“اضطراب” رتبه نخست تهدید‌کننده سلامت روان دانش‌آموزان
سند ائتلاف ملی نظام مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان (نماد) به‌منظور توجه سازمان‌یافته به سرنوشت کودکان و نوجوانان کشور از طریق مشارکت در طراحی و استقرار نظام جامع مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان در مدرسه اجرا می‌شود. این سند به‌دنبال مهار زمینه‌های آسیب‌های اجتماعی در سه فضای مدرسه، خانواده و محله با تأکید بر مدرسه به‌عنوان جدی‌ترین فضای اجتماعی کودکان و نوجوانان است.
نادر منصور کیایی مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش‌وپرورش با اشاره به اینکه “وضعیت عوامل مخاطره‌آمیز خانوادگی و وضعیت خطرپذیری دانش‌آموزان را رصد می‌کنیم”، گفت: در دسته‌بندی عوامل مخاطره‌آمیز سلامت روان دانش‌آموزان، اضطراب رتبه یک را دارد و فقر، طلاق، نابه‌سامانی خانواده، اعتیاد، خشونت و بدسرپرستی به‌عنوان عوامل مخاطره‌آمیز خانوادگی شناخته می‌شوند.
وی افزود: باید بدانیم خانواده چه آموزش‌هایی را باید فرابگیرد. بخشی از این مسئله به موضوع کیفیت زندگی ارتباط دارد؛ آیا خانوادهها از زندگی خود راضی هستند و وضعیت سرمایه اجتماعی و سلامت روان خانوادهها به‌چه‌صورت است؟ موضوع دیگر سبک زندگی خانوادهها و تغییرات آن است، سبک زندگی، اولویت‌های ارزشی، کالاهای فرهنگی مصرفی و حتی سواد رسانه‌ای خانوادهها مهم است.
مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش‌وپرورش گفت: در تحلیل خوشبینانه از نظر سبک زندگی و سرمایه اجتماعی و به‌طور کلی از نظر تعیین کننده‌های فرهنگی، روانی و اجتماعی در خانوادهها تغییراتی داریم همچنین خانواده‌هایی هستند که در معرض خطرند یعنی پدر از درآمد کافی برخوردار نیست یا تنش شغلی دارند و از مشکلات فقر، اعتیاد و خشونت رنج می‌برند و این خانوادهها در معرض خطرند و برای کودکان و نوجوانان مخاطره‌آمیز هستند.
کیایی ادامه داد: در متون دانشگاهی به مسئله آموزش فرزندپروری توجه شده است، هر سال در مدارس کشور کارگاه‌هایی را در زمینه آموزش مهارت فرزندپروری برگزار می‌کنیم و در سال تحصیلی جاری آموزش یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از والدین دانش‌آموزان را با موضوع شناسایی رفتارهای پرخطر و مهارت فرزندپروری در دستور کار داشتیم و برنامه دیگری که دو ماه است شروع شده آموزش والدین نوآموزان دوره پیش‌دبستانی است.
وی تصریح کرد: با ستاد مبارزه با مواد مخدر هر سال تفاهم‌نامه داریم که درباره اثربخشی آن باید عوامل متعدد را در نظر گرفت بنابراین باید با احتیاط قضاوت کرد و این تفاهم‌نامه روند رو به رشدی را از نظر تحت پوشش قراردادن خانوادهها برای پیشگیری از اعتیاد دانش‌آموزان دنبال می‌کند.
مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش‌وپرورش افزود: تفاهم‌نامه‌ای را نیز با سازمان بهزیستی منعقد کردیم که براساس آن درباره مشارکت اجتماعی دانش‌آموزان در فعالیت‌های پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی همکاری می‌کنیم و شاید از نظر اثربخشی نیاز داشته باشیم سایر عوامل زمینه‌ای را بهبود ببخشیم تا در اینجا اثر بگیریم اما از نظر برنامه‌ای با جمعیت تحت پوشش و اهداف کمی و کیفی مورد نظر این روند رضایت‌بخش است.
کیایی مطرح کرد: تمام تلاش‌ها و برنامه‌های ما برای این است که نتیجه مثبت بگیریم و علت اینکه نتیجه کم می‌گیریم به‌دلیل آن است که عوامل زمینه‌ای و مخاطره‌ساز همچنان سر جایش است و ما فقط دانش خانوادهها را بالا می‌بریم اما عوامل مخاطره‌آمیز مانند خشونت، آسیب‌ها و اعتیاد سر جایش است و آموزش‌وپرورش به‌تنهایی توانایی ندارد سبک زندگی و سرمایه اجتماعی را بهبود ببخشد بلکه فقط می‌توانیم اطلاعات خانوادهها را بالا ببریم.
