چرا خفاش‌ها برعکس می‌خوابند؟
خفاش‌ها پاهای پشتی كوچك و چنگال‌های خمیده و نوك تیزی دارند و به علت نازكی استخوان پا نمی‌تواند راحت بایستند و اگر راه بروند پاهایشان می‌شكند به همین خاطر ترجیح می‌دهند آویزان باشند تا ایستاده.
به علاوه جثه آنها خیلی کوچک و بال‌هایشان بسیار بلند است. به همین خاطر با آویزان شدن در یک جای مناسب و جمع کردن بال‌ها به دور خود، به راحتی و به دور از خطر زیر پا له شدن استراحت می‌کنند.
برعکس آویزان بودن بهترین حالت برای شروع پرواز در خفاش‌هاست. دلیلش هم این است که بر خلاف دیگر پرندگان، خفاش‌ها قادر نیستند از روی زمین پرواز خود را شروع كنند. بال‌های آنها به اندازه كافی نیروی برای پرواز از نقطه صفر ارتفاع در روی زمین فراهم نمی‌كند.
همان‌طور که در بالا هم گفتیم، پاهای عقبی آنها نیز بسیار كوچك و رشد نیافته است و در نتیجه نمی‌توانند به سرعت بدوند تا نیروی لازم برای كنده شدن از روی زمین را فراهم كنند. در عوض از چنگال‌های عقبی خود برای بالا رفتن از یك نقطه استفاده می‌كنند و سپس از آن نقطه سقوط می‌كنند تا پرواز خود را شروع كنند.
خفاش‌ها به هنگام خواب نیز به حالت آویزان و وارونه می‌خوابند تا در صورت لازم و برای فرار بتوانند سریعا پرواز خود را از نقطه استراحت شروع کنند. برای این منظور فقط كافی است پنجه خود را باز کنند.
آویزان شدن همچنین ترفندی برای پنهان شدن از دید شکارچیان است. در خلال ساعت‌هائی كه بیشتر شكارچی‌ها و به ویژه پرندگان فعال هستند خفاش‌ها در جائی كه تعداد كمی از حیوانات می‌توانند آنها را ببینند دور هم جمع می‌شوند. چنین اقدامی به خفاش این امكان را می‌دهد تا فرارسیدن شب ر امان بماند.
خفاش ها برای آویزان شدند تطابق زیادی پیدا كرده‌اند. به طور مثال، وقتی شما مشت خود را به دور یك شئ گره می‌كنید ماهیچه‌های زیادی در بازوی شما به حالت انقباض در می آیند. این ماهیچه‌ها به وسیله زردپی به انگشتان دست متصل هستند. وقتی یك ماهیچه منقبض می‌شود زردپی را می‌كشد و آن هم انگشت را می‌كشد. پنجه خفاش هم به روش مشابهی بسته می‌شود به استثنای اینكه تاندون‌های آنها فقط به بالای بدن متصل می‌شوند نه به یك ماهیچه.
وزن قسمت بالائی بدن خفاش، تاندون‌های آن را می‌كشد و تاندون‌ها هم به انگشتان متصلند و آنها را می‌كشند. این امر باعث گره شدن مشت می‌شود. نیروی جاذبه حالت بسته بودن پنچه را حفظ می‌كند و چون ماهیچه‌ای منقبض نمی‌شود خفاش هیچ انرژی در این راه صرف نمی‌كند. در نتیجه می‌تواند تمام روز را به این حالت آویزان بماند.
برای رها شدن از این حالت خفاش ماهیچه‌های خود را خم می‌كند و در نتیجه پنجه كشیده و باز می شود.
جالب است بدانید که خفاش‌ها اغلب گروهی زندگی می‌کنند و حامی یکدیگر نیز هستند. به طور مثال اگر خفاشی بیمار باشد و نتواند برای خود شكار كند دیگرا ن برای او غذا می آورند. در جمعیت گروهی این پستانداران ارتباطات اجتماعی پیچیده‌ای برقرار است.
خرافه‌های جالب در مورد برعکس خوابیدن خفاش‌ها
چینی‌ها عقیده داشتند که خفاش‌ها نیز مانند پیروان «تائوئیسم» به نیرومند کردن قدرت مغزی خود می‌پردازند و در نتیجه مغزشان آن قدر سنگین می‌شود که آنان به ناچار وارونه می‌خوابند
اما ساکنان ماداگاسکار این موضوع را به شکل بغرنج تری تفسیر می‌کنند که آن را می‌توان به شرح ذیل خلاصه کرد: یک روز زاناهاری «خدای بومیان ماداگاسکار»تمام مخلوقات بالدار را به نزد خود احضار کرد. خفاش که پیر و خسته بود، ترجیح داد که ده فرزندش را به بارگاه زاناهاری بفرستد. در پایان جمیع بالداران، خفاش‌های جوان به جای آن که به خانه بازگردند، راه مزارع را در پیش گرفتند. خفاش پیر که از شدت ناراحتی داشت دیوانه می‌شد، با عجله به نزد خدا آمد تا بداند که چه بر سر فرزندانش آمده است .چون زاناهاری او را با سردی پذیرفت، خفاش پیر مسئولیت گم شدن بچه‌هایش را به گردن او انداخت. از آن روز به بعد، خفاش‌ها برای تحقیر کردن زاناهاری وارونه می‌خوابند.
واقعیت‌های جالب در مورد خفاش‌ها
- خفاش‌ها تنها پستاندارانی هستند که پرواز می‌کنند.
- یک خفاش قهوه‌ای می‌تواند به تنهایی ۱۲۰۰ حشره به اندازه پشه را در یک ساعت شکار کند. در غارهای براکن تگزاس در آمریکا، حدود ۲۰ میلیون خفاش دم آزاد مکزیکی (Mexican free – tailed ) زندگی می‌کنند که هر شب حدود ۲۰۰ تن حشره می‌خورند.
- خفاش‌های خون‌آشام خون نمی‌مکند. آنها خون را به آرامی لیس می‌زنند. تنها سه گونه از خفاش‌های خون‌آشام در سراسر دنیا وجود دارد.
- خفاش‌ها چاق نمی‌شوند. سوخت و ساز بدن یک خفاش بسیار ایده‌آل است. آنها می‌توانند موز، انبه و انواع توت‌ها را تقریبا ۲۰ دقیقه‌ای هضم کنند.
- خفاش‌ها از انعکاس صوت برای راه‌یابی در تاریکی استفاده می‌کنند. قدرت دید خفاش‌ها زیاد خوب نیست و همچنین آنها در شب فعالیت می‌کنند، بنابراین باید از یک سیستم ناوبری غیر وابسته به بینایی استفاده کنند. خفاش‌ها صدا تولید کرده و به تغییرات صدای بازتاب یافته از اطراف گوش می‌کنند و به این ترتیب، راه خود و موانع را پیدا می‌کنند.
- بیش از ۱۱۰۰ گونه خفاش در دنیا وجود دارد که تعداد آنها بسیار زیاد است.
- خفاش‌ها یک چهارم جمعیت کل پستانداران را تشکیل می‌دهند، بله! درست خواندید، یک چهارم کل پستانداران خفاش‌ها هستند!
- خفاش‌ها در غارهای سرد و نمناک، که بسیار آنها را دوست دارند، خود را با پیچاندن بال‌های نازکشان به دور بدنشان گرم نگه می‌دارند. این بال‌ها، مانند یک عایق حرارتی برای خفاش‌ها عمل می‌کنند.
- ماده‌ای که باعث جاری ماندن خون از بدن قربانی خفاش می‌شود، می تواند سبب دوام جریان خون در بدن انسان نیز باشد.
- خفاش‌ها در یک سال فقط یک بچه به دنیا می‌آورند! پستانداران با جثه ریز مثل گربه، خرگوش و موش معمولا بیش از یک بار زاد و ولد در طی یک سال دارند.
- خفاش‌ها حتی از سگ خانگی هم بیشتر عمر می‌کنند. طول عمر متوسط یک خفاش، متغیر است، اما گونه‌ای از خفاش‌های قهوه‌ای می‌توانند تا ۳۰ سال هم عمر کنند، در نظر داشته باشید که پستانداران کوچک، فقط دو تا سه سال عمر می‌کنند.
- خفاش‌ها زمان زیادی را صرف آراستن خود می‌کنند. آنها خود و همدیگر را به دقت، با لیس زدن و خراشیدن برای ساعت‌های متمادی تمیز می‌کنند.
- خفاش‌های حشره خوار، شب‌ها غذای خود را شکار می‌کنند. اما خفاش‌های میوه خوار سحرگاه و نزدیک غروب به جستجوی غذا می‌روند. آنها برای پیدا کردن میوه و شیرهٔ درختان مورد علاقه‌شان از حس بینایی و بویایی خود بهره می‌برند.
برای تماشای خفاش‌ها از نزدیک به غار خفاش در دهلران واقع در استان ایلام بروید
غار خفاش از جمله غارهای موجود در منطقه ایلام است. این غار که جزو میراث فرهنگی استان ایلام محسوب می‌شود محل زندگی هزاران خفاش است. غار خفاش جزو معدود غارهای ایران است که محل زندگی این پرنده‌ی بدون پر است.
غار خفاش از غارهای استان ایلام است که در نزدیکی شهرستان دهلران قرار دارد. طول غار ۲۵۵ متر، عرض آن ۳۰ متر و ارتفاع آن ۵۰ متر است. این غار محل زندگی هزاران خفاش است که نام خود را از ساکنان عجیب خود گرفته است. غار در سه کیلومتری شمال شرقی دهلران در دامنه‌ی کوهی مشرف به دره شهر و چشمه‌های آب گرم دهلران قرار دارد.
غار دهلران یکی از غارهای تاریخی عصر غارنشینی است که امروزه زیستگاه خفاش‌ها شده است. درون این غار استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌های فراوانی وجود دارد و همچنین دارای دهلیزهای متعددی است که عمق برخی از آنها به ۴۰۰ متر می‌رسد.
فراوانی خفاش در این غار باعث می‌شود تا در زمان غروب آفتاب همزمان با خروج این خفاش‌ها از غار که اغلب به صورت دسته‌های بزرگ انجام می‌شود، فضای جالب و عجیبی برای علاقمندان به طبیعت ایجاد گردد که البته برای بعضی بسیار ترسناک هم هست. این خفاش‌ها مسیر سه کیلومتری تا شهر را طی کرده و بعد از مدتی به محل زندگی خود یعنی غار باز می‌گردند.
مناسب‌ترین زمان برای بازدید این پدیده نادر و طبیعی فصل تابستان است.
