سرطان پروستات چیست ؟
سرطان پروستات بیماریی است که بر اثر آن، سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت پروستات تشکیل می‌شوند. افزایش سن و سابقه خانوادگی بر خطرابتلا به سرطان پروستات تأثیر مي‌گذارند . سرطان پروستات با بیش از ۳۰۰۰ مورد جدید سالیانه دومین سرطان شایع مردان در ایران است.
سرطان پروستات دومین سرطان شایع مردان در ایران است.
پروستات چیست ؟
پروستات غده ای در دستگاه تناسلی مردان است که در زیر مثانه قرار گرفته و پیشابراه را احاطه می‌کند . پروستات بخشی از مایع منی را می‌سازد و اندازه‌ای در حدود گردو دارد. هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون باعث رشد پروستات می‌شوند. تومور پروستات می‌تواند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشد . اگر پروستات خیلی بزرگ شود به پیشابراه فشار می‌آورد و جریان ادرار را کند یا متوقف مي‌کند.رشد خوش خیم پروستات معمولاَ خطرناک نیست ، با برداشتن پروستات عود نمی کند ، به بافت های اطراف و دیگر قسمت های بدن گسترش نمی یابد . اما رشد بدخیم پروستات ممکن است تهدید کننده حیات باشد ، بعد از برداشتن دوباره عود کند و به بافت های اطراف و سایر قسمت ها گسترش یابد .
چه عواملی احتمال خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهند ؟
سن ، قوی‌ترین عامل خطر زای سرطان پروستات است. احتمال ابتلا به سرطان پروستات بعد از ۵۰ سالگی افزایش مي‌یابد. ۴/۳ موارد سرطان پروستات بعد از ۶۵ سالگی رخ می دهد .
سابقه خانوادگی ،سرطان پروستات در بعضی خانواده‌ها، شایع‌تر است. در مردانی که خویشاوندان درجه اول ( پدر و برادر و پسر ) مبتلا به سرطان پروستات دارند ، احتمال ابتلا در آن ها ، به‌ویژه اگر خویشاوندان در سنین پایین به این بیماری دچار شده باشند، افزایش می یابد .
عوامل ژنتیکی ، ژن‌هاي وراثتی متعددی شناسایی شده اند که خطر سرطان پروستات را افزایش مي‌دهند. ولی این ژن ها مسئول تعداد کمي از موارد ابتلا مي‌باشند.
علائم هشداردهنده کدامند ؟
فرد مبتلا به سرطان پروستات ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد. در صورت وجود علائم، علائم رایج عبارتند از :
- مشکلات ادراری
- عدم توانایی دفع ادرار
- مشکل در شروع یا در توقف جریان ادرار
- نیاز مکرر به دفع ادرار، به‌ویژه در شب
- جریان ادرار ضعیف
- قطع و وصل جریان ادرار
- سوزش یا درد در هنگام ادرار کردن
- دشواری در نعوظ
- خون در ادرار یا منی
- درد مکرر در قسمت پایینی کمر، مفصل ران، یا قسمت فوقانی ران‌ها
اغلب، این علائم ناشی از سرطان نیست و ممکن است ناشی از بزرگی خوش خیم پروستات (BPH) یا عفونت باشد ، اما آگاهی از علائم جهت مراجعه به پزشک اهمیت دارد .
تشخیص زود هنگام بیماری ، وقتی که بیماری محدود به پروستات است احتمال بهبودی کامل را افزایش می دهد .
ردیابی و تشخیص بیماری :
سرطان پروستات پیش از آنکه علائمی مشاهده شود، قابل ردیابی است. روش های تشخیص عبارتند از :
معاینه : پزشک پروستات را از نظر نواحی سخت و برآمده از طریق دیواره راست‌روده بررسی می‌کند.
آزمایش خون : یک بررسی آزمایشگاهی سطح آنتی‌ژن اختصاصی پروستات ( PSA ) را در نمونه خون شما بررسی می‌کند. پروستات PSA را می‌سازد. سطح بالای PSA معمولاً به دلیل بزرگی خوش خیم پروستات یا التهاب پروستات و یا سرطان پروستات می باشد . تشخیص قطعی نیازمند آزمایشات تکمیلی مثل نمونه برداری است و انجام اقدامات بعدی با تشخیص و صلاحدید پزشک است .
بسیاری از سرطان های پروستات به آهستگی رشد می کنند و ممکن است مشکلی ایجاد نکنند اما بعضی رشد سریع دارند و نیازمند درمان سریع هستند .
روش های درمان سرطان پروستات چیست ؟
گزينه‌هاي متعددی برای درمان سرطان پروستات وجود دارد . درمان مناسب هر فردی با دیگری متفاوت است . درمان ها شامل پیگیری و تحت نظر قرار دادن دقیق ، جراحی ، پرتودرمانی ، هورمون درمانی و شیمی درمانی می باشد . ممکن است نیاز به ترکیبی از این درمان ها باشد . درمان مناسب هر فردی وابسته به سن ، مرحلۀ بیماری ، وضعیت سلامت عمومی فرد ، درجۀ بدخیمی تومور و علائم بالینی فرد است .توجه شود بعد از تکمیل درمان های اولیه مراجعات پیگیری منظم جهت ردیابی سریع عود بیماری و کنترل عوارض درمان اهمیت دارد .
تشخیص زود هنگام وقتی که بیماری محدود به پروستات است احتمال بهبودی کاملرا افزایش می دهد .
چه مواردی به پيشگيري از سرطان پروستات کمک می کند ؟
اثر رژیم غذایی بر سرطان پروستات به طور قطع مشخص نشده است .
در برخی مطالعات انجام شده رژیم های غذایی پرچرب و دارای گوشت قرمز زیاد و رژیم های دارای میوه
و سبزی کم وسبک زندگی با تحرک پایین موجب افزایش خطر ابتلا بوده اند . در اینمیان اثر حفاظتی آنتی اکسیدان هایی مثل سلنیوم ، ویتامین E و لیکوپن ( موجود در محصولات گوجه فرنگی ، هندوانه و گریپ فروت قرمز ) در برخی مطالعات نشان داده شده است.اما مطالعات تکمیلی جهت شناخت عوامل خطرزا و پیشگیری کننده مورد نیاز است.
