پولدارهای ایران چه شغل هایی دارند؟
بررسی هفت شغل پردرآمد در ایران به بهانه انتشار یک رتبه بندی نه چندان دقیق از درآمد مشاغل در سایت ها و کانال های تلگرامی.
پولدارهای ایران چه شغل هایی دارند؟ این عنوان داده نمایی است که اخیرا خبرگزاری تسنیم منتشر کرد و در آن به ترتیب جراحان پلاستیک، فوتبالیست ها، دندانپزشک ها، طراح لباس عروس، مدرسان کنکور، بازیگران فیلم و تعمیرکارها پردرآمدترین مشاغل ایران معرفی شدند.
این اینفوگرافی به علت سوژه جذابی که داشت بلافاصله در بسیاری از کانال ها و گروه های تلگرامی بازنشر شد. به رغم اینکه مشخص نیست این رتبه بندی بر چه اساسی انجام شده و طبق کدام کار مطالعاتی و در چه جامعه آماری این نتایج حاصل شده است، ما طبق اطلاعاتی که درباره این مشاغل موجود است به بررسی یک به یک این مشاغل پرداختیم بدیهی است که جای بعضی مشاغل مثل مدیریت رستوران، نمایشگاه داران ماشین و خیلی از تخصص های پزشکی در این فهرست خالی است و طبعا درآمدشان از تعمیرکاران خودرو با طراحان لباس عروس بالاتر است. با این حال تردیدی نیست که گروهی از افرادی که فوق تخصص جراحی پلاستیک دارند درآمدهای نجومی و بالای ۲۰۰ میلیون تومان در ماه داشته باشند. شاید تعدادشان البته به انگشتان دو دست هم نرسد.
در مورد سایر تخصص های پزشکی هم تقریبا وضعیت به همین شکل است. گروه محدودی درآمدهای افسانه ای دارند اما در مورد سایرین اوضاع به این خوبی نیست. البته از این نکته هم نباید گذشت، فردی که مدرک فوق تخصص در یک رشته پزشکی گرفته حداقل ۱۵ سال بعد از گرفتن دیپلم درس خوانده. بعد هم به مدت ۶ سال اجازه کار شخصی نداشته و در مراکز دولتی مشغول انجام وظیفه بوده. این مسیر سخت و پرپیچ و خم طبعا پیش روی فوتبالیست ها و بازیگران وجود ندارد.
۱. جراحان پلاستیک
آیا جراحی پلاستیک پردرآمدترین شغل ایران است؟ دکتر مهدی جعفری، فوق تخصص جراحی پلاستیک در پاسخ به این سوال گفت: «در حال حاضر ما کلا ۲۹۰ نفر فوق تخصص جراحی پلاستیک در کشور داریم. از این افراد فقط ۱۰ تا ۱۵ نفرشان درآمدهای بالای ۲۰۰ میلیون تومان دارند اما حداقل نیمی از بقیه ۲۸۰ نفر فوق تخصصان جراحی پلاستیک به زحمت ماهی ۲۰ میلیون تومان درآمددارند.
الان یکی از دوستان صمیمی من که شاگرد اول دانشگاه شهید بهشتی بود با وام رفته یک خانه ۶۰۰ میلیون تومانی خریده و در پرداخت قسط بانک حتی به مشکل خورده. در صورتی که یک رستوران دار حداقل روزانه ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان سود خالص عایدش می شود. تا وقتی کار آماری و دقیقی انجام نداده باشیم نمی توانیم با قاطعیت بگوییم چه مشاغلی بیشترین درآمد را دارند.»
این عضو انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران در ادامه توضیح داد: «این اقلیت محدوداز جراحان پلاستیک که درآمدهای نجومی دارند به وجهه کل جامعه جراحان ضربه زده اند. این گوره از پزشکان نام خود را به صورت یک برند درآورده اند و به علت تقسیم ناعادلانه ثروت در کشور ما باعث شده پول های بادآورده را بدون حساب و کتاب خرج کنند که مثلا بگویند بینی من را فلان دکتر عمل کرده. مثلا برایشان افت دارد علم رینوپلاستی (جراحی زیبایی بینی) را در یک بیمارستان دولتی با ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان انجام دهند. آن ها ترجیح می دهند ۲۰ میلیون بدهند همان جراحی زیبایی را انجام دهند که یک پزشکان جوان تر با دقت و شاید کیفیت بهتر، با ۴ یا ۵ میلیون تومان انجام می دهد.»
او در پاسخ به این سوال که آیا جراحی پلاستیک هنوز ظرفیت ورود افراد جدید به این رشته را دارد یا اشباع شده است توضیح داد: «جراحی پلاستیک دو زمینه دارد. یکی زیبایی و دیگری ترمیمی. در مورد جراحی های ترمیمی مثل سوختگی، شکستگی فک و صورت یا قطع اعصاب دست و… هنوز ظرفیت زیادی وجود دارد. در خیلی از شهرستان ها ما برخلاف مراکز استان ها جراح پلاستیک نداریم. در مقوله جراحی زیبایی اما چنین ظرفیتی وجود ندارد. البته کسی که فوق تخصص جراحی پلاستیک می گیرد حداقل به مدت ۱۵ سال بعد از گرفتن دیپلم باید درس بخواند.
۷.۵ سال دوره پزشکی عمومی، ۴ یا ۵ سال دوره تخصص جراحی و ۳ سال دوره فوق تخصص جراحی پلاستیک. یعنی در مجموع ۱۵ سال بعد از دیپلم باید درس بخواند. تازه بعد از آن هم اجازه کار خصوصی ندارند و به مدت ۶ سال در مراکز دولتی باید کار کنند.»
مهدی جعفری در مورد سایر پزشکانی که بدون داشتن تخصص لازم عمل جراحی زیبایی انجام می دهند گفت: «جراحان پلاستیک فوق متخصص هستند. بعضی جراحان عمومی بدون اینکه هیچ گونه آموزشی دیده باشند به صورت تجربی عمل جراحی زیبایی انجام می دهند. این افراد به حیثیت فوق تخصصان جراحی پلاستیک صدمه می زنند. آن ها روی تابلوهایشان می نویسند متخصص جراحی پلاستیک و سازمان نظام پزشکی هم جلوی آن ها را نمی گیرد. از اردیبهشت تا شهریور ماه امسال ۱۱ نفر در اثر عمل لیپوساکشن فوت کردند که همه این عمل ها توسط جراحان عمومی انجام شده بود.»
۲. فوتبالیست ها
فوتبالیست ها همیشه نسبت به میانگین جامعه درآمد خوبی داشتند. اما به طور مشخص از سال های میانی دهه ۸۰ شمسی پول های بی حساب کتاب وارد فوتبال شد و بعضی باشگاه های متمول با بازیکنان قراردادهای نجومی بستند. در آن مقطع گفته شد تیم های دولتی مجازند بین نیم تا یک درصد از اعتبارات خود را به ورزش قهرمانی اختصاص دهند. با این قوانین جدید دنیا به کام فوتبالیست ها شد.
تیم هایی مثل فولاد، ذوب آهن و مس و سپاهان آنقدر پول های کلانی به فوتبالیست ها می دادند که خیلی ها قید لژیونرشدن را زدند. تا قبل از آن اگر فوتبالیستی می خواست مال و ثروتی به هم بزند باید به اروپا می رفت یا در کشورهای حاشیه خلیج فارس پا به توپ می شد. این روند ادامه داشت تا اینکه قراردادهای میلیاردی در فوتبال ایران عادی شد. مسئولان فدراسیون برای جلوگیری از این روند، مبلغی را به عنوان سقف قرارداد گذاشتند. این سقف قرارداد را نه تنها هیچ کس رعایت نمی کرد بلکه کارکرد معکوس هم پیدا کرد. به این صورت که عملا به معیاری برای کف قراردادها تبدیل شد.
از آن به بعد فوتبالیست های خیلی معمولی و کم سن و سال رقم های ۳۰۰- ۴۰۰ میلیونی از باشگاه ها طلب می کردند که از کل درآمد یک سال پزشکان متخصص با چندین سال تحصیل و تجربه بیشتر است. در لیگ سال پیش مجموع قرارداد بازیکنان لیگ برتری ۱۹۶ میلیارد تومان اعلام شد که یکی از اعضای فراکسیون ورزش گفته بود این تازه گردش مالی آشکار است و گردش پنهان خیلی بیشتر از این است. گرانترین بازیکن لیگ امسال هم با دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به یک تیمی صنعتی پیوسته است.
۳. دندانپزشک ها
دندانپزشکی از آن دسته شغل هایی است که در سال های اخیر به عنوان یک شغل پردرآمد در ذهن افکار عمومی جا افتاده است. تعداد دندانپزشکان ایران تا ۲۵ هزار نفر اعلام شده که البته ۹۰ درصد از این تعداد دندانپزشکان عمومی هستند.
در سال های اخیر شاهد سونامی افزایش تعداد دندانپشکان بودیم و بارها انجمن دندانپزشکان ایران هشدار داده این شغل اشباع شده. حتی چندی پیش رییس انجمن دندانپزشکان ایران از بیکاری ۳۰ درصدی دندانپزشکان خبر داد.
دندانپزشکان می گویند اگر هزینه خدمات دندانپزشکی بالاست هزینه های مواد به کاررفته و تجهیزات پزشکی آن هم بالاست. معمولا هم اینطور مواقع قیمت یونیت دندانپزشکی مثال زده می شود که قیمت آن ممکن است معادل یک خودروی سواری لوکس باشد.
میانگین درآمد یک دندانپزشک می تواند در ماه بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان باشد. البته چندی ِپیش یک گزارش در رسانه ها منتشر شد که یک کلینیک دندانپزشکی در ماه ۳۰۰ میلیون سود خالص دارد.
۴. طراحی لباس عروس
طراحان لباس برای ورود به بازار کار دو انتخاب دارند. آن ها می توانند جذب واحدهای تولید و کارخانه ها شوند و در نهایت ماهی ۵ میلیون تومان حقوق بگیرند. یا می توانند در مزون های خصوصی طراحی لباس مشغول کار شوند و میانگین ماهی ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان کسب درآمد کنند.
البته ممکن است یک طراح از دو یا سه نفر دیگر هم کمک بگیرد و تمام این پول لزوما به جیب خودشان نرود. افرادی که مزون طراحی لباس تاسیس کنند هم به مراتب می توانند درآمدهای بالاتری کسب کنند اما در اینکه آن ها یکی از ۷ شغل پردرآمد ایران را داشته باشند تردید داریم. هزینه تجهیزات لازم برای راه اندازی یک مزون لباس عروس را می شوند بین ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان تخمین زد.
قیمت هر لباس عروس به طور متوسط بین یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تا ۴ میلیون تومان است. از این مبلغ می توان گفت با کم کردن هزینه ها و دستمزد خیاط، در نهایت ۵۰ درصدش سودی است که عاید صاحب مزون می شود.
۵. مدرسان کنکور
در سال های اخیر کنکور، کسب و کار بعضی مدرسان را سکه کرده است. مدرسانی که اسامی آن ها تبدیل به یک برند شده و در جامعه شناخته شده تر هستند، با قیمت های گزاف در مدارس غیرانتفاعی و موسسه های آزاد دوره آمادگی کنکور برگزار می کنند. یکی از معلمین معروف درس زیست شناسی پیش دانشگاهی برای هر ساعت تدریس در یکی از مدارس غیرانتفاعی تهران ساعتی یک و نیم میلیون تومان دستمزد می گیرد.
یعنی می توان تخمین زد این فرد اگر در چند جای مختلف و روزانه ۴ ساعت فقط تدریس کند در پایان ماه ۱۸۰ میلیون در حساب بانکی اش دارد. در همین مدرسه غیرانتفاعی کمترین حقوقی که به یک دبیر پرداخت م شود ساعتی ۷۵ هزار تومان است.
مدرسان کنکور به سبک دیگری هم اخیرا درآمد کسب می کنند. آن ها همایش های یک روزه ای برگزار می کنند به مدت ۱۲ ساعت در یک روز. یعنی ۱۰۰ تا ۲۰۰ دانش آموز در یک سالن جمع می شوند. مدرس کنکور کل نکات کنکوری را در یک جلسه فشرده مرور می کند و در نهایت بابت همین یک روز ۴ میلیون تومان دستمزد می گیرد. هر چقدر به روزهای برگزاری کنکور نزدیک می شویم تعداد این همایش ها بیشتر می شود.
۶. بازیگران فیلم
میانگین درآمد بازیگران سینما در ایران و جهان همیشه بالاتر از میانگین جامعه بوده. در ایران اما از اواخر دهه ۸۰ شمسی و آمدن تله فیلم های اصطلاحا سوپرمارکتی که ظرف چند روز فیلمبرداری می شدند و به فروش نسبتا خوبی دست پیدا می کردند، وضع بازیگران درجه دو و سه سینما هم خوب شد.
رشد ناگهانی ساخت تله فیلم ها در این دوران باعث شد مدیران دستمزدهای دست و دلبازانه ای به بازیگران بدهند. بعضی بازیگران به درآمد میلیاردی (سالانه) در همین دوران دست یافتند.
در چهار سال اخیر اما به دلایل مختلف از جمه مشکلات مالی، کمبود سرمایه گذار و بی توجهی مردم به این سبک فیلمسازی ها، موجب شد تا کم کم آب و تاب ساخت این فیلم ها فروکش کند. در عوض دوباره فیلم های کمدی سینمایی به درآمدهای میلیاردی دست یافتند و همین دستمزد بازیگران را افزایش داد. در حال حاضر بازیگران مشهور سینمای ایران بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ میلیون برای بازی در هر فیلم سینمایی دستمزد می گیرند.
البته تهیه کنندگان سینما به مراتب جای مانور بیشتری از بازیگران برای کسب درآمد دارند. چون هزینه های تولید سینمای ایران به طور شفاف مشخص نیست. تهیه کننده ها با سرمایه گذاران برای مبالغ هنگفتی قرارداد می بندند و بعد با نصف آن قیمت فیلم را جمع می کنند و مابقی به جیب خودشان می رود.
۷. تعمیرکارها
با اینکه به ظاهر، مکانیکی جزو آن دسته از مشاغلی است که خیلی درآمد بالایی نداشته و رفاه بالایی را نمی توان از این آچار به دست های زحمتکش انتظار داشت، اما به واسطه رشد سریع سطح تکنولوژی در خودروهای مدرن و نیز واردات اقسامی از گران ترین و پیشرفته ترین خودروهای روز، در همین تهران با کلانشهری مثل تبریز برخی از مکانیک های حرفه ای خودروهای مدرن و گران ماهانه تا بیش از ۴۰ میلیون تومان درآمد دارند.
جالب است خبرگزاری ایسنا در گزارشی که اواخر سال ۹۳ منتشر شده، با اشاره به درآمد بالای این نوع از تکنسین های خودرو، درآمد ماهانه آنها را حدود ۲۰ یا ۳۰ میلیون تومان عنوان کرده است. واردات سالانه ۷۵ تا ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو در کنار تولید بیش از ۱.۳ میلیون دستگاه خودرو و نیز گردش مالی ۳۰ میلیارد دلاری در بازار خودروی ایران نشان می دهد کسب چنین درآمدی برای یک مکانیک ایرانی چندان سخت نیست.
فقط کافی است نسبت به تکنولوژی و نحوه تعمیر موتورهای خودروهایی نظیر مرسدس اس کلاس با ۲.۵ میلیارد تومان قیمت یا مازراتی گیبلی گیو ۴ با ۱.۸ میلیارد تومان بها اطلاع کافی داشته باشی و بعد با مقداری سرمایه گذاری در دستگاه های مدرن تشخیص عیب، روزانه در یک مغازه ۲۴ متری پذیرای ۴ تا ۵ دستگاه خودروی مدرن باشی. به همین سادگی.
