چگونه قد خود را بعد از بلوغ افزایش دهیم
قد مشخصه بسیار خوبی برای انسان به شمار می‌آید و میزان رشد آن به عوامل متعددی بستگی دارد.
چگونه قد خود را بعد از بلوغ افزایش دهیم
شاید فكر كنید كوتاه‌قدی انسان‌ها به عوامل ژنتیكی و صفات وراثتی بازمی‌گردد اما باید بدانید كه فاكتورهای دیگری مثل تغذیه، خواب، تحرك و ورزش و استفاده از مواد پروتئینی و ویتامین در رشد استخوان و قد افراد تاثیر بسزایی می‌گذارند
تا چه سنی قد انسان افزایش پیدا می‌كند؟
اصولا افزایش قد تا قبل از پایان سن رشد انسان صورت می‌گیرد. عمده رشد قد در خانم‌ها تا پایان ۱۸سالگی و در آقایان تا پایان ۲۰سالگی دیده میشود. از این رو هر اقدامی كه افراد می‌خواهند برای افزایش قدشان انجام دهند، باید قبل از بسته شدن صفحه‌های رشد استخوانها و در واقع سن بلوغ در نظر گرفته شود.
در حقیقت استخوان‌سازی تا پایان سنین بلوغ یعنی تا اوایل ۲۰سالگی ادامه دارد در نتیجه بیشترین میزان افزایش قد نیز در این دوران اتفاق میافتد.
انسان در حوالی دوران بلوغ دچار جهش رشد میشود و زمانی كه بلوغ او كامل شد، دیگر در نزدیكی ۱۸ تا ۲۰سالگی رشد قد نیز كاهش پیدا می‌كند، بنابراین هر فاكتوری كه برای تقویت رشد قد نیاز است باید قبل از این سنین انجام گیرد.
همانطور كه اشاره كردیم سن بلوغ برای آقایان و خانم‌ها متفاوت است. در واقع نهایت انتظاری كه از رشد صفحات استخوانی در مورد دختران داریم تا ۱۸سالگی متوقف و رشد قدی آنها كامل میشود و البته در آقایان تا ۲۰سالگی ممكن است صفحات استخوانی باز باشند و رشد آن كمی بیشتر ادامه پیدا كنند.
عوامل موثر در رشد قد چه مواردی هستند؟
یكی از عوامل مهمی كه در رشد قد انسان تاثیر می‌گذارد، ژنتیك و وارثت افراد است؛ اینكه فرد از چه وراثتی برخوردار است و قد افراد خانواده در چه محدوده‌ای قرار دارد. تغذیه صحیح نیز به رشد قد شما كمك می‌كند. رژیم غذایی شما باید شامل لبنیات، پروتیین، كلسیم، منیزیم و فسفر باشد.
موادغذایی مثل شیر، ماست، سبزی، ماهی، اسفناج، گوشت و حبوبات حاوی گروه‌های ویتامین و موادمعدنی هستند.
مصرف پروتئین و لبنیات نقش بسیار مهمی در میان مواد مغذی برای رشد قد دارند، بنابراین باید از همه گروه‌های غذایی به اندازه كافی در رژیم غذایی خود و با توجه به مراحل رشد استفاده كنید و فعالیت فیزیكی و ورزش نیز در افزایش قد، تاثیر بسزایی می‌گذارد.
هر چه تحرك بیشتر باشد، گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد شد و در حین ورزش هورمونهای رشد شروع به ترشح می‌كنند و به دنبال آن رشد قد نیز افزایش می‌یابد.
خواب مناسب در كنار عوامل دیگر، از جمله مولفه‌های موثر در رشد و افزایش قد انسان به شمار می‌آید. خواب افراد باید پیش از دوران بلوغ منظم و به موقع باشد. به طور كلی سه عامل تغذیه، ورزش و خواب مناسب مواردی هستند كه در كنار وراثت افراد در رشد قد آنها تاثیرگذار هستند.
گاهی ممكن است فردی از لحاظ وراثتی قد بلندی داشته باشد ولی چون تغذیه و فعالیت فیزیكی مناسبی ندارد به میزان قد مورد انتظار نرسد. افراد می‌توانند با تغذیه صحیح، فعالیت و خواب مناسب مقداری از حدی كه وراثت‌شان برای قد تعیین می‌كند، بلندتر شوند كه البته تاثیر این موارد تا قبل از دوران بلوغ است.
چه عاملی در بدن موجب افزایش قد میشود؟
آن چیزی كه در اصل باعث افزایش قد در رشد طولی میشود، ترشح هورمون رشد است. هورمون رشد در قسمت غده هیپوفیز مغز ترشح میشود و روی رشد استخوانها تاثیر می‌گذارد. میزان ترشح این هورمون تحت تاثیر تحریكات عصبی و خواب و بیداری است.
فعالیت فیزیكی و خواب مناسب، ترشح هورمون رشد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. رژیم غذایی علاوه بر تاثیر در هورمون رشد، استخوانها و بدن را آماده ساخت‌وساز و متابولیسم مناسب می‌كند تا استخوانها رشد خوبی داشته باشند. كمبود ترشح هورمون رشد به ویژه در دوران كودكی سبب توقف رشد طبیعی افراد و كوتاه‌قدی آنها میشود.
آیا قاعدگی در رشد قد خانم‌ها تاثیر می‌گذارد؟
قاعدگی نشان‌دهنده كامل شدن دوران بلوغ است. وقتی دختر خانمی قاعده میشود یعنی دوران بلوغ او شروع میشود.
دختران در ماه‌های اول قاعدگی یك جهش رشدی دارند و در این مدت قد می‌كشند و بعد از آن تقریبا رشد قدشان متوقف میشود، البته تا حدود ۱۸سالگی این انتظار را داریم كه دختر در حد چند سانتی‌متری افزایش قد داشته باشد. بنابراین عمده رشد قدی دختران در حوالی قاعدگی آنها رخ می‌دهد.
به طور ژنتیكی آقایان حجم استخوانی و عضلانی بیشتری نسبت به خانم‌ها دارند و تفاوت هورمونهای زنانه و مردانه و بلوغ دیرتر مردان موجب میشود تا قد بلندتری نسبت به خانم‌ها داشته باشند.
داروهای تقویتی چه نقشی در رشد قد انسان دارند؟
فاكتورهای مختلف تا قبل از تكمیل شدن دوران رشد و بسته شدن صفحه‌های استخوان می‌توانند در افزایش رشد قد موثر باشند. داروهای تقویتی نیز یكی از عواملی است كه موجب تغییر و تحول رشد استخوانها در كودكان و نوجوانان میشود.
این داروها دارای میكروالمان‌هایی هستند كه كودك در دوران رشد به آنها احتیاج دارد. بنابراین افراد می‌توانند از طریق تغذیه مناسب یا مصرف داروهای تقویتی كه حاوی كلسیم، فسفر، روی و پروتئین هستند مواد مورد نیاز برای رشدشان را به دست بیاورند.
برای مثال ممكن است پزشك معالج تشخیص دهد كه فرد به اندازه كافی روی در رژیم غذایی‌اش دریافت نمی‌كند، بنابراین به صورت داروی مكمل، روی را در كنار برنامه غذایی او قرار می‌دهد. دقت داشته باشید كه تمامی مسایل ذكرشده تنها تا قبل از پایان دوران رشد موثر واقع میشوند یعنی پس از اتمام دوران بلوغ با روش‌های طبیعی نمی‌توان طول قد را افزایش داد.
البته با روش‌های مكانیكی كه شامل جراحی قد میشود افزایش طول قد ممكن است ولی بحث‌های بسیاری برای این روش وجود دارد. به طور كلی بعد از پایان دوره رشد افزایش قد به وسیله دارو، ورزش یا هر وسیله دیگر امكان‌پذیر نیست.
آیا انجام عمل‌های جراحی برای افزایش طول قد توصیه میشود؟
به طور معمول عمل‌های جراحی برای افزایش قد توصیه نمی‌شود، چون عمل بسیار سنگین و پرعارضه‌ای برای افراد است.
در روش‌های جراحی یك شكستگی كنترل‌شده در ناحیه ساق پا و ران ایجاد می‌كنند و بعد با وسایل خاصی كه در پا تعبیه می‌كنند به تدریج فاصله استخوانها را زیاد می‌كنند و سپس با روش‌های دیگر سعی می‌كنند در آن ناحیه استخوان‌سازی جدید انجام دهند. چنین روش‌هایی را برای افرادی كه قد كوتاه ولی نرمال دارند، پیشنهاد نمی‌شود.
اصولا انجام عمل جراحی را برای كسانی توصیه می‌كنیم كه عدم تساوی طول پا دارند یعنی طول یك پا از پای دیگر كوتاه‌تر است یا به دلیل بیماری خاصی در قد مشكل ایجاد شده باشد. عمل جراحی را برای كسانی كه به صورت سرشتی یا به خاطر مشكلات تغذیه قد مناسب ندارند، توصیه نمی‌كنیم.
باید این نكته را ذكر كنم كه اولین عارضه جراحی پاها دوره طولانی‌مدت نقاهت بعد از انجام عمل است كه طی آن فرد باید تحت درمان قرار گیرد. وسایلی كه در پای افراد تعبیه میشود باید حدود یك سال در بدن آنها قرار گیرد تا در طول این مدت فاصله بین استخوانها به تدریج با روش‌های دیگر پر شود.
اگر عمل جراحی قد با دقت صورت نگیرد به رشته‌های عصبی بدن آسیب وارد می‌كند و باعث فلج شدن بعضی از عضلات میشود، در نتیجه همانند یك استخوان شكسته در بدن ، درد و مشكلات دیگری را به دنبال خواهد داشت.
این مساله را هم اضافه می‌كنم كه رژیم غذایی در بهبود و ترمیم استخوانهای شكسته نقش مهمی دارد و به طبع افرادی كه عمل جراحی قد انجام می‌دهند، رژیم غذایی خاصی را خواهند داشت تا به اندازه كافی مواد مقوی برای بازسازی استخوان به بدن‌شان برسد.
چگونه می‌توان رشد قد فرزند خود را افزایش دهیم؟
به طور كلی بررسی رشد و نمو كودكان باید توسط پزشك متخصص به ویژه متخصص غدد كودكان انجام شود. مسایل هورمونی و موارد دیگری كه در روند رشد كودكان موثر هستند به وسیله متخصصان مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در صورتی كه كودك دچار كمبود مواد مقوی باشد از طریق داروهای كمكی جایگزین میشود و اگر به طور ارثی ریسك كاهش قد داشته باشد داروهای خاصی باز هم با صلاحدید پزشك متخصص برایش تجویز میشود كه به پیشرفت رشد قدی وی كمك می‌كند.
باید بگویم كه چنین داروهایی معمولا برای همه كودكان تجویز نمی‌شود، در حقیقت چنین داروهایی مخصوص افرادی است كه قدشان از حد طبیعی كوتاه‌تر است یا مشكلاتی در ترشح هورمونهای رشد خود دارند.
در مجموع بار دیگر خاطرنشان می‌شوم كه رعایت تغذیه مناسب، فعالیت فیزیكی و خواب كافی در همه افراد به خصوص در دوره كودكی و نوجوانی كه زمان اصلی برای رشد است تاثیر بسزایی در طول قد آنها می‌گذارد.
والدینی كه فكر می‌كنند فرزندشان تغذیه مناسب ندارد باید حتما در پی یك رژیم غذایی سالم و مقوی برای او باشند. متاسفانه با تغییر سبك در جامعه امروز، كودكان و نوجوانان فعالیت فیزیكی كمتری نسبت به گذشته دارند و بیشتر وقت‌شان را پای بازی‌های كامپیوتری و تلویزیون می‌گذرانند كه همین مساله مانع مهمی برای رشد آنهاست.
فعالیت فیزیكی و انجام ورزش روی ترشح هورمون رشد اثر بسیار خوبی می‌گذارد. بنابراین بسیاری از افرادی كه به صورت وراثتی قدكوتاهی دارند می‌توانند از طریق انجام فعالیت‌های فیزیكی به رشد قد معمولی دست پیدا كنند.
برای مثال طی سال‌های اخیر در كشور چین و ژاپن، مردم با اصلاح تغذیه و انجام حركات ورزشی و تشویق كودكان‌شان به ورزش توانستند به طور متوسط باعث افزایش قد نسل جدیدشان شوند اما متاسفانه در ایران نسل جدید به دلیل تغییر سبك زندگی یعنی تغذیه نامناسب و كمبود فعالیت فیزیكی به سوی كوتاه‌قدی كشیده میشود.
آیا تزریق هورمون رشد، اثری دارد؟
تزریق هورمون رشد قبل از دوران بلوغ در شرایط خاصی و با نظر متخصص برای افراد صورت می‌گیرد و همانطور كه گفتیم چنین افرادی باید تحت بررسی دقیق پزشك قرار بگیرند تا اگر در بدن‌شان كمبود ترشح هورمون رشد دیده شد، تحت درمان قرار گیرند. بعد از دوران رشد هیچ كدام از روش‌های تداخلی موثر نخواهند بود.
۱۰ مورد از روش‌های افزایش قد را با هم مرور می‌کنیم
جنسینگ هندی مصرف کنید:
بر اساس مطالعات انجام شده، جنسنیگ هندی به افزایش قد کمک می‌کند. این ماده حاوی مواد معدنی متعددی است که می‌تواند اسکلت استخوانی و نیز چگالی آن را توسعه دهد. همین امر موجب افزایش قد خواهد شد. شما می‌توانید این گیاه را در عطاری‌ها پیدا کنید.
دو قاشق غذاخوری از جنسینگ هندی را در یک لیوان شیر گاو گرم ترکیب کنید.
کمی شکر به آن بیفزایید.
آن را هر شب قبل از خواب بنوشید. حداقل ۴۵ روز باید اینکار را انجام دهید تا قدتان رشد کند.
نکته: برای اینکه بتوانید از مزایای این گیاه بهره‌مند شوید باید از خوردن فست فودها خودداری کنید.
شیر بنوشید:
شیر منبع غنی از کلسیم است که برای رشد استخوانها ضروری است. کلسیم نقش موثری در افزایش قد بازی می‌کند. علاوه بر کلسیم، شیر حاوی ویتامین A و پروتئین است که برای سلامت کلی بدن ضروری می‌باشد. برای اینکه بتوانید قد خود را بلندتر کنید بهتر است حداقل دو الی سه لیوان شیر به صورت روزانه بنوشید.
علاوه بر این، مصرف لبنیات همچون پنیر، پنیر کلبه، ماست و خامه می‌تواند بر روی افزایش قد موثر باشد.
در تمرینات یوگا شرکت کنید:
شما می‌توانید با انجام تمرینات یوگا کمی قد خود را افزایش دهید. برخی از این تمرینات می‌تواند انتشار هورمونهای تحریک کننده رشد را بیشتر کند. یوگا همچنین به کاهش استرسی که باعث تنش در ماهیچه‌ها میشود کمک می‌کند. بهترین موقعیت برای افزایش قد، موقعیتی به نام Surya Namaskar در یوگاست.
حرکات کششی انجام دهید:
کشش یک روش موثر دیگر برای افزایش قد در هر سنی است. سعی کنید با ایستادن روی انگشتان خود بدنتان را بکشید. با انجام تمرینات کششی روزانه می‌توانید یک الی دو اینچ افزایش قد داشته باشید.
در تمرینات ورزشی شرکت کنید:
ورزش می‌تواند انتشار هورمونهای تحریک کننده رشد را بیشتر کند. برای اینکه قد بلندتری داشته باشید باید به طور منظم ورزش کنید و در فعالیت‌های ورزشی شرکت نمایید. یکی از بهترین تمرینات برای افزایش قد طناب بازی است. حداقل سی دقیقه در روز طناب بزنید. بارفیکس با استفاده از میله افقی نیز می‌تواند برای رشد استخوانها و افزایش قد موثر باشد.
میله را بگیرید و بالا بروید. به مدت ۱۰ ثانیه در همین حالت بمانید و سپس آن را تکرار کنید. همچنین بازی‌هایی همچون تنیس و بسکتبال می‌تواند موثر باشد. اینکار به رشد قد کمک می‌کند. بهتر است در فعالیت‌های بیرون از منزل همچون دوچرخه سواری و شنا نیز شرکت کنید.
خواب کافی و مناسب داشته باشید:
زمانی که استراحت می‌کنید، بدن رشد می‌کند و بافت‌های تازه تولید خواهد کرد. در حقیقت، هورمون رشد انسانی، مسئول افزایش قد در بدن است که به طور طبیعی به هنگام خواب عمیق تولید میشود. در طول خواب، مغز استراحت می‌کند و هورمونهای رشد بیشتری ترشح خواهد کرد.
در طول سن رشد، یک فرد باید حداقل ۸ الی ۱۱ ساعت خواب کافی و مناسب داشته باشد.
رژیم غذایی متعادل داشته باشید:
مطالعات و تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که کمبود مواد مغذی یکی از عوامل اصلی در کوتاهی قد است. برای اینکه مواد مغذی بیشتری وارد بدن کنید باید از یک رژیم غذایی متعادل پیروی نمایید. موادی همچون روی، منگنز، ویتامین C ، پروتئین، پتاسیم، کلسیم و فسفر می‌تواند باعث تحریک رشد استخوانها شود.
یک رژیم غذایی مناسب باید حاوی سبزیجاتی با برگ سبز و میوه‌های تازه، آجیل، غلات سبوس‌دار و لبنیات کم چرب باشد.
از نور خورشید لذت ببرید:
نور خورشید بهترین منبع برای دریافت ویتامین D است. این ویتامین نقش کلیدی در سلامت کلی بدن همچون افزایش قد دارد. زمانی که بدن شما ویتامین D کافی ندارد، ممکن است استخوانهای ضعیف تری داشته باشید. برای اینکه مطمئن شوید نور خورشید به اندازه کافی به بدن شما می‌رسد،
۲۰ الی ۳۰ دقیقه در روز از نور خورشید استفاده کنید. علاوه بر نور خورشید شما می‌توانید ویتامین D را از شیر، پنیر، تخم مرغ، ماهی چرب و غذاهای غنی شده به دست بیاورید.
موقعیت بدنی مناسبی داشته باشید:
نشستن یا ایستادن صحیح می‌تواند نقش بسیار مهمی در توسعه و افزایش قد داشته باشد. یک موقعیت بدنی مناسب باید به گونهای باشد که در آن سر و گردن شما بدون خم شدن در یک ردیف قرار گرفته باشند. این نوع نشستن به ستون فقرات شما کمک می‌کند و ماهیچه‌ها را شل خواهد کرد.
از سوی دیگر، موقعیت بد بدنی می‌تواند به ستون فقرات آسیب وارد کند و از رشد قدی فرد بکاهد.بنابراین مطمئن شوید که به هنگام نشستن یا کار کردن به صورت مستقیم و راست می‌نشینید.
آب زیادی بنوشید:
سعی کنید تا جایی که می‌توانید آب زیادی در روز بنوشید. آب می‌تواند سموم اضافی را از بدن دفع کند و هضم را بهبود ببخشد. همچنین مصرف آب به متابولیسم بدن کمک می‌کند. برای اینکه سلامت بهتری داشته باشید، حداقل ۸ لیوان آب در روز بنوشید. در کنار مصرف آب، خوردن میوه‌ها و سبزیجات حاوی آب همچون خیار و هندوانه را فراموش نکنید.
قد دختران پس از پریود افزایش می یابد؟
سرعت رشد قدی در دختران، در کنار دیگر عوامل، به میزان ترشح هورمون رشد و هورمون جنسی استروژن نیز مربوط میشود.
هورمون رشد باعث افزایش رشد، به خصوص در استخوانها و غضروف میشود، ولی هورمون جنسی زنانه (استروژن) سبب بسته شدن مرکز رشد استخوانی و کاهش رشد استخوان میشود. به همین دلیل است که بعد از شروع قاعدگی، سرعت رشد قدی در دختران کندتر میشود و معمولاً قد دختران در این زمان بیش از ۶ سانتیمتر افزایش نمییابد.
البته طول مدت رشد قدی در پسرها طولانیتر از دخترها است، بهطوری که معمولاً مردها قد بلندتر از زنها میشوند. جهش رشد معمولاً در دختران (در حدود۱۱- ۱۰سالگی) حداقل ۲ سال زودتر از پسران اتفاق میافتد که مربوط به دوران بلوغ بوده و بسیار چشمگیر است، به گونهای که در مدت یک سال میزان رشد ۲ برابر میشود.
جهش رشد قدی و حداکثر افزایش آن، معمولاً یک سال قبل از شروع عادت ماهانه اتفاق میافتد. بهترین توصیه برای رشد قدی دختران نوجوان این است که از توجه زیاد به مطالب مربوط به جنسیت بپرهیزند، چرا که هیجانات جنسی باعث ترشح بیشتر هورمونهای جنسی و در نتیجه شروع زودتر قاعدگی و بلوغ زودرس می شود.
همانطور که در بالا اشاره شد،افزایش هورمون جنسی زنانه و بلوغ زودرس باعث بسته شدن زودرس اپی فیز استخوانهای بلند(مرکز رشد استخوانی) و در نتیجه کوتاهی قد در دختران میشود.
