقیم و با قیمت کنترل شده توسط خودشان، به کاربر می‌فروشند. البته در این میان یوتیوب قوانینی جزئی با کمترین دخالت را وضع کرده است.

قطعا مدل کسب‌وکار نتفلیکس تا به امروز موفق بوده است. البته رقابت و مبارزه بر سر تصاحب و انتشار محتوای ویدیویی روز به روز دشوارتر می‌شود. بازیگران جدید مانند آمازون، اپل، دیزنی و گوگل نیز با سرعت بیشتری در حال ورود به این رقابت هستند. تمامی این بازیگران گفته شده در حال حاضر یا سرویس‌های استریم و دانلود محتوا را عرضه کرده یا به زودی معرفی خواهند کرد. علاوه بر این موارد، رشد ثبت‌نام و عضویت در سرویس‌ نتفلیکس نیز در حال کاهش سرعت است. تمام این موارد باعث شده تا این شرکت بیش از ۱۵ درصد از ارزش سهام خود را در ماه گذشته از دست بدهد.

علت‌ها و عوامل گفته شده در بخش قبلی، الزام نتفلیکس برای تبدیل شدن به یک پلتفرم را به‌خوبی نشان می‌دهد. دلیل اصلی نیز، پایگاه بزرگ مشتریان این شرکت (۱۳۰ میلیون در سرتاسر جهان) و زیرساخت‌های عالی آنها در ارائه‌ی محتوا به کاربران است. این پتانسیل‌ها باعث می‌شود تا شرکت‌های سوم‌شخص زیادی به استفاده از امکانات نتفلیکس ترغیب شوند.

علاوه بر تولیدکنندگان محتوای ویدیویی، فعالان دیگری همچون بازاریاب‌ها و توسعه‌دهندگان بازی‌های آنلاین و سرویس‌های دیگر، قابلیت بهره‌مندی از زیرساخت‌های نتفلیکس را دارند. تبدیل شدن نتفلیکس نیز دردسر آن‌چنانی ندارد. تنها کافی است این وبسایت، اجازه‌ی فروش محتوا خارج از برنامه‌ی عضویت ماهانه‌ی خود را به این شرکت‌های سوم‌شخص بدهد. به بیان دیگر تولیدکنندگان محتوا باید بتوانند قیمت محصولات را خودشان مشخص کنند.

به‌کارگیری راهکار بالا، ابعاد جدیدی از رشد را پیش روی نتفلیکس قرار می‌دهد. پتانسیل اصلی رشد، فروش محتوای بیشتر به کاربران کنونی است. مزیت دیگر تبدیل شدن به پلتفرم، این است که نتفلیکس دیگر نیازی به خرید یا تولید محتوای جدید ندارد. تنها کافی است که این شرکت، بازیگران دیگر تولید محتوا را به فروش محصولات در پلتفرم خود دعوت کند. در ادامه نتفلیکس سهم خود از ایجاد پلتفرم را برداشت خواهد کرد. این برداشت سهم می‌تواند به‌صورت درصدی از فروش یا کارمزدی برای تراکنش‌ها باشد.

علوه بر موارد گفته شده، شرکت‌های متفرقه نیز می‌توانند انواع جدیدی از محتوا را امتحان کنند. برخی از این محتوای جدید،‌ارزش بسیار بیشتری در مقایسه با خرید یا تولید محتوا توسط نتفلیکس خواهند داشت. در نهایت، این مسیر مانند مسیر آمازون در خرده‌فروشی است. این شرکت نیز پیش از تبدیل شدن به پلتفرم خرید و فروش و بازارچه‌ی خرده‌فروشی، محصولات را مستقیما از شرکت‌ها خریده و به مشتری‌ها عرضه می‌کرد. نتفلیکس نیز می‌تواند همین تغییر رویه را در پیش بگیرد و تنها به‌جای محصولات فیزیکی، محتوای دیجیتال بفروشد.

سوال مهم این است که چرا Netflix تاکنون این روش را اجرا نکرده است؟ قطعا مدیر عامل این شرکت یعنی رید هستینگز و تیم مشاورانش، به این موضوع فکر کرده‌اند. تنها دو دلیل برای اجرا نکردن این استراتژی به ذهن می‌رسد. تامین منابع و تضمین کیفیت، این دو دلیل هستند که البته هیچ‌یک به‌طور حتم، قابل دفاع نیستند.

دلیل اول، تامین منابع است. با توجه به منابع مورد نیاز برای تولید و خرید محتوای باکیفیت، احتمالا نتفلیکس پهنای باند و زیرساخت‌های لازم برای تبدیل شدن به پلتفرم را نداشته باشد. البه کارشناسان معتقدند در این صورت نیز این شرکت باید زیرساخت‌های لازم را فراهم کند؛ چرا که پتانسیل سوددهی این روش بسیار بالا بوده و از طرفی، ریسک گرفتار شدن در جنگ تولید و تامین محتوا،‌ بسیار زیاد است. به بیان دیگر، فعالیت به‌صورت پلتفرم، قابلیت مقیاس‌پذیری بیشتری نسبت به سازنده و فروشنده‌ی محتوا دارد.

چالش بعدی تضمین کیفیت است که خطرات خود را دارد. تبدیل شدن به پلتفرم و امکان دادن به شرکت‌های دیگر برای فروش محتوا، ریسک عرضه‌ی محتوای بی‌کیفیت را دارد. دلیل آن نیز کنترل نشدن تمامی محتوا توسط تیم نتفلیکس و همچنین قواعد و قوانین تولید و عرضه‌ی آن است. بعلاوه با عرضه‌ی محتوای بی‌کیفیت، کاربران، نتفلیکس را مسئول اصلی می‌دانند.

تضمین کیفیت نگرانی معفولی است اما این شرکت می‌تواند راهکارهایی برای کاهش ریسک آن داشته باشد. این راهکارها همان مواردی هستند که شرکت‌های دیگر در زمان تبدیل شدن به پلتفرم به کار گرفتند. شرکت‌های همچون آمازون، اینتویت و سیلزفورس نمونه‌هایی از این تغییر مسیر هستند. کارشناسان معتقدند نتفلیکس نباید به پلتفرمی شبیه یوتیوب تبدیل شود که هر کسی بدون قانون خاص در آن محتوا عرضه کند. در عوض،‌ آنها می‌توانند به پلتفرمی با نظارت قوی تبدیل شوند.

در نهایت به این نکته می‌رسیم که نتفلیکس، پتانسیل لازم برای تغییر مسیر از یک تولیدکننده و عرضه‌کننده‌ی صِرف محتوا را دارد. در این تغییر مسیر،‌ تولیدکنندگان مختلف، محتوای خود را با قیمت پیشنهادی خودشان، به فروش می‌رسانند. قطعا تبدیل شدن به پلتفرم با ترس و نگرانی و همچنین طمع (برای رسیدن به منابع جدید رشد) همراه است.