کمبود کلسیم در دوران بارداری را چگونه جبران کنیم؟

مادران باردار در این دوران به دلیل تغییرات هورمونی و وجود جنین، به مراقبت های خاصی نیاز دارند، مراقبت‌های دندانپزشکی به دو گروه کنترل پوسیدگی و کنترل بیماری‌های لثه تقسیم می‌شوند. هنوز هم بسیاری از زنان معتقدند که بارداری سبب از دست دادن دندان‌ها می‌شود یک دندان به ازای تولد هر کودک و یا اینکه اعتقاد دارند جهت تامین نیازهای جنین،کلسیم مورد نیاز توسط دندان‌ها تامین می‌شود؛در نتیجه دندان‌ها نرم می‌شوند.

لازم به تذکر است که هر دوی این عقاید درست نمی‌باشند. کلسیم موجود در ساختمان دندان از ان جدا نمی‌گردد؛بلکه تحقیقات بیان‌گر این است که در دوران حاملگی، شرایطی پیش می‌اید که احتمال ایجاد پوسیدگی و بیماری لثه را افزایش می‌دهد.

بعضی از شرایط عبارتند از:
1. بیماری صبحگاهی: در سه ماه اول بارداری ممکن است صبحها نوعی حالت کسالت،تهوع و استفراغ رخ دهد که به ان بیماری صبحگاهی می‌گویند. استفراغ مکرر سطوح دندان را متناوبا در معرض اسید معده قرار می‌دهد. این اسید می‌تواند بافت سخت دندان را حل نموده و باعث پوسیدگی ان شود.
2.مصرف مواد شیرین یا ترش به مقدار زیاد: اکثر خانم‌های باردار ،علاقه زیادی به مصرف مواد قندی و شیرینی یا مواد ترش دارند در این دوران به علت اسفاده مکرر از این مواد دندان‌هایشان دچار پوسیدگی می‌شوند.
3.کاهش ظرفیت معده: در دوران بارداری بخصوص ماه‌های آخر ظرفیت معده کاهش می‌یابد. بنابراین به مقادیر کمتر، ولی دفعات بیشتر غذا خورده و کمتر مسواک زده می‌شود. بنابراین امکان تشکیل پلاک میکروبی که عامل پوسیدگی است افزایش می‌یابد.
4. بیشتر زنان حامله در این دوران کم حوصله هستند و کمتر به بهداشت دهان و دندان خود توجه دارند. تحقیقات نشان داده است که مادران بارداری که دارای پوسیدگی‌های شدید می‌باشند، می‌توانند پس از تولد کودک، میکروب‌های پوسیدگی‌زا را به دهان نوزادان خود منتقل نمایند. بنابراین در صورتیکه خانمهای باردار رعایت بهداشت دهان و دندان را در این دوران به صورت مطلوب داشته باشند. نه تنها خود به پوسیدگی دندان و بیماری لثه دچار نخواهند شد، بلکه احتمال بروز پوسیدگی دندانی در کودک آنها نیزبه میزان زیادی کاهش می‌یابد.

کنترل بیماری لثه در دوران بارداری
در دوران بارداری، لثه ها و دندانها همچون دیگر نسوج بدن تحت تاثیر شرایط خاص حاملگی قرار می‌گیرند. به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری، اغلب التهاب لثه (ژنژیوت حاملگی) در ماه دوم یا سوم بروز نموده و تا ماه هشتم شدت آن افزایش می‌یابد و پس از آن و در دوران پس از زایمان، روند کاهشی دارد.

حساسیت لثه ممکن است در این دوران سبب شود که خانم باردار به خوبی از مسواک و نخ دندان استفاده ننماید؛ در نتیجه پلاک میکروبی که بر روی دندانها بصورت مستمر تشکیل می شود، به خوبی تمیز نشده و التهاب لثه و پیشرفت بیماری را بدتر می نماید. با توجه به اینکه درمان التهاب لثه آسیبی برای جنین به همراه ندارد. لذا نباید در چنین مواقعی درمان را تا زمان تولد نوزاد به تعویق انداخت. بنابراین مراجعه به دندانپزشک در برطرف کردن این مشکل ضروری و لازم می باشد.

تومور حاملگی
در برخی موارد لثه متورم به در دوران حاملگی می‌تواند به شکل شدیدتری به عوامل محرک موضعی واکنش نشان دهد و برجستگی بزرگی را تشکیل دهد. این برآمدگی که به عنوان تومور حاملگی نامیده می شود، سرطانی نبوده و عموماً فاقد درد است. این برجستگی معمولاً پس از حاملگی برطرف می‌شود ولی اگر همچنان بزرگ و آزاردهده باقی بماند، پس از زایمان با جراحی براشته خواهد شد

جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه در دوران حاملگی، باید موارد زیر را در نظر داشته و رعایت کرد:
• بهداشت دهان و دندان (استفاده مرتب از مسواک و نخ دندان و …)
• تغذیه صحیح و مناسب
• مراجعه به دندانپزشک در طی بارداری

نکات مهم در زمینه رعایت بهداشت دهان و دندان در زمان بارداری:
• به خانم‌ها توصیه نمایید قبل از باردار شدن با مراجعه به دندانپزشک از سلامت دندان‌ها و لثه های خود مطمئن شوند و در صورت وجود پوسیدگی دندان با بیماری لثه‌ای، سریعاَ برای درمان آن اقدام نمایند؛ چون کوتاهی در این امر سبب تشدی بیماری در ایام حاملگی خواهد شد.
• در دوران بارداری رعایت بهداشت دهان ودندان(استفاده از مسواک و نخ دندان و دهان‌شویه) بطور منظم انجام دهند و خونریزی یا حالت تهوع نباید مانع عمل مسواک زدن و یا استفاده از نخ دندان گردد.
• در صورت بروز استفراغ، دهان به دقت با آب شسته شده و سپس مسواک زده شود.
• استفاده از تغذیه مناسب در دوران بارداری فراموش نشود.
• مراجعه به مرکز بهداشتی درمانی در هر سه ماهه بارداری انجام گردد.
• درمان های اورژانس دندانپزشکی در هر دوره از حاملگی می تواند انجام شود بنابراین چنین بیمارانی باید سریعاً به مر کز بهداشتی درمانی ارجاع شوند.
• استفاده از بعضی داروها در دوران بارداری می تواند باعث ایجاد نقایص دندانی صورتی مثل شکاف لب و کام، بد رنگ شدن دندانها و … گردد. بنابراین مصرف هر گونه دارو باید با نظارت پزشک و یا دندانپزشک باشد.
• در سه ماهه اول بارداری، مادر از کسالتهایی چون تهوع و استفراغ صبحگاهی و بی میلی به غذا رنج می‌برد و در این دوران بافت های بدن جنین تشکیل می شود و به تحریکات مختلف بسیار حساس است و احتمال سقط جنین زیاد می‌باشد. بنابراین
درمانهای دندانپزشکی طولانی مدت بهتر است در این دوران انجام نشود. بهترین زمان جهت انجام درمان های دندانپزشکی سه ماهه دوم بارداری می باشد. در سه ماهه سوم بارداری به دلیل افزایش وزن جنین، خانم باردار نمی تواند به مدت طولانی در حالت خوابیده به پشت روی صندلی دندانپزشکی قرار گیرد؛ بنابراین فقط درمان‌های کوتاه مدت و اورژانس انجام می‌شود.
• در سه ماهه سوم بارداری باید به مادر نکات لازم در مورد چگونگی رویش دندان‌های نوزاد، مراقبت های منزل و زمان مراجعه جهت معاینه دندانپزشکی نوزاد اشاره گردد. همچنین مادران نیز باید پس از زایمان، توسط دندانپزشک معاینه گردند تا ترمیم دندان هایی که در دوران بارداری به تعویق افتاده است انجام شود.

داروهای مورد استفاده در درمان دندان درد در بارداری
معمولا، هیچ مسکن یا آنتی بیوتیک یا داروهای دیگری به جز اسید فولیک و ویتامینهای معمولی به مادر تجویز نمی شود. داروهایی که به مادر داده می شود به طور معمول می تواند برای کودک مضر باشد.مطالعات نشان می دهد که اگر داروهایی مانند اکسیدوئدون و پرکوست برای دندان درد به مادر داده شود، می توانند به اختلالات مادرزادی منجر شوند. با این حال اگر پزشک داروهای ضد درد را تایید می کند و گزینه ای دیگر وجود ندارد، شما می توانید تحت نظارت او این داروها را مصرف کنید.

مراقبت از دندان با سبزیجات
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. معمولا در دوران بارداری پزشک زنان توصیه‌های لازم را به مادر می‌کند تا کمبود مواد معدنی جبران و استحکام دندان‌ها حفظ شود.در این دوران بیشتر پزشکان با توجه به وضعیت مادر مصرف کلسیم و ویتامین C را توصیه می‌کنند و مادران نباید در مصرف این داروها سهل‌انگاری کنند، چون علاوه بر سلامت و رشد نوزاد سلامت دندان‌ها هم به این موضوع وابسته است. در کنار مصرف قرص‌های ویتامین و مواد معدنی تغذیه مناسب هم اهمیت ویژه‌ای دارد.زنان باردار باید مواد غذایی سرشار از کلسیم را بشناسند و در رژیم غذایی‌شان بگنجانند.کرفس، هویج و کلم به خصوص کلم بروکلی منابع خوبی برای کلسیم هستند.

چغندر قرمز هم کلسیم قابل توجهی دارد و معمولا خوردن لبو توصیه می‌شود. در کل سبزی‌هایی که ساقه زیرزمینی دارند و ساقه آن‌ها مصرف می‌شود مواد معدنی بیشتری از خاک جذب می‌کنند و منابع بهتری برای جبران کمبودهای دوران بارداری هستند.

توصیه:
استفاده از مسواک و خمیر دندان فلوراید دار حداقل روزی دوبار بهمراه نخ دندان و مراجعه حداقل ۶ ماه یکبار به دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان در پیشگیری از بیماری لثه و دندان بسیار موثر می باشد.