۱۱ نمونه جالب از آداب معاشرت ژاپنی ها که شما را حیرت زده خواهند کرد

آیا می دانید کدام کشور بهترین و سخت ترین آداب معاشرت را در جهان دارد؟ اگر از کسی بپرسید که کدام کشور از لحاظ ادب و آداب معاشرت در جهان بهترین است بدون شک بسیاری از آن ها خواهند گفت: بدون شک ژاپن! ژاپن یکی از منظم ترین و دوست داشتنی ترین کشورهای جهان است که همواره به خاطر ادب و نزاکت مردم آن مورد ستایش قرار می گیرد.

این کشور قواعد آداب معاشرت بسیار سخت و پیچیده ای دارد که شاید برای بسیاری از مردم سایر نقاط جهان قابل درک نباشد. در واقع مردم ژاپن هر عمل ساده ای را به شکلی انجام می دهند که به یک رسم سنتی تبدیل شده است. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۱ مورد از آداب معاشرت مردم ژاپن آشنا کنیم که شنیدن آن ها شما را شگفت زده خواهد کرد.

۱۱- خطاب قرار دادن افراد

خطاب قرار دادن افراد تنها با نام کوچک یا خانوادگی در ژاپن کافی نخواهد بود و عنوان محترمانه و پسوندی «سان» (-san) تنها نوک یک کوه یخی بزرگ است. در واقع پسوندهای محترمانه بسیاری برای خطاب قرار دادن یا نام بردن از دیگران در این کشور وجود دارد که پیچیدگی آداب معاشرت در ژاپن را نشان می دهد.

• پسوند «کان» (-kun): پسوند محترمانه نسبتا غیررسمی در مقایسه با «سان» که خنثی محسوب می شود. در واقع به طور کلی می توان گفت پسوند «سان» بیشتر به معنای «دوست» به کار می رود.
• پسوند «چان» (-chan): این پسوند تصغیری به طور عمده برای کودکان، اعضای مونث خانواده، طرف مقابل در رابطه عاطفی و دوستان بسیار نزدیک به کار می رود.
• پسوند «ساما» (-sama): محترمانه ترین نسخه برای کلماتی مانند «سرورم» یا «عالیجناب» است که در ارجاع به شخصیت های مذهبی و خدایان به کار می رود. این روزها از این پسوند در مواردی برای تمسخر افراد نیز استفاده می شود.
• پسوند «سنپای» (senpai): این پسوند برای خطاب قرار دادن همکار یا همکلاسی مسن تر به کار می رود.
• پسوند «کوهای» (-kōhai): این پسوند نیز در نقطه مقابل و معکوس پسوند «سنپای» قرار دارد.
• پسوند «سنسی» (-sensei): از این پسوند محترمانه برای خطاب قرار دادن معلمان، دانشمندان، سیاستمداران و دیگر مقامات رسمی و روسا استفاده می شود.
• پسوند «شی» (-shi): از این پسوند برای نوشتن رسمی استفاده می شود.

۱۰- مبادله کردن کارت های تجاری

در آداب معاشرت ژاپنی ها مبادله کردن کارت های تجاری تشریفات خاصی دارد:

•  باید اطمینان حاصل کرد که طرف روی کارت به سمت شخص باشد و نه پشت آن.
• باید آن را با هر دو دست به او تقدیم کنید.
• اگر مقام شما از طرف مقابلتان پایین تر است باید کارت را پایین تر از کارت او قرار دهید یا به عبارت بهتر دست شما پایین تر از دست او قرار گیرد.
• اگر به شما یک کارت تجاری داده شد باید آن را روی نگهدارنده کارت قرار داده و سپس با دو دست گرفته و برای لحظاتی به آن نگاه کنید.
• تعظیم کردن را نباید فراموش کرد.
• اگر نگهدارنده کارت نداشته باشید بسیار بد خواهد بود.

۹- آداب معاشرت در آسانسور

مشخص شده که در آسانسور ژاپنی ها نیز قوانینی غیررسمی اما روشن و واضح وجود دارد. اگر اولین کسی هستید که وارد یک آسانسور خالی می شوید باید نقش کاپیتان آسانسور را بازی کنید و نزدیک به صفحه کلیدهای آسانسور بایستید. باید در را نگه دارید تا همه داخل آسانسور شوند. در هر طبقه و هر بار که آسانسور باز و بسته شد باید این رویه را تکرار کنید. در ضمن هنگام خارج شدن از آسانسور باید آخرین نفر باشید و همه چیز را نیز در این مدت باید با سرعت و دقت تمام انجام دهید. از این رو اگر توریست هستید و به ژاپن رفته اید به شما توصیه می کنیم که هیچگاه وارد یک آسانسور خالی نشوید.

۸- آداب معاشرت در مترو

در متروها نیز یک سری قوانین محدود کننده و سفت و سخت وجود دارد که ژاپنی ها باید رعایت کنند: سخن گفتن با اطرافیان و بخصوص با تلفن همراه قدغن است و خیره شدن به دیگران نیز بی ادبی تلقی خواهد شد. دادن جای خود به سالمندان رواج ندارد حتی اگر افراد سالخورده به سختی توانایی سر پا ایستادن داشته باشند. در هر واگن صندلی های خاصی برای افراد سالمند، زنان باردار و افرادی که دچار ناتوانی جسمی و معلولیت هستند تعبیه شده که برچسب خاصی روی آن نصب شده است. اگر به هیچ یک از این گروه ها تعلق ندارید حق نخواهید داشت روی این صندلی های مشخص شده بنشینید.

۷- لمس کردن دیگران

در ژاپن خیره شدن به دیگران بی ادبی محسوب می شود چه برسد به لمس کردن. ژاپن کشور بسیار بزرگی نیست از این رو مردم اهل این کشور به فضای شخصی و حریم خصوصی دیگران احترام زیادی می گذارند. پس اگر به این کشور سفر کردید هیچوقت یک ژاپنی را لمس نکنید. روبوسی کردن نیز در این کشور عکس العمل خوبی از طرف مقابل را در پی نخواهد داشت. قبل از سال ۱۹۴۵ روبوسی کردن و بوسیدن دیگری در ملاء عام نوعی بر هم زدن نظم و امنیت عمومی محسوب شد و مجازات داشت.

۶- مصرف الکل

وقتی که ژاپنی ها الکل می نوشند تمامی ساختار اجتماعی در این کشور فرو می ریزد. مردم ژاپن به شدت در مصرف مشروبات الکلی زیاده روی می کنند. وقتی یک استاد همراه با دانشجویانش الکل مصرف می کند، دانشجویان او را به خانه اش خواهند رساند. یک کارمند یا شریک می تواند همراه با رییس یا شریک ثروتمندتر خود خوشگذرانی کرده و حتی در حالت مستی روی او استفراغ کند و این موضوع کاملاً عادی محسوب می شود. جالب این که بعد از هوشیار شدن همگی طوری رفتار می کنند که انگار اتفاقی نیفتاده است. در ژاپن هر اتفاقی که در حالت مستی رخ دهد پس از هوشیاری بازگو نشده و به آن پرداخته نمی شود.

۵- آداب معاشرت مربوط به پول

مردم ژاپن تمایل عجیبی نسبت به پول دارند و به دلایلی دوست ندارند در ملاء عام پول خود را به نمایش بگذارند. از این رو استفاده از پاکت های پول سنتی و تزیین شده در این کشور رواج دارد. اگر به چنین پاکت هایی دسترسی ندارید باید پول هایتان را در داخل یک تکه کاغذ قرار دهید و سپس به طرف مقابلتان بدهید. البته لازم نیست در فروشگاه ها و مراکز خرید این رویه را رعایت کنید اما به یاد داشته باشید که نمی توانید با دست پول ها را به مسئول صندوق بدهید بلکه باید آن ها را در داخل سینی کوچکی که برای این کار قرار داده شده بگذارید. تمام این تشریفات تنها برای حفظ حریم و فضای شخصی افراد است.

۴- هنر درست نشستن

روش نشستن ژاپنی که در آن پاهای فرد زیر تهیگاهش قرار می گیرند «سیزا» (seiza) نام دارد و ژاپنی ها تنها به این شکل روی زمین می نشینند.آن ها از نشستن به این روش احساس راحتی خواهند کرد انگار که روی مبل نشسته اند. اما مردم دیگر نقاط جهان چون به این سبک از نشستن عادت ندارند در صورت نشستن به این روش در همان چند دقیقه اول پاهایشان بی حس خواهد شد. البته افراد خارجی و توریست ها می توانند به روش هایی غیر از این روش در ژاپن بنشینند و کسی به آن ها اعتراضی نخواهد کرد اما نشستن روی زمین به روشی دیگر غیر از این سبک نشستن برای هر فرد ژاپنی غیرقابل قبول و بسیار بی ادبانه خواهد بود.

۳- آداب معاشرت در هدیه دادن

در ژاپن سنت هدیه دادن بسیار قدیمی بوده و مرسوم است و در طول هر سال دو فصل خاص و ویژه برای هدیه دادن وجود دارد: اُ- چوگن ( o-chugen) در تابستان و اُ- سیبو (o-seibo) در زمستان. در بسیاری از کشورها معمولاض خیلی زود هدیه را باز می کنند اما این کار در سنت ژاپنی نشان دهنده طمع و عجول بودن است. علاوه بر این باز کردن هدیه بلافاصله پس از ارایه شدن و در حضور هدیه دهنده پذیرفتنی نیست زیرا در صورت باز کردن هدیه و راضی نبودن از آن به شخص هدیه دهنده توهین شده یا دستکم می فهمد که طرف مقابل از هدیه او خوشش نیامده که حس خوبی نخواهد بود. به همین دلیل هدایا اغلب پس از رفتن هدیه دهنده باز می شوند.

۲- سنت تعظیم کردن

این سنت در ژاپن آنچنان مهم و حیاتی است که کودکان در همان سنین ابتدایی باید آن را یاد بگیرند. روش های مختلفی برای ادای احترام به شیوه تعظیم کردن در ژاپن وجود دارد: در حالت ایستاده، در حالت نشسته و تفاوت تعظیم کردن در زنان و مردان. در ادامه شما را با مهم ترین روش های تعظیم کردن در آداب معاشرت ژاپنی آشنا خواهیم کرد:

• تعظیم موقع خوشامدگویی یا احوالپرسی: این روش احوالپرسی با نام «اِشاکو» (eshaku) با ۱۵ درجه خم شدن در برابر افراد با درجه کاری و اجتماعی یکسان انجام می شود.
• تعظیم محترمانه: تعظیم مخترمانه در برابر افراد محترم مانند معلمان و روسا انجام می گیرد که شامل ۳۰ درجه خم شدن در حالت ایستاده بوده و «کِیرِی» (keirei) نام دارد.
• تعظیم بسیار متواضعانه با ۴۵ درجه خم شدن و با نام «سایکِیرِی» (saikeirei) باید هنگام معذرتخواهی یا دیدن امپراطور به کار برده شود.
• تعظیم و التماس برای گذشتن از جان که در گذشته هنگام طلب بخشش کردن برای نجات جان استفاده می شد این روزها فقط زمانی به کار برده می شود که شخص کار بسیار بسیار بدی انجام داده و طلب بخشش داشته باشد. در این روش باید به طور کامل خم شد و با حالت سجده روی زمین قرار گرفت. البته از خارجی ها انتظار نمی رود که این تعظیم ها را انجام دهند اما انجام آن ها برای ژاپنی ها خوشایند خواهد بود.

۱- آداب معاشرت هنگام بدرقه کردن

در ژاپن مشتریان یا شرکای تجاری بسیار محترم هستند و با نهایت احترام با آن ها برخورد خواهد شد. وقتی که مشتری یا شریک تجاری، خانه یا محل کار یک ژاپنی را ترک می کند تمامی اعضای خانواده یا کارمندان میزبان باید تا دم در یا آسانسور او را بدرقه کنند و تا زمانی که در بسته می شود در حالت خم شده و تعظیم کرده باقی بمانند. البته این روزها دیگر این سبک کمتر رعایت شده و جوان ترها آن را زیاده روی و دست و پاگیر می دانند.