اموجی، چاشنی احساس در پیام‌های متنی بی روح
در چهارمین سالروز اموجی، به بررسی این پدیده خواهیم پرداخت؛ پدیدهای که می‌توان آن را بهترین تغییر دنیای دیجیتال در حوزه‌ی قوانین نگارشی عنوان کرد.
امروز، دوشنبه ۲۶ تیرماه، مصادف است با ۱۷ جولای که چهار سال پیش به‌عنوان روز جهانی اموجی انتخاب شد. اموجی‌ها با ورود به رسم‌الخط یا نوشتار کاربران در دنیای آنلاین، تحولی بزرگ در دنیای دیجیتال و ارتباط بین کاربران ایجاد کردند. اموجی‌ها مفاهیم را در یک شکل کوچک انتقال می‌دهند که به‌طور حتم، کلمات در بهترین حالت نمی‌توانند چنین عملکردی داشته باشند.
هرچند شماری از کارشناسان ظهور اموجی را باعث تضعیف نقش زبان‌ها می‌دانند؛ اما در تقابل با این نظر، بخشی از کارشناسان نیز معتقدند که افراد با استفاده از اموجی فرایند انتقال مفاهیم را بهبود داده‌اند و در واقع اموجی‌ها توانایی افراد برای انتقال پیام‌‌هایشان به دیگران را افزایش داده‌اند؛ چرا که ارتباط متنی و چت این روزها بسیار رواج پیدا کرده و به‌نوعی در حال جایگزین شدن با ارتباط رو در رو است.
ویو ایوانس، نویسنده‌ی کتاب The Emoji Code، در این رابطه چنین اظهار نظر می‌کند:
اموجی باعث شده است توانایی ما در عصر دیجیتال برای برقراری ارتباط، بیش از پیش تقویت شود. گفتن اینکه استفاده از اموجی یک گام رو به عقب است، مثل این است که بگویید نباید در زمان صحبت رو در رو با دیگران، برای ادای بهتر کلمات از حالات چهره یا از دست‌ها استفاده کرد.
بر اساس اطلاعات ارائه‌شده؛ انسان‌ها برای ادای بیش از ۱۰ هزار نوع حالت چهره‌ی مختلف که برای انتقال پیام و احساسات استفاده می‌شود، از ۴۳ ماهیچه‌ی موجود در صورت استفاده می‌کنند.
ایوانس در ادامه می‌گوید:
اصلی‌ترین مشکل موجود در ارتباطات دیجیتال مبتنی بر پیام‌های متنی، ضعف در همزادپنداری و ایجاد ارتباط احساسی است. همین موضوع می‌تواند باعث سوءبرداشت از نظرات شخص روبه‌رو در ارتباط شود و تمایل برای ادامه‌ی چنین ارتباطی را بیش از پیش کاهش دهد. از این‌رو اموجی می‌تواند مانع بزرگی در برابر وقوع چنین مواردی باشد. در واقع اموجی‌ها نماینده‌ای از زبان بدن در دنیای دیجیتال هستند تا یک گفتگوی متنی خشک و خالی را به چاشنی احساسات گره بزنند.
شاید افزایش محبوبیت اموجی‌ها بهترین دلیل و توجیه برای موفقیت این پدیده باشد. این روزها با افزایش استفاده از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان، اموجی‌ها نقش بسیار پررنگی در انتقال پیام بر عهده دارند. بر اساس آمارهای ارائه‌شده در حال حاضر ۳.۲ میلیارد نفر از مردم جهان به اینترنت دسترسی دارند و بیش از ۹۲ درصد از این افراد به‌صورت منظم از اموجی در مکالمات خود استفاده می‌کنند. اموجی، روزانه در بیش از ۶ میلیارد پیام متنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اطلاعات ارائه‌شده نشان از آن دارند که یکی از دلایل افزایش استفاده از اموجی پس از سال ۲۰۱۱، پشتیبانی اپل از اموجی با انتشار iOS 5 از آن سال است؛ البته گوگل نیز پس از مدت کوتاهی، پشتیبانی از اموجی را به سیستم‌عامل اندروید اضافه کرد و بدین ترتیب استفاده از اموجی در پیام‌های متنی بیش از پیش همه‌گیر شد.
اما شاید از خود بپرسید چرا ۱۷ جولای به‌عنوان روز جهانی اموجی در نظر گرفته شده است؟ پاسخ این سؤال بسیار ساده و در عین حال جالب است. اموجی تقویم در دو سیستم عامل اندروید و iOS، روز ۱۷ جولای را در برگ تقویم اموجی نشان می‌دهند؛ از این‌رو همین روز به‌عنوان روز جهانی اموجی انتخاب شده است.
اموجی‌ها چگونه شکل گرفتند؟
استفاده از اموتیکان یا شمایل گرافیکی حالات صورت در تقابل با شرایط مختلف، ایده‌ی جدیدی به‌حساب نمی‌آید و تنها بدل شدن آن‌ها به پدیدهای جهانی و استفاده از این الفبای گرافیکی و محبوبیت بالای آن است که تازگی دارد.
اولین استفاده از اموتیکان‌ها به اسکات فالام، پرفسور علوم کامپیوتر در دانشگاه کارنگی ملون نسبت داده می‌شود. وی پس از آنکه متوجه شد که لطیفه‌هایش در بولتن چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند یا منظور دیگری از آن‌ها برداشت می‌شود، به فکر استفاده از اموتیکان افتاد.
در ۱۹ سپتامبر ۱۹۸۲، اسکات فالام پیشنهاد داد تا از صورتک خندان برای مشخص کردن لطیفه و از صورتک اخمو برای مطالبی که ماهیتی طنزگونه ندارند، استفاده شود. فالام در پاسخ به دلیل استفاده از اموتیکان‌ها، چنین اظهار نظر کرده است:
ایده‌ی استفاده از اموتیکان برای بیان احساسات ابتدا در دانشگاه کارنگی ملون مورد استقبال قرار گرفت و سپس به لطف شبکه‌ی کامپیوتری ابتدایی برقرارشده بین مراکز علمی، در سایر دانشگاه‌ها نیز شاهد استقبال از این مفهوم بودیم. در ماه‌های بعد اموتیکان‌های جدیدی ایجاد شدند که شامل صورتک با عینک دودی یا با دهان باز بودند.
اما واژه‌ی اموجی ریشه در کشور ژاپن دارد. اموجی‌که امروز به‌صورت گسترده در گوشی‌ها و اپلیکیشن‌های ارتباطی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در کشور ژاپن به دلیل محدودیت متن ایجاد شد. اموجی در ابتدا توسط شیگتاکا کوریتا، یکی از کارکنان اپراتور مخابراتی NTT DoCoMo ژاپن ایجاد شد. لغت اموجی ترکیبی از دو کلمه ژاپنی به معنی تصویر و حرف هستند.
کوریتا در مورد استفاده از اموجی در کشور ژاپن می‌گوید:
سوءبرداشت از پیام‌های متنی در کشور ژاپن به دلیل کوتاه بودن پیام‌ها امری معمول بود. شما نمی‌دانستید که چرا یک شخص پیامی با یک مضمون مشخص را برای شما ارسال کرده است. بعضی از افراد به دلیل عدم درک موضوع پیام دریافت شده، حتی عصبانی می‌شدند و از این‌رو مشکلاتی پیش می‌آمد. ما تصور کردیم که اموجی می‌تواند تا حدودی این مشکل را حل کند.
چگونه اموجی به بخشی از الفبای دیجیتال تبدیل شد؟
در حال حاضر یک موسسه‌ی مستقل برای کنترل و اضافه و حذف کردن اموجی‌ها وجود دارد. کنسرسیوم یونیکد یک گروه غیرانتفاعی است که تصمیم می‌گیرد چه زمانی و چه اموجی‌هایی به مجموعه‌ی اموجی‌های موجود اضافه یا از آن حذف شوند. یونیکد تاکنون بیش از ۲۶۶۶ اموجی را تأیید کرده است و در سال جاری میلادی به‌تنهایی ۵۶ اموجی جدید معرفی شده‌‌اند.
کنسرسیوم یونیکد در سال ۱۹۸۸ میلادی برای تعیین یک استاندارد بین‌المللی واحد در حوزه‌ی اطلاعات و نرم‌افزار ایجاد شد. کمیته‌ی اموجی که زیرمجموعه‌ای از کنسرسیوم یونیکد است، اصلی‌ترین نهاد تصمیم‌گیری در مورد اضافه شدن اموجی‌ها جدید با بهره‌گیری از قواعدی است که در تمام پلتفرم‌ها قابل استفاده باشد. هرچند همه‌ی افراد می‌توانند پیشنهاد اضافه کردن یک اموجی جدید را به یونیکد ارائه کنند؛ اما فرایند تأیید آن به زمانی حداقل یک‌ساله نیاز دارد.
آیا اموجی‌ها روزی به یک زبان مستقل تبدیل خواهند شد؟
اشنیبِلِن، فارغ‌التحصیل دانشگاه استنفورد که تز دکترای خود را به موضوع اموجی‌ها اختصاص داده است، عنوان کرده که تبدیل شدن اموجی‌ها به یک الفبای مستقل امری بعید است. اموجی‌ها به‌عنوان سمبل‌های مستقل فاقد ویژگی‌های اساسیِ زبان‌هایی هستند که انسان‌ها امروز تکلم می‌کنند. به گفته‌ی وی، اموجی‌ها از قواعد و گرامر خاصی پیروی نمی‌کنند.
اشنیبلن در این خصوص می‌گوید:
گرامر در واقع کلمات را به یکدیگر متصل می‌کند. بدون گرامر، برداشت معنا از جملات غیر ممکن است. برای مثال، اگر هر فرد در کشور آلمان برای بیان منظور خود در هر بخش از گفتگو، تنها یک یا دو کلمه صحبت می‌کرد، اکنون دیگر زبانی به اسم آلمانی وجود نداشت. اموجی‌ها به‌سختی در یک رشته‌ی طولانی کنار هم قرار می‌گیرند و در صورت قرار گرفتن، یک احساس مشترک را بیان می‌کنند. زبان‌های طبیعی بسیار غنی‌تر هستند.
ایوانس نیز معتقد است که امکان ایجاد یک الفبای مستقل از دل اموجی‌ها وجود ندارد. ایوانس تصور می‌کند که اموجی‌ها یک ابزار کمکی برای بهبود روابط و پیام‌ها بین انسان‌ها هستند.
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که اموجی‌ها بعضا خود مشکل‌ساز می‌شوند. برای مثال استفاده از برخی اموجی‌ها در مکان نامناسب و در گفتگو با افراد متفاوت ،می‌تواند سوءبرداشت ایجاد کند. یکی دیگر از مشکلات موجود بر سر راه استفاده از اموجی، وجود پلتفرم‌های مختلف است. با وجود اینکه یونیکد استاندارد واحدی ایجاد می‌کند؛ اما پیاده‌سازی آن در پلتفرم‌های مختلف منتهی به نمایش اموجی‌هایی با تغییرات بسیار کوچک می‌شود.
آیا محبوبیت اموجی‌ها در بیشترین میزان خود قرار دارد؟
بی‌تردید اموجی‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ دیجیتال تمام افرادی هستند که از اینترنت استفاده می‌کنند. کمتر از دو هفته‌ی دیگر، فیلم سینمایی The Emoji Movie در سینما‌ها اکران خواهد شد. همین موضوع نشان از آن دارد که اموجی‌ها به چه سطح از محبوبیت و غنایی در زندگی روزمره‌ی انسان‌ها دست یافته‌اند.
این روزها بسیاری از افراد محبوب و شناخته‌شده در کنار شماری از کمپانی‌ها اقدام به انتشار اموجی‌های اختصاصی برای خود می‌کنند که البته شماری از آن‌ها توسط یونیکد تأیید نشده است.
نظر شما در مورد اموجی‌ها چیست؟ آیا شما هر روز در پیام‌های خود از آن‌ها استفاده می‌کنید یا خیر؟
