۸ فایده روزه برای بدن از نگاه علم ؛ از بهبود عملکرد مغز تا پیشگیری از سرطان
روزه گرفتن مختص دین اسلام نیست و باید بدانید که از قرن‌ها پیش در میان ادیان و فرهنگ‌های مختلف وجود داشته. روزه که در واقع یعنی پرهیز از خوردن و آشامیدن برای مدت زمان مشخصی انجام می‌شود و مدل‌های متنوعی در سراسر دنیا دارد.
روزه اسلامی همان طور که می‌دانید از سحر تا غروب است و فرد در این فاصله باید به طور کامل از خوردن و آشامیدن پرهیز کند. اما برخی از مدل‌های روزه در فرهنگ‌های دیگر بالغ بر ۲۴ تا ۷۲ ساعت پیاپی ادامه دارند.
روزه تناوبی همان‌طور که از نامش می‌توان حدس زد به صورت چرخشی بین زمان روزه‌داری و زمانی است که فرد آزاد است هر چه می‌خواهد بخورد و بیاشامد. این تناوب و نوبت می‌تواند چندین ساعت یا چندین روز ادامه داشته باشد. اما نکته حائز اهمیت در مورد روزه این است که فواید سلامتی بسیار زیادی برای بدن انسان دارد؛ از کاهش وزن گرفته تا بهبود عملکرد مغز و پیشگیری از سرطان.
برای آشنایی با ۸ فایده روزه‌داری برای بدن تا انتهای این مطلب با روزیاتو همراه باشید.
۱- روزه با کاهش مقاومت به انسولین به کنترل میزان قند خون در بدن می‌پردازد
مطالعات علمی متعددی ثابت کرده‌اند که روزه می‌تواند میزان قند خون را کنترل کند. این خاصیت برای کسانی که از بیماری دیابت رنج می‌برند بسیار مفید است.
در نتیجه‌ی یک آزمایش پزشکی که روی ۱۰ نفر مبتلا به دیابت نوع ۲ صورت گرفت، مشخص شد روزه گرفتن‌های دوره‌ای به طور قابل ملاحضه‌ای می‌توانند میزان قند خون را کاهش دهند.
همچنین در تحقیقی دیگر نیز مشخص شد روزه‌های ادواری و روزه‌هایی که به صورت یک روز در میان انجام می‌شوند تا حد زیادی سبب کاهش دریافت کالری و کاهش میزان مقاومت به انسولین می‌شوند. با این ویژگی، روزه‌داری به تنظیم میزان قند خون می‌پردازد و در نتیجه از افزایش یا کاهش غیرطبیعی میزان قند خون پیشگیری می‌کند.
این را به یاد داشته باشید که تاثیر روزه روی قند خون در زنان و مردان با هم متفاوت است. در یک تحقیق علمی مشخص شد که روزه گرفتن به صورت یک روز در میان در بدن زنان سبب تغییر روند کنترل میزان قند خون شده اما در مردان هیچ تاثیری نداشته است.
۲- روزه با از بین بردن التهابات سبب بهبود عملکرد عمومی بدن می‌شود
با اینکه التهاب‌های کوچک روش طبیعی بدن برای مبارزه با عفونت‌هاست اما التهاب‌های مزمن و دایمی می‌تواند زنگ خطری جدی برای سلامت بدن بشمار بروند. محققان ثابت کرده‌اند التهاب شدید شرایط نگران‌کننده‌ای برای بدن ایجاد می‌کند که از جمله باید به بیماری‌های همچون سرطان و رماتیسم مفاصل اشاره کرد.
برخی مطالعات علمی در سال‌های اخیر ثابت کرده‌اند که با روزه گرفتن می‌توان میزان التهاب‌های بدن را کاهش داد. یکی از تحقیقاتی که روی ۵۰ نفر بزرگسال صورت گرفت، ثابت کرد روزه‌داری ساعتی به مدت یک ماه به طرز قابل توجهی نشانه‌های التهاب‌ها را از بین می‌برد. یک تحقیق علمی دیگر نیز ثابت کرده کسانی که به مدت یک ماه هر روز ۱۲ ساعت از خوردن و آشامیدن پرهیز می‌کنند بدنشان از سلامت بهتر و التهابات بسیار کمتری برخوردار خواهد بود.
جالب است بدانید که روزه همچنین به بهبود و درمان تصلب بافت‌ها نیز کمک شایانی می‌کند.
روزه با کنترل میزان فشار خون، تری‌گلیسیریدها و کلسترول به عملکرد هر چه بهتر قلب کمک می‌کند.
۳- پرهیز از خوردن و آشامیدن به عملکرد قلب نیز کمک زیادی می‌کند
روزه با کنترل میزان فشار خون، تری‌گلیسیریدها و کلسترول به عملکرد هر چه بهتر قلب کمک می‌کند. مشکلات قلبی یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است و بر اساس آمار رسمی حدود ۳۱٫۵ درصد از مرگ‌های دنیا را تشکیل داده است.
تغییر سبک زندگی و تغذیه بهترین روش برای کاهش خطرات ناشی از مشکلات قلبی است.
برخی از محققان ثابت کرده‌اند اگر روزه‌داری را به سبک زندگی روزانه خود اضافه کنید، منافع زیادی از مزیت‌های آن بدست خواهید آورد. بدنبال یک آزمایش محدود از داوطلبان خواسته شد تا به مدت ۸ هفته یک روز در میان روزه بگیرند. نتیجه این امر نشان داد کلسترول بد LDL و تری‌گلیسیرید خون به ترتیب ۲۵ و ۳۲ درصد کاهش یافتند.
در مطالعه علمی دیگری که روی ۱۱۰ بزرگسال بسیار چاق (اوبیس) مشخص شد ۳ هفته پرهیز از خوردن و آشامیدن تحت نظارت پزشکان به کاهش میزان فشار خون، تری‌گلیسیرید و کلسترول‌های مضر LDL این افراد منجر شده است.
بعلاوه، یک آزمایش بزرگ‌تر که روی ۴۶۲۹ نفر صورت گرفت مشخص کرد روزه گرفتن سبب کاهش خطر بیماری رماتیسم مفاصل می‌شود و خطر دیابت را نیز کاهش می‌دهد. هر دو این بیماری‌ها از عوامل خطر مشکلات قلبی هستند.
۴- روزه به بهبود عملکرد مغز کمک و از شکل‌گیری اختلال‌های عصبی پیشگیری می‌کند
محققان با آزمایش روی حیوانات ثابت کرده‌اند که روزه داری سبب بهبود عملکرد مغز می‌شود. یکی از آزمایشاتی که روی موش‌ها صورت گرفت ثابت کرد ۱۱ ماه روزه گرفتن چند ساعتی در طول روز باعث بهبود عملکرد مغز و ساختار مغزی این حیوان شده است.
تحقیق دیگری نیز ثابت کرده که امساک از خوردن و آشامیدن سبب تقویت سلامت مغز می‌شود و همچنین به تولید سلول‌های عصبی نیز کمک زیادی می‌کند که نتیجه آن بهبود عملکرد شناختی مغز است.
از آنجا که روزه به کاهش میزان التهاب کمک می‌کند، در نتیجه می‌توان با اطمینان گفت که از اختلال‌های تولید سلول‌های عصبی نیز به طور چشمگیری پیشگیری می‌کند.
همچنین دانشمندان ثابت کرده‌اند که با روزه گرفتن می‌توان از بیماری‌های مربوط به افزایش سن همچون آلزایمر و پارکینسون نیز پیشگیری کرد.
۵- روزه به کاهش وزن و افزایش میزان سوخت‌وساز بدن کمک زیادی می‌کند
یکی از سریع‌ترین و موثرین روش‌های کاهش وزن، پرهیز کردن از خوردن و آشامیدن است. برخی تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند روزه داری در کوتاه مدت متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد و سبب افزایش فعالیت فرارسان‌های عصبی نوراپی‌نفرین می‌شوند که نقش موثری در کاهش وزن دارد.
در حقیقت برخی از تحقیقات ثابت کرده‌اند که افرادی که یک روز کامل روزه می‌گیرند در عرض ۱۲ تا ۲۴ هفته تا ۹ درصد از وزن بدن و تراکم چربی‌های خود را از دست می‌دهند.
آزمایش دیگری نیز ثابت کرده ۳ تا ۱۲ هفته روزه گرفتن پیاپی به کاهش دریافت کالری‌های اضافه و در نتیجه کاهش وزن بدن بین ۸ تا ۱۶ درصد می‌انجامد.
مطالعات متعددی بر روی ثابت کرده که روزه گرفتن‌های مداوم سبب افزایش طول عمر می‌شود.
۶- روزه با افزایش ترشح هورمون رشد به تقویت ماهیچه‌ها و افزایش متابولیسم بدن می‌پردازد
هورمون رشد انسانی (HGH) نوعی از هورمون‌های پروتئینی است که برای سلامت بیشتر بخش‌های بدن نقش اساسی دارد. در حقیقت، محققان ثابت کرده‌اند این هورمون کلیدی در رشد، سوخت و ساز، کاهش وزن و تقویت ماهیچه‌ها نقش مهمی دارد.
مطالعات فراوانی نشان داده‌اند روزه گرفتن می‌تواند به طور طبیعی میزان HGH را افزایش دهد.
در نتیجه یک مطالعه علمی که روی ۱۱ بزرگسال صورت گرفت، مشخص شد روزه گرفتن به مدت ۲۴ ساعت به طور قابل ملاحظه‌ای میزان هورمون رشد انسانی را افزایش می‌دهد.
در تحقیق دیگری که روی ۹ مرد بزرگسال انجام گرفت نیز مشخص شد پس از دو روز روزه گرفتن، ۵ واحد به میزان ترشح HGH آنها افزوده شده است.
بعلاوه، پرهیز از خوردن و آشامیدن می‌تواند میزان قند خون و انسولین را در طول روز ثابت نگه دارد. این در حالیست که افزایش میزان انسولین خون به کاهش تولید HGH منجر می‌شود.
۷- روزه گرفتن باعث افزایش طول عمر و کند شدن روند پیری می‌شود
مطالعات متعددی بر روی ثابت کرده که روزه گرفتن‌های مداوم سبب افزایش طول عمر می‌شود.
به موجب یکی از این آزمایشات، موش‌هایی که یک روز در میان از خوردن و آشامیدن منع می‌شدند بسیار دیرتر از دیگر موش‌ها پیر می‌شدند و تا ۸۳ درصد نیز طولانی‌تر از دیگر موش‌ها زنده می‌ماندند.
مطاله روی گونه‌های دیگر جانوری نیز همین نتیجه را نشان داد: یعنی روزه گرفتن موجب افزایش طول عمر می‌شود. البته این مطالعات در حال حاضر فقط منحصر به حیوانات است و هنوز روی انسان تست نشده است.
۸- روزه گرفتن از شکل‌گیری سرطان پیشگیری می‌کند و تاثیر شگرفی در اثرگذاریِ شیمی‌درمانی دارد
مطالعات پزشکی بر روی حیوانات و تاثیر روزه‌داری روی بدن آنها نشان داده پرهیز از خوردن آشامیدن با عدم ابتلا به سرطان ارتباط مستقیم دارد. دانشمندان با ممانعت از خوردن و آشامیدن موش‌ها به صورت یک روز در میان ثابت کردند که این امر از شکل‌گیری تومور در بدن آنها پیشگیری کرده است.
همچنین در یک تحقیق آزمایشی دیگر نیز ثابت شد روزه‌داری باعث بهبود نتیجه شیمی‌درمانی روی سلول‌های سرطانی می‌شود.
چگونه روزه بگیریم و از فواید آن بهره‌مند شویم؟
روزه‌های غیر دینی چندین مدل مختلف دارند که شما می‌توانید ساده‌ترین روش که متناسب سبک زندگی‌تان است را انتخاب کنید.
- روزه آب: از خوردن پرهیز کنید و برای مدت زمان مشخصی در طول روز فقط آب بنوشید.
- روزه‌ی آب میوه و آب سبزیجات: برای ساعات مشخصی در طول روز فقط آب سبزیجات و آب میوه بنوشید.
- روزه ادواری (ساعتی): در طول روز چندین ساعت از خوردن و آشامیدن هر نوع غذا و نوشیدنی پرهیز کنید. (مثل روزه اسلامی)
- روزه ناقص: در این مدل روزه لازم نیست به طور کامل از غذا خوردن و آشامیدن نوشیدنی‌ها دست بکشید، فقط باید از غذاهای آماده، فراوری شده، محصولات حیوانی و کافئین پرهیز کنید.
- روزه‌ی حذف کالری: از نام این روزه مشخص است، شما باید مصرف کالری‌ها را به مدت چند روز یا چند هفته حذف یا محدود کنید.
شما در روش روزه‌های معرفی شده در بالا هم می‌توانید تغییراتی به تناسب سبک زندگی خود ایجاد کنید. مثلا در روزه ادواری می‌توانید آن را به روزه یک روز در میان تبدیل کنید. یا فقط چند ساعت از روز از مصرف برخی از خوراکی‌ها پرهیز کنید.
امنیت و عوارض روزه‌داری
احتمالا این سوال برایتان پیش می‌آید که نخوردن غذا و نوشیدنی برای مدت طولانی حتما عوارضی هم بدنبال دارد. درست است مثلا کسانی که از بیماری قند خون پایین رنج می‌برند، روزه گرفتن برایشان نه تنها مفید نیست که ضرر هم دارد زیرا امساک از خوردن و آشامیدن سطح قند خونشان را از آنچه هست کمتر خواهد کرد.
بنابراین، توصیه می‌کنیم اگر بیماری خاصی دارید و قصد دارید روزه بگیرید حتما پیش از هر اقدامی با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین توجه داشته باشید در طول مدت روزه‌داری باید در زمان‌هایی که برای خوردن آزاد هستید، غذاها و نوشیدنی‌هایی را مصرف کنید که به بدن آبرسانی کنند و از نظر مواد مغذی کامل باشند. در طول روزه‌داری بهتر است فعالیت‌های فیزیکی بدن خود را کاهش داده و میزان استراحتتان را افزایش دهید.
