چاله هوایی چیست، و آیا خطرناک است؟
چاله‌ی هوایی چیزی است که شاید اکثر افراد در سفر‌های هوایی آن را تجربه کرده باشند. عموما افرادی که ترس از پرواز یا ارتفاع دارند، با افتادن هواپیما در چاله‌های هوایی بسیار وحشت‌زده می‌شوند.
چاله‌ی هوایی یا آشفتگی چیزی است که مسافران مضطرب بیش از هرچیز در طول پرواز از آن می‌ترسند. همچنین دلیل اصلی زخمی شدن مسافران هواپیما محسوب می‌شود. آمار نشان می‌دهد که تنها در آمریکا و در طول یک سال، چاله‌های هوایی دلیل زخمی شدن ۵۸ مسافر بوده است. خلبان‌ها نیز معمولا هنگام پرواز کمربند‌های خود را می‌بندند و به مسافران نیز می‌گویند که همیشه این کار را انجام دهند. اما آیا چاله‌ی هوایی چیزی است که باید از آن وحشت داشت؟
چه چیز سبب به وجود آمدن چاله هوایی می‌شود؟
عوامل مختلفی می‌توانند سبب به وجود آمدن چاله‌ی هوایی شوند اما خلبانان تک تک این عوامل را متوجه می‌شوند. یکی از خلبان‌های هواپیمایی انگلستان این‌گونه می‌گوید:
هر روز و در هنگام پرواز با حداقل یک چاله‌ی هوایی مواجه می‌شویم. درست مانند دست‌انداز کوچک و عجیبی که ماشین شما هنگام رانندگی روی آن می‌رود. چاله‌ی هوایی ناخوشایند است، اما خطرناک نیست. یکی از بخش‌های پرواز است و اصلا نباید از آن ترسید.
وضعیت‌های مختلف هوا می‌تواند چاله‌های هوایی مختلف را ایجاد کنید. شایع‌ترین نوع چاله‌هوایی CAT یعنی آشفتگی هوای پاک است.
باد تمایل به وزش در حالتی افقی را دارد و به این صورت جریانی قوی از باد در جهت موافق را ایجاد می‌کند که به آن جریان جتی می‌گویند. جریان جتی می‌تواند تا صد‌ها مایل ادامه داشته باشد، اما تنها تا چند مایل عمیق و عریض است. از آنجایی‌که این جریانهای جتی با سرعتی حدود ۲۵۰ مایل بر ساعت حرکت می‌کنند، برنامه‌ریز‌های سفر بسته به مسیر و برای کاهش میزان و هزینه‌ی سوخت یا از این چاله‌ها دوری کرده یا از آن‌ها استفاده می‌کنند. درست مانند جریان آب رودخانه که با دیواره‌ی سد برخورد می‌کند، برخورد جریانهای جتی با هوای آرام سبب ادغام هوا‌های مختلف شده، آشفتگی یا چاله‌ی هوایی را به وجود می‌آورد.
آیا می‌توان از مواجه شدن با این آشفتگی خودداری کرد؟
شما نمی‌توانید آشفتگی هوای پاک را ببینید، آن را پیدا یا پیش‌بینی کنید، اما راه‌های دیگری برای خودداری از مواجه با آن وجود دارد. در درجه‌ی اول می‌توان به گزارش‌های دیگر هواپیما‌ها که به‌طور مستقیم می‌شنویم یا به برج مراقبت گزارش می‌دهند، اکتفا کنیم. پس از آن می‌توانیم از اختیاراتی که این اطلاعات به ما داده، استفاده کنیم. تلاش ما بر این است که در ارتفاع امن گزارش شده پرواز کنیم اما ممکن است مواردی مانند پرواز هواپیمای دیگر در آن ارتفاع یا وزن هواپیما مانع این کار شود.
بنا به موقعیت‌های مختلف، خلبان سعی می‌کند امن‌ترین و راحت‌ترین مسیر را برای پرواز انتخاب کند. چرا که همانند شما خلبان‌ها نیز متوجه این تکان‌ها خواهند شد.
آیا امکان وقوع این آشفتگی هوایی در راه‌هایی معین بیشتر است؟
هر هواپیما و فرودگاهی می‌تواند در معرض باد‌های شدید قرار بگیرد و در هر هوا و وضعیتی امکان وقوع جریان جتی وجود دارد. اگرچه هنگام سفر به جنوب آفریقا و گذر از منطقه‌ی همگرایی درون گرمسیری احتمال ایجاد آشفتگی بیشتر است.
چاله‌های هوایی تا چه حد می‌توانند بد باشند؟
در همه‌جای دنیا تقسیم‌بندی‌هایی یکسان برای آشفتگی وجود دارد؛ ملایم، متوسط و شدید. تعاریف این تقسیم‌بندی‌ها باید در کتاب‌های راهنمای خلبان‌ها وجود داشته باشد تا بتوانند تصمیمی درست بسته به شرایط مختلف اتخاذ کنند. برای یک مسافر بیمناک حتی آشفتگی ملایم نیز ترسناک و استرس‌آور است. اما برای خلبان‌ها آشفتگی ملایم همانند دست‌اندازی در خیابان است که هنگام رانندگی احساس می‌شود. آشفتگی ملایم تنها چند فوت در ارتفاع هواپیما تاثیر می‌گذارد.
آشفتگی متوسط نیز ترسی در خلبان‌ها ایجاد نمی‌کند، چرا‌که ممکن است آن را در ساعاتی کوتاه و کم میان هزاران ساعت پرواز احساس کنند. معمولا بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. این نوع از آشفتگی می‌تواند حتی مسافران آرام را جا‌به‌جا کند و باعث ریخته شدن قهوه‌ی درون فنجان شود. در آشفتی متوسط ارتفاع هواپیما بین ۱۰ تا ۲۰ فوت تغییر می‌کند. نیاز به هیچ اقدامی از سوی خلبان نیست، اما در صورت ادامه یافتن آشفتگی، مسافران ارتفاع‌های مختلفی را تجربه می‌کنند.
آشفتگی شدید بسیار کم اتفاق می‌افتد. ممکن است در طول ده هزار ساعت پرواز تنها ۵ دقیقه شاهد این نوع آشفتگی باشیم. آشفتگی شدید بسیار ناخوشایند است، اما خطرناک نیست. ارتفاع هواپیما تا بیش از ۱۰۰ فوت (۳۰ متر) نیز تغییر می‌کند، اما اصلا آن‌طور که بعضی مسافران می‌گویند نیست و تغییری تا هزاران فوت ایجاد نمی‌شود.
این نوع آشفتگی بسیار کم اتفاق می‌افتد، به‌طوری‌که حتی کسانی که به‌خاطر کار و تجارت، زیاد با هواپیما سفر می‌کنند، به ندرت آن را تجربه کرده‌اند.
