همسریابی در فضای مجازی
تریتا نیوز ،سمیه جاهدعطائیان ،قرار بود ماه گذشته عقد کنند، «سحر»، دخترِجوانِ ۲۹ ساله ای که وقتی از نحوه آشنایی‌اش با «مرتضی» صحبت می‌کند بغضش را فرومی‌خورد، چشمانش را تنگ می‌کند تا حرفی جا نگذارد؛« ۶ ماه گذشته از طریق یکی از کانال‌های همسریابی که دوستم معرفی کرده بود با مواردی برای ازدواج آشنا شدم از بین چند گزینه که به نظر مناسب هم بودند فقط به «مرتضی» و حرف‌هایش ایمان آوردم؛ بقیه نیت ازدواج نداشتند و هرکدام تقاضاهای غیر منطقی داشتند که با چهارچوب‌هایم هماهنگ نبود اما حالا قبل ازعقد تماس‌های مشکوکی داشتم. تازه فهمیدم که «مرتضی» متأهل است و حقیقت را به من نگفته، از روز اول فقط دروغ گفت. همسرش هم متوجه رابطه‌اش با من شده و دست‌بردار نیست. او را از همه‌جا بلاک کردم. همسرش تهدید کرده که ماجرا را به پدرم می‌گوید؛ پدرم بسیار سخت‌گیر و سنتی است اگر جریان را بفهمد، بسیار بی‌اعتماد می‌شود، حتی دیگر نمی‌گذارد سر کار بروم. نمی‌دانم چه کنم. «مرتضی» از روزی که زنش جریان را فهمیده، پیدایش نیست. قول و قرارهایش همه دروغ بود. قبل از معرفی شناسنامه اش را هم نشانم داد. آن هم جعلی بود و نام هیچ زنی در شناسنامه‌اش نبود. همه‌چیز را چک کرده بودم.».
شماره هایش را روی گوشی بالا و پایین می‌کرد و اشک می‌ریخت چند بار با «مرتضی» تماس گرفت اما گوشی‌اش خاموش بود. صفحه مشترک چت را جلویم می گذارم؛«نگاه کنید، همه وعده وعید، از آینده حرف زدیم، قول و قرار گذاشتیم،
حتی قرار بود برای من شغلی دست وپا کند. شغلی که حداقل از شرایط الان خلاص شوم. خیلی مهربان بود هنوز باورم نمی‌شود. فکر می‌کنم اشتباهی شده است. چند باری هم که با هم پارک و گردش رفتیم تماس‌هایی داشت که جواب نمی‌داد و می‌گفت همکارانش هستند و ضرورت نمی‌بیند پاسخ دهد. اصلا مشکوک نشدم.
جان عزیزتان عکس واقعی بدهید!
روایت «سحر» داستانی تازه و قدیمی نیست. کافی است نگاهی به کانال‌های تلگرامی همسریابی داشته باشید. کلمه «همسریابی» را در بخش سرچ تلگرام جستجو کنید تا ده‌ها کانال مختلف با نام‌های متنوع برایتان باز شود.همسریابی از شهرهای لرستان، شیراز، یاسوج و … می توانید عضو شوید و یا بدون عضویت با تک‌تک دخترها و پسرهایی که در این کانال ها فرم عضویت و ثبت‌نامی دارند گفت و گو کرده و پیام دهید. دوست پیدا کنید. قرار ملاقات بگذارید و نوعی جدید از دوست یابی و برقراری ارتباط را تجربه کنید.
برای پیگیری سوژه کانال‌های همسریابی تلگرامی باید در کانال‌های متعدد عضو می‌شدم، کانال‌هایی با نام‌های متنوع که همگی چندین کاممبر وعضو دارند. بعد از چت کردن با یکی از ادمین‌ها، براساس قوانینِ از پیش تعیین شده شان، مبلغ ۴۰ هزار تومان برای عضویت و ارسال فرم ثبت‌نامی ازدواج واریز کردم. نام و نام خانوادگی، وضعیت تأهل، شغل، سن، انتظار از همسر آینده، مشخصات فردی، تمایل احتمالی برای زندگی با فردی که در گذشته همسر داشته و حضانت فرزندی راعهده دار است یا خیر، خانه و ماشین شخصی دارد، از جمله سؤالات دیگری بود که باید در این فرم پاسخ داده می‌شد. فرم شخصی‌ام بعد از واریز هزینه در کانال
مربوطه قرار گرفت. کمتر از نیم ساعت تقاضا برای آشنایی ثبت شد. در همین زمان فرم ازدواج متقاضیان دیگر برایم ارسال می شد و همان ابتدا هم اصرار فراوانی به ارسال عکس شخصی داشتند. قسم می‌دادند که حتما عکس واقعی ارسال شود. زمان ارسال فرم به مدیر کانال همسریابی اعلام کردم که خبرنگارهستم و قرار است گزارشی در مورد کانال‌های همسریابی دائم و موقت تهیه کنم. این مدیر کانال اگرچه حاضر به انجام مصاحبه نشد اما تاکید داشت که به ارسال کنندگان فرم و متقاضیان توصیه می‌کند که در صورت گذاشتن قرار حضوری با افراد، تنها بر سر قرار نروند. تا زمان حصول اطمینان از هویت اصلی و واقعی فرد، عکس شخصی برای کسی ارسال نکنند. این مدیر ادعا می‌کرد که خودش از طریق همین کانال‌ها با همسرش آشنا شده، ازدواج‌کرده و از زندگی‌اش راضی است به‌همین خاطر اقدام به راه‌اندازی کانالی در این زمینه کرده تا علاوه بر کسب درآمد از این راه، دیگران هم از این شیوه برای همسریابی بهره‌مند شوند.
ازدواج موقت=بلاک و ریپورت
«حمید» ۴۲ ساله، ادعا می کرد که کارمند یک وزارت‌خانه است، قصد ازدواج دارد، صداقت و یک رنگی طرف مقابل برایش بسیار مهم است. نمی‌خواهد همسر آینده‌اش کار کند. قد و وزنش را اعلام می کند. حدودی از درآمد ماهیانه‌اش می‌گوید و در فرم تاکید دارد که قصد و تصمیمش از ازدواج جدی است و برای سرگرمی یا وقت‌گذرانی نیامده‌است. می‌گوید که اگر کسی قصد جدی برای ازدواج دارد پیام دهد در غیر این صورت مزاحم نشوند.
«ثریا» ۲۹ سال سن دارد. ادمین و مدیر کانال فرم ازدواجش را در گروه گذاشته و در فرم تاکید کرده که اگر قصدتان ازدواج دائم است به چت ها پاسخ می‌دهد درغیراین صورت بلاک می‌کند، لیسانس شیمی دارد، جهیزیه‌اش کامل است،خانه یا ماشین شخصی ندارد، درخواست آشنایی تنها از شهر تهران را می‌پذیرد، برایش مهم است که سن همسر آینده‌اش از ۳۶ سال بیشتر نباشد، برایش چهره اهمیت دارد و باید به دلش بنشیند، همسر امکان رهن منزل مناسب داشته باشد، مجرد باشد، سابقه ازدواج قبلی نداشته باشد، مهربان، خوش‌اخلاق، دست ودلباز باشد، اهل سیگار و مشروبات الکلی و رفیق‌بازی هم نباشد؛ از روی آیدی «ثریا» با او چت و صحبت می کنیم تا اطلاعاتی در مورد افرادی که برای ازدواج به او پیام داده‌اند سوالاتی بپرسیم.
در فضای مجازی کارمند؛ در فضای حقیقی بیکار
«ثریا» به خبرنگار شرق می‌گوید: «تقریباً به ۳ کانال همسریابی فرم ثبت‌نام داده و هر کدام هم مبلغی حدود ۶۰ هزار تومان برای ثبت و گذاشتن فرم در کانال دریافت کرده‌اند یک کانال ۸۰ هزار تومان، کانال دیگر۵۵ هزار تومان و هر کدام نرخ خودشان را داشتند. یک کانال فقط معرفی می‌کند و بقیه امکان چت کردن با متقاضیان را ندارند. تا به امروز هیچ نمونه خوبی که بخواهم برای ازدواج رویشان حسابی باز کنم پیدا نشده است. ۹۹ درصدشان با اسامی اشتباه و دروغ خودشان را معرفی می‌کنند. عکسی که می دهند متفاوت است. نمونه‌هایی هم بوده که طرف مقابل صادقانه جلو آمده اما به هرحال یکی از اطلاعاتش دروغ بوده، بیکار بوده اما خودش را کارمند معرفی کرده، یک نفر خودش را دکتر معرفی کرده بود اما دستیار دندان‌پزشک بود و پیشنهادات بی‌شرمانه‌ای می داد. یکی دیگر که برای آشنایی با خواهرم رفته بود همان ابتدا خودش را مقیم انگلستان معرفی کرده بود درحالی‌که اصلا در تهران هم ساکن نبود و فقط برای وقت‌گذرانی و دوست‌یابی چت می کرد که شکرخدا خواهرم بعد از تحقیق ودرست در نیامدن اطلاعاتش با واقعیت‌ها خیلی زود رابطه را قطع کرد، البته خیلی هم اذیت شد؛ خیلی از ثبت‌نام‌کننده ها می‌خواهند که در این فضا مخفی بمانند و اگر دقت کنید خودشان هم هیچ اعتمادی به این کانال‌ها ندارند وگرنه چرا باید برای پنهان بودن هویتشان اصرار کنند؟»
تبلیغ کانال های همسریابی برای درامد بیشتر
«ثریا» ادامه می دهد: «با خواستگارانی از همین کانال‌ها دیدار کردم که در جلسه دوم در مورد متارکه کردنش صحبت کرد درحالی‌که همان ابتدا خودش را مجرد معرفی کرده بود. این آقا تصور می‌کرد که بعد از آشنایی می‌توانیم با این مسئله کنار بیاییم. فرزند دختری هم داشت. از این‌که از همان ابتدا صادق نبود به‌شدت دلخور شدم و جواب رد دادم. خلاصه اطلاعات ضدونقیض زیادی می‌دهند من هم دوست ندارم سن و سالم بیشتر شود. می‌خواهم که سروسامان بگیرم حالا بااینکه دو سال است از طریق این کانال‌ها دنبال همسر مناسب می‌گردم اما هنوز به‌جایی نرسیدم و همچنان در حال هزینه کردن و ارسال فرم هستم. انگار این کار برایم عادت شده‌است.»
علاوه بر دریافت پیام‌های متعدد از جانب افرادی که خودشان را خواستگارِ مجازی معرفی می‌کردند پیام‌هایی هم از سوی مدیرانِ کانال‌های همسریابی دیگر دریافت می‌کردم. پیام‌های متعدد تبلیغاتی مبنی برمعرفی کانال جدیدتری که از قدیمی‌ترین، پروپاقرص ترین، پرمخاطب‌ترین و پربازدید ترین کانال های مربوط به همسریابی است گویا این کانال‌های تبلیغاتی به تمام مخاطبان جدید و تازه‌کار کانال‌ها که فرم ثبت‌نامی ازدواج در پیج ها می‌گذارند تبلیغات این‌چنینی ارسال می کنند تا با واریز مبلغ و ارسال یک فرم جدید، درآمدزایی کنند. مدیر یک گروه همسریابی پیچی را معرفی کرد که برای ارائه‌ی فرم عادی با ثبت در ۲ کانال، ۶۵ هزار تومان، فرم ویژه ۱۳۵ هزار تومان و ۳ بار تکرار رایگان و ثبت در ۵ کانال در نظر گرفته‌شده است. برای فرم موقت صیغه، هزینه ۱۲۵ هزار تومانی و توزیع در۳ کانال اعلام شد. قبل‌از تنظیم هر فرم هم باید مبالغ اعلام شده به شماره کارتی مشخص واریز می‌شد تا کار همسریابی از طریق تلگرام شروع شود. مشخصات فرم در این کانال مثل سایر کانال‌ها بود با این تفاوت که چنانچه مزاحمتی از سوی یک کاربر یا خواستگار صورت گیرد، ریپورت می‌شود و به مدیر گزارش داده می‌شود که البته این اقدام هیچ ضمانتی برای تکرار مزاحمت نبوده و کاربر می‌تواند با تغییر آیدی یا تغییر سیم‌کارت و شماره همراه به مزاحمت ادامه دهد چنانچه نمونه‌های بی‌شماری از این مزاحمت‌ها از سوی کاربران کانال‌ها گزارش شده‌است.
درخواست پول بلافاصله بعد از پیدا شدن خواستگار مجازی
«سهراب» دانشجوی کارشناسی ارشد رشته برق است که در یک کانال فرمی برای پیدا کردن همسر مناسب گذاشته است. سی و پنج‌ساله، با یک متر و ۸۰ سانت قد و هشتاد و شش کیلو وزن. خانه و ماشین هم دارد ازدواج قبلی نداشته و ملاک و معیارش برای انتخاب همسر، سلامت جسم و روان، بلوغ روانی، شیک‌پوش، تابع و منعطف، با اخلاق، محجبه، شوهردوست، هنر همسرداری و غیره است. در انتهای فرم هم آیدی گذاشته تا فرد مناسبی با این معیارها پیام دهد و دیدارها یا ارتباط دوستی برای شناخت بیشتر فراهم شود.
در فضای چت، با «سهراب» مطرح می‌کنیم که پرونده‌ای در زمینه کانال‌های همسریابی داریم و نیاز است در این زمینه مصاحبه ای داشته باشد. او اعلام می کند؛ «گرچه اعتماد زیادی به این کانال‌ها ندارد اما نه تنها خودش بلکه پسرخاله، پسرعمو و تعداد زیادی از دوستانش هم عضو این کانال‌ها هستند. چند بار وقتی وارد آیدی صاحبان فرم‌های ازدواج شدم و تقاضای معرفی و دیدن عکس کردم اگرچه عکس دادند اما بعد از دیدار اولیه هیچ شباهتی به تصویر نداشتند و من باچهره دیگری روبه‌رو و شوکه شدم. چند باری هم پیش‌آمد که قبل‌از معرفی کامل و گذاشتن قرار اولیه، شماره کارت دادند و تقاضای پول و مبلغ کردند. حتی دوستانم هم با این مسئله مواجه شدند و تجربه دارند که بعضی افراد تقاضای پول و حتی شارژ اعتباری تلفن کردند. شاید وجود این کانال‌ها را به دوستانم پیشنهاد بدهم اما واقعا راضی نمی‌شوم که هیچ خانمی در این کانال‌ها ثبت‌نام کند. به نظرم اصلا محل اعتبار نیستند حتی تصور می‌کنم که آقایان با نام جعلی دختران تقاضای پول می‌کنند؛ عموما اطلاعاتی که دختران در این فرم‌ها می‌دهند بسیار قابل‌اعتمادتر است. شنیدم که ازدواج‌ها و آشنایی‌های موفقی هم از دل آن‌ها بیرون آمده به هرحال همه چیزمجازی شده است. سفارش تاکسی، خرید کتاب، لباس، مواد غذایی و… همه‌چیز مجازی شده و الان فضا فضای مجازی و غیر حضوری است. پس رشد این کانال‌ها و انتخاب همسر از طریق فضای مجازی هم چندان عجیب و پیچیده نیست اما باید فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی شود. همه جوان‌ها ظرفیت پذیرش این فضا را ندارند و نمی‌توانند اعتماد کنند، این مسئله کاملاً طبیعی است دوستانی دارم که هر روز چندین‌بار به این کانال‌ها سرک می‌کشند، ساعت‌ها منتظر می‌مانند و دائم تلگرامش را چک می‌کنند تا شاید یک نفر متقاضی دوستی و گپ زدن برای تفریح و سرگرمی باشد. به این کانال‌ها وابسته شدند. هزینه هم دادند اما خب این کانال‌ها هست و هر روز هم تعدادشان بیشتر می‌شود. چند سال پیش شاید فقط چند ربات بود اما حالا تعدادشان زیاد شده و جوان‌ها بیشتر از قبل از آن‌ها استقبال می‌کنند، مخصوصاً زمان کرونا که کمتر بیرون می‌رفتیم، دانشگاه تعطیل بود و تمام امیدمان به‌همین فضای مجازی بود که بتوانیم سرگرم شویم. استقبال از فضای مجازی و کانال‌های همسریابی یا دوست‌یابی در زمان کرونا بیشتر شد.»
در آرزوی ازدواج دایم!
ساغر» هم حدود دو سال است که همراه با دوستش «مروارید» در این کانال‌های تلگرامی عضو هستند تا بتوانند شانس خودشان را برای یافتن همسر مناسب امتحان کنند، «مروارید» ازدواج ناموفق داشته است. او وقتی در بخش مربوط به وضعیت تاهل اشاره می‌کند که یک‌بار از همسرش جدا شده است، سیل عظیمی از متقاضیان برای ازدواج موقت و صیغه به او در تلگرام پیشنهاد دوستی می‌دهند. مروارید می‌گوید: «بارها وارد دایرکت شدند پیشنهاد صیغه و عقد چند ساعته و موقت دادند حتی خیلی از کانال‌ها را دیدم که فقط برای ازدواج موقت ثبت‌نام کردند، درحالی‌که من در فرم ثبت‌نام هم تأکید کردم که فقط متقاضی ازدواج دائم هستم نه صیغه؛ گناه امثال من چه هست که چون یک‌بار تجربه شکست در ازدواج را داشتم نباید هیچ‌وقت ازدواج دائم کنم.
خواستگار نما ها در کانال های همسر یابی
«ساغر» هم که از اعضای دیرینه کانال‌های متنوع همسریابی است به خبرنگار شرق می‌گوید: «من خیلی سال است که فرم داده‌ام اما دیگر مطمئن هستم که در این فضا امکان انتخاب همسر وجود ندارد، خواستگار نما زیاد است با آنکه وارد مذاکره می‌شوم خیلی صریح و بی‌پرده در مورد مسائل جنسی صحبت می‌کنند به آن‌ها تذکر هم که می‌دهم من را عقب‌مانده خطاب می‌کنند و می‌گویند که باید قبل از ازدواج در مورد تمام خواسته‌ها یا ویژگی‌های طرف مقابل اطلاعات داشته باشید البته دروغ هم نمی‌گویند خیلی از طلاق‌ها و مشکلات زناشویی برای این است که زن و شوهرها با مسائل و خواسته‌های طرف مقابل آشنا نیستند. دچار تضاد و تناقض شده‌ام با مادرم صحبت کردم. در جریان است که عضو کانال‌های همسریابی هستم، اما خانواده بسیار سخت‌گیری دارم و در صورت آشنایی مو را از ماست بیرون می‌کشند، حتی احتمال مخالفت پدرم بسیار زیاد است اما به‌هرحال این سبک از آشنایی از آشنا شدن در کوچه و خیابان که آبرومندانه ومنطقی‌تر است. دوستان و هم‌کلاسی‌های دوران دانشگاه هم عضو این کانال‌ها هستند و هرکدام چندباری از جانب خواستگار نماها اذیت شدند اما مواردی هم بوده که برای آشنایی و دیدار اولیه رفته‌اند و قصد طرف مقابل جدی بوده اما یا از ظاهر طرف مقابل خوش شان نیامده و یا در بررسی‌های بعدی به تفاهم نرسیدند. تمام پسرها و تمام دخترها هم برای سرگرمی عضو نشدند. موارد زیادی هستند که واقعاً تصمیم جدی برای سروسامان گرفتن و تشکیل خانواده دارند.»
همسریابی به بهانه مهاجرت!
«مانیا» فقط دو ماه است که در یکی از کانال‌های همسریابی عضو است، آن‌هم کانالی که آقایان قصد مهاجرت به کشورهای دیگر را دارند و با گذاشتن فرم از همسر موردنظر و انتخابی‌شان خواستگاری می‌کنند. مانیا فارغ‌التحصیل رشته گرافیک است. تمام آمال و آرزوهای دست نیافتنی اش را در کشور دیگری جست‌وجو می‌کند؛ «یک سال و نیم است که از طریق این کانال‌ها دنبال شخصی هستم که قصد مهاجرت داشته باشد، دیگر نا امید شدم چون این وعده وعیدی برای آقایان و حتی خانم‌ها شده که با این حربه می‌خواهند با دیگران ارتباط برقرار کنند. اصلاً نمی‌خواهم قضاوت کنم و بگویم ارتباط با نیت و هدف شومی است نه، اصلا؛ من با پسری آشنا شدم که فقط از این طریق می‌خواست تا تنهایی‌اش را پر کند. می‌گفت به هر شیوه‌ای متوسل شده نتوانسته با یک جنس مخالف ارتباطی برقرار کند و در این شیوه دنبال یک همدم یا گوش شنوا است.
معرفی خواستگار در ازای پرداخت ۵۰۰ هزار تومان
به گزارش شرق، علاوه بر کانال‌های همسریابی، ربات‌هایی هم در این ارتباط راه‌اندازی شده‌است؛ ربات «س» یا ربات «ط» که در بخش معرفی هر کانال، آیاتی از قرآن به چشم می‌خورد. یکی از این ربات ها برای خانم‌ها رایگان است ولی آقایان باید برای هر معرفی و آشنایی حدود ۵۰۰- ۶۰۰ هزار تومان هزینه اولیه واریز کنند و اگر اعیاد یا مناسبت خاصی باشد از تخفیف‌های ناچیزی برخوردار می‌شوند. در یکی از این کانال‌ها خانم ۲۸ ساله ای با دادن مشخصاتی مثل قد و وزن خود ۵ میلیون تومان مهریه برای یک ماه مشخص کرده است. او از دریافت مهریه ساعتی خودداری کرده و اعلام کرده‌است که به دنبال رابطه پایدار شرعی و عاطفی است. تحصیلات عالیه دارد، شاغل است از وجه اجتماعی بالایی برخوردار است. کانال هم برای معرفی این کاربر و کاربرهای دیگر ۴۹۹ هزار تومن در نظر گرفته‌است. در این کانال امکان ساخت بنر، لینک اختصاصی و دعوت از دیگر دوستان هم در نظر گرفته شده است. عضویت در هر یک از این کانال‌ها بسیار ساده است؛ کافی ست با یک جستجوی ساده، فهرست بلند بالایی ازانواع کانال‌ها ظاهر شود که آیدی های زیادی معرفی و در دسترس جستجو کنندگان قرار گیرد و یا حتی اگر مبلغی پرداخت وفرم مربوطه پر شود، این فرم توسط ادمین در کانال‌های همسر یابی متعددی توزیع می‌شود. آن‌وقت دنیای تازه‌ای به روی متقاضیان ازدواج یا دوست یابی باز می‌شود؛ دنیایی سراسر ناشناخته، مبهم و البته خطرناک که اگر جوانی ناآگاه حتی ازسر وقت‌گذرانی یا کنجکاوی وارد آن شود، با چالش‌های زیادی روبرو شده و زندگیش را دست‌خوش تغییر و تحولاتی خواهد کرد.
مشورت با روانشناسان حیاتی است
در عین حال، برای بررسی موضوع همسریابی و ازدواج از طریق کانال‌های تلگرامی و فضای مجازی با «محمدرضا ایمانی» روان‌شناس و مدرس دانشگاه گفت‌وگو کردیم تا این اقدام را از منظر یک مشاور خانواده که شرایط مراجعان متعددی را در این زمینه بررسی می‌کند بدانیم. این مشاور خانواده با اشاره به کارکردهای اصلی فضای مجازی تاکید می‌کند: «به واسطه تکنولوژی و روندهای مختلف و روبه‌رشد آن که در شبکه‌های مجازی پدیدار شده‌است یکی از وجه هایی که افراد می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده، گپ بزنند، در حوزه کسب‌وکار تعامل داشته باشند و روابط گسترده‌ای برقرار کنند که این امکانات از طریق فضاهای مجازی گسترده و فراهم شده‌است. درواقع همه ما سعی می‌کنیم که خودمان را در بهترین و عالی‌ترین شکل ممکن معرفی کنیم و گاهی این معرفی‌ها برای براساس شاخصه‌هایی است که از برداشتمان نسبت به خود سرچشمه گرفته و با شاخصه‌های دیگری که ممکن است سایر افراد جامعه از ما برداشت کنند تفاوت داشته باشد.
او با بیان این‌که در ازدواج یک ارتباط و تعامل دوسویه پدیدار می‌شود ادامه می‌دهد: «انتخاب همسر مناسب و ازدواج که مهم‌ترین و اصلی‌ترین رکن زندگی است زمانی محقق می‌شود که افراد از نظر حسی، عاطفی، عقلی و منطق در یک شرایط پایدار قرار داشته، استقلال لازم را کسب کرده و قصد داشته باشند تا این جریان تکامل زندگی شان را با فرد دیگری به اشتراک گذاشته و مسیر زندگی را طراحی کنند به‌همین دلیل شاید این ارتباط در فضای مجازی و آغاز آشنا شدن بسیار خوشایند و قوی باشد اما باید بررسی شود که این انتخاب تا چه اندازه آگاهانه، منطبق با نیازها و برنامه‌های آینده فرد برای زندگی است بنابراین شاید بتوان شبکه‌های مجازی را برای یک آشنایی اولیه مناسب یا قابل تایید دانست اما در ادامه راه باید آگاهانه و منطقی رفتار کرد و برای رسیدن به نتیجه مطلوب بعد از هر آشنایی لازم است با یک مشاور و روان‌شناس آگاه مشورت کرد تا شاخص و خصوصیات رفتاری افراد مورد تحلیل قرار گرفته و ارزیابی دقیقی نسبت‌به زندگی، خواسته‌های خودمان و همسرمان صورت بگیرد.»
مراجعه به مشاوران به دلیل اعتماد بی جا به کانال های همسریابی «ایمانی» مدرس دانشگاه، جلسات مشاوره پیش‌از ازدواج به‌خصوص در صورت آشنایی طرفین در فضای مجازی را بسیار مهم ارزیابی کرده و می‌گوید : «جلسات مشاوره کمک می‌کند تا بدانیم با چه کسی و چه خصوصیت، انرژی، تلقی، باورداشت، اعتقاد و … قرار است ازدواج‌کرده و در مسیر زندگی‌مان با چه فردی می خواهیم تعامل و همفکری داشته‌باشیم. به فرد مورد نظر برای ازدواج در چه شرایط و فضایی باید اعتماد کرده و او را به‌عنوان همراه و هم‌مسیر زندگی‌مان بپذیریم بنابراین ازدواج، جریانی آگاهانه و منطبق بر داشتن شناخت و آگاهی درست است و این شناخت توانایی سازگار کردن و آماده کردن با بسیاری از تنش‌ها، درگیری‌ها و نابسامانی‌ها را در روابط زوجین به خصوص در ۵ سال ابتدایی زندگی فراهم ساخته و روابط را اصلاح خواهد کرد.»
این مشاوره خانواده یادآور می‌شود: «فضایی که امروز برای بروز دادن و معرفی خودمان و برقراری ارتباط با دیگران استفاده می شود منطبق بر آگاهی نبوده و اطلاعات کافی در این رابطه نداریم که اگر ارتباطی در این فضا شکل بگیرد چه خروجی، مسائل و مشکلاتی از نظر امنیت اجتماعی، اخلاقی، روانی و غیره می‌تواند برایمان ایجاد کند؛ مراجعانِ نگران زیادی به مطب‌ها مراجعه می‌کنند و با هراس می گویند که از پیج شخصی، تصاویر، داده‌ها و اطلاعاتشان سوءاستفاده شده و یا از شکل گرفتن ارتباط آسیب‌زا و تهدید آمیز در این فضا نگران هستند، با چالش‌های زیادی روبرو شده و مهم‌تر از همه با یک بی‌اعتمادی، نگرانی عمیق، شرایط پراسترس و مشکلات بی‌شماری دست به گریبان شده‌اند.»
ظرفیت پذیرش همسر مجازی را داریم؟
او در ارتباط با مواردی از ازدواج‌های انجام‌شده از طریق شبکه‌های مجازی که نتایج موفقی هم داشتند تصریح می‌کند: «در این ازدواج موفق طرفین قبل ازازدواج به کمک مشاور و انجام تست و بررسی‌های روان‌شناسی، درک درستی از لایه‌های رفتاری خصوصیات و خلقیات یکدیگر به دست آورده و این شناخت کمک کرده تا آگاهانه در مسیر زندگی یکدیگر قرار گیرند اما در موقعیت دیگر با افرادی روبرو هستیم که صرفاً در یک فضای تلگرام یا اینستا گرامی با یکدیگر آشنا و ارتباط برقرار کردند. نکته اول این است که آن‌ها به صورت دایم با بی‌اعتمادی روبرو هستند که فرد مقابل خودش را از راه فضای مجازی عرضه کرده و بروز داده پس افراد دیگری هم با او در ارتباط هستند باید بدانیم که اگر چه بسیاری از ما خودمان را افرادی متجدد و امروزی نشان می‌دهیم اما الگویِ غالبِ فرهنگی ما همچنان الگویی سنتی و مبتنی بر برداشت‌های تاریخی است که در اثر آن سوء ظن و سوء برداشت‌ها تشدید شده و در جریان زندگی بدبینی، نگرانی شک و غیره سایه خواهد انداخت.
این مدرس دانشگاه می افزاید:« افراد درون‌گرا اگرچه درگیری‌های ذهنی زیادی خواهند داشت اما آن را بروز نمی‌دهند و وقتی بروز می‌یابد که یک خشم، سنگینی، درگیری، زد و خورد و رفتار و فضای نامناسبی در زندگی و روابط زوجین ایجاد می‌کند و آن‌ها را ازنظر فیزیکی و لفظی دچار مشکلات جدی خواهد کرد به‌همین دلیل باید توجه کنیم که تا چه اندازه به فضایی که از آن به‌عنوان پلتفرم برای دوست‌یابی و آشنا شدن برای ازدواج انتخاب می‌کنیم اعتماد داشته و به ما فرصت آگاهی در مورد خصوصیات رفتاری، شخصیت و ویژگی‌های فردی – اجتماعی فرد مورد نظر ارائه می‌دهد. چنانچه پذیرشی در مورد این فضا وجود ندارد تحت تاثیر همان باورداشت‌های ذهن، سوءتفاهم و مشکلات بی‌شماری بروز پیدا می‌کند.»
خانواده های مخالف با کانال های همسریابی این مشاور خانواده امکان پذیرش ازدواج و آشنایی صورت گرفته در فضای مجازی توسط خانواده‌ها را بسیار سخت می‌داند؛ «بعد از آشنایی، پسر و دختر قرار است خانواده‌ها را در جریان نحوه آشنایی‌شان قرار دهند و پدر و مادرها همچنان به این مسئله موضع منفی و سنگینی دارند و حتی در صورت پذیرش باعث دخالت نگرانی ناراحتی و واکنش‌های منفی زیادی شده و بر روی روابط شکل‌گرفته تاثیر منفی خواهند داشت.»
«ایمانی» روان‌شناس با اشاره به تأثیر خانواده‌ها در انتخاب زوج مناسب برای جوانان تاکید می‌کند: «قبول داریم که خیلی از جوانان نمی‌خواهند که خانواده برای انتخاب همسر تصمیمی بگیرد اما باید بدانیم که ما در کشورمان و در خانواده‌ها سابقه تاریخی مهم و دیرینه‌ای داریم که افراد تحت تأثیر شناخت و اعتماد خانواده‌ها ازدواج می‌کنند که این شناخت و اعتماد یک امتیاز بزرگ محسوب شده و زمانی‌که ازدواج در این لایه اتفاق بیفتد بسیاری از باورداشت ها، نگرانی‌ها، سوءتفاهم و مسائل مبهم دیگر رفع می‌شود و تنها مسائل اساسی‌تری مثل این‌که چرا قصد ازدواج دارند، قرار است در ازدواج به چه چیزی برسند و قرار است در زندگی چه سهمی را برعهده بگیرند و … شفاف شود. این افراد اگر بتوانند جلوی دخالت یا دلسوزی خانواده را در مسیر زندگیشان بگیرند یک هم‌افزایی شکل خواهد گرفت که به تعامل، دوستی عمیق و دل بستگی در زندگی ختم می‌شود که نتایج مثبتی دارد اما حالا جوانان می‌خواهند که در مسیر ازدواج به‌تنهایی و مستقل به جمع‌بندی و انتخاب نهایی دست بزنند.»
دیدگاه متفاوت پسر و دختر به روابط جنسی
او ادامه می‌دهد:«بسیاری از مواقع جوانان تحت تأثیر فرهنگ غربی می‌خواهند که بعد از برقراری رابطه جنسی و در صورت رضایت از رابطه ازدواج کنند که این اقدام خطر بزرگ و جدی محسوب می‌شود به‌عنوان نمونه وقتی یک دختر به یک پسر علاقه‌مند می‌شود به او در جریان زندگی اعتماد می‌کند و در نقطه آغاز یک آشنایی به مسائل جنسی فکر می‌کند اما دختر، پسر موردنظر خود را باور می‌کند و در نقطه پایانی و بعد از طی شدن مراحل و مراسم ازدواج به رابطه جنسی با او فکر می‌کند به‌همین دلیل حس علاقمندی و دل‌بستگی شدیدی در دختر اتفاق می‌افتد که گاهاً این حس و حال در پسر وجود نخواهد داشت. این دختر به‌عنوان یک فرد آسیب‌دیده تحت تاثیر فشارهای روانی بسیار شدید قرار داشته و واکنش‌های متفاوتی از خودش نشان خواهد داد. روی‌آوردن به اعتیاد، سیگار، مشروبات الکلی و دست زدن به بازی خطرناکی که درنتیجه‌ی آن با افراد متعددی اقدام به برقراری ارتباط می‌کند؛ تنهایی، افسردگی، خودکشی و رفتارهای پرخاشگرانه از دیگر تبعات این ماجرا است پس به پسر و دختر هر دویشان توصیه می‌کنیم که اگر تصمیم به آشنایی در فضای مجازی دارند متعهدانه و با شناخت و آگاهی اقدام کرده و با ورود به این فضا از مشاوران متخصص در جریان دوستی و آشنایی بهره‌مند شوند تا رفتارهایشان در این فضا تعدیل‌شده و عقلانی گردد.»
ابهام دختر و پسر از جنس مخالفشان در ایران
این مدرس دانشگاه از نظام آموزشی کشور نیز انتقاد می‌کند؛ «متأسفانه فضاهای آشنایی در کشور ما تحت تأثیر نظام آموزشی، نظام کسب‌وکار و غیره همچنان با اختلالات جدی روبرو است پسر و دختر تحت شرایط بسیار محدود امکان شناخت جنس مخالف برایشان فراهم نبوده و امکان شناخت عمیق یکدیگر برایشان وجود ندارد؛ نبود فضا و امکانات مناسب برای آشنایی جوانان و انتخاب همسر مناسب باعث شده که خروجی و نتیجه نهایی آشنایی‌های رخ داده درفضای مجازی، مهمانی‌ها، پارتی‌ها و غیره بسیار منفی باشد.
«ایمانی» وجود کانال‌ها و شبکه‌های همسریابی را همراه با آسیب‌های فراوان اجتماعی می‌داند؛ «شبکه‌های همسریابی موجود به دو شکل در کشور ما فعالیت دارند. اولین مسئله این است که افرادی که به‌دنبال ازدواج دائم هستند، پناهی را برای خودشان متصور می‌شوند که از این طریق خودشان را معرفی کرده و با یک فرد ارتباط برقرار می‌کنند و به جریان یک ازدواج که توأم با تردید و نگرانی‌های فراوانی است فکر می‌کنند در شرایط دوم که به‌صورت گسترده از آن سوءاستفاده می‌شود، صیغه و ازدواج موقت است درحالی که در فرهنگ و باورداشت‌های مذهبی ما این امکان وجود ندارد که به شکل فعلی انجام شود ازدواج یک دختر در فرهنگ و دین ما شرایطی دارد. ازدواج به اجازه ولی نیاز دارد تا از دختران محافظت کرده و از میزان آسیب‌پذیری آن در جامعه بکاهد. افرادی هستند که به هر دلیلی در زندگی موفق نبوده‌اند، طلاق گرفتند، همسرشان را از دست دادند، به روابط زناشویی، عاطفی، ازدواج و حمایت نیازدارند که شرایط آن‌ها هم برای ازدواج موقت مشخص است و نباید تحت عنوان صیغه و ازدواج موقت از آن سوءاستفاده کنند.»
تفریح و وقت گذرانی با عضویت در کانال های همسریابی
وی اضافه می کند: «فضای مجازی برای انتخاب همسر یا دوست، فضایی غبارآلود و عجیب است که در آن سوء‌استفاده‌های فراوانی هم از سوی دختران و هم از جانب پسران اعمال می‌شود. شرط و شروط های غیرعادی و غیراخلاقی گذاشته می‌شود، بهره‌برداری و سوء استفاده‌های مالی می‌شود، رفتارهای ناشایستی از سوی دختران و پسران دیده می‌شود که آسیب روانی و روحی آن در کوتاه‌مدت قابل‌مشاهده است؛ بسیاری از افراد برای تفریح یا وقت‌گذرانی و یا طبق یک عادت خارج از قاعده و کنترل‌نشده رابطه‌ای را شروع می‌کنند. خیلی از آن‌ها افرادی هستند که شاید در آینده قصد ازدواج داشته باشند اما برقراری رابطه حسی یا عاطفی و یا پیشنهاد دوستی با افراد متعدد فرد را در زندگی زناشویی دچار چالش‌های عمیقی می‌کند که تاثیر منفی آن بسیار زیاد بوده به‌طوری‌که از نظر ذهنی پذیرایی همسر خودش خودش نبوده و دچار تعرض و مشکلات فراوان می‌شود.»
تقاضای بالای ازدواج سفید در کانال های همسر یابی
«ایمانی» مشاور خانواده یادآور می شود: «اگرچه فضای مجازی و گروه‌های مختلف در قالب کانال‌ها گسترده با این نگاه و رویکرد شکل گرفته‌اند که به خانواده‌ها اطلاعات و آگاهی داده و از آن‌ها محافظت کنند اما روی هم‌رفته فضای مجازی محیطی مناسب و مساعد برای دوست‌یابی، ازدواج و مسائل مهم زندگی نبوده و ظرفیت فرهنگی – آموزشی استفاده از آن در جامعه ایجاد نشده‌است. انجام ازدواج سفید یکی دیگر از اهدافی است که این روزها جوانان از آن استقبال و آن را اقدامی عادی ارزیابی می‌کنند، چنانچه در کانال های همسر یابی نیز تقاضا برای این ازدواج بسیار زیاد است.»
این روان‌شناس ازدواج سفید یا روابط غیرمسئولانه را ازدواج سیاه قلمداد می‌کند؛ «وقتی دو نفر متعهدانه، مسئولانه همراه با احترام به ارزش‌های والای خانواده، وارد چرخه و مقدمات ازدواج می‌شوند، تلاش می‌کنند که مطابق با چارچوب‌ها و عاقلانه رفتار کنند، از خدمات مشاوره‌ای بهره‌مند شوند و حمایت خانواده را داشته باشند اما اگر در ازدواج سفید با مشکلی روبه‌رو شوند امکان حمایت قانونی و دینی از آن‌ها وجود ندارد. افراد دراین‌رابطه می‌توانند به راحتی از یکدیگر جدا شوند ضمن آنکه آسیب‌های ناشی از این رابطه بسیار عمیق خواهد بود چرا که افراد به هرحال ازنظر حسی – عاطفی نسبت به یکدیگرعلاقمندی، وابستگی و دل‌بستگی پیدا کردند و شکست این رابطه ناراحتی، نگرانی شدید و مشکلات روحی، روانی شدیدی ایجاد خواهد کرد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که دختر و پسر هر دو با هوشمندی و منطق و آگاهی وارد رابطه شوند؛ چارچوب‌های زناشویی در همه‌جای دنیا تایید شده‌است چراکه در آن یک رفتار مسئولانه تحت حمایت و پشتیبانی عرف و قوانین جامعه شکل می‌گیرد و خروجی آن رفتار در جامعه مورد تحسین و تشویق واقع می‌شود اما در ازدواج سفید آسیب‌هایی از نظر حسی و روانی وارد می‌شود که آینده فرد را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. این فرد با برقراری ارتباط با فرد دیگری و یا ازدواج همیشه با ترس و دلهره بی‌اعتمادی و نگرانی عمیق روبرو بوده به آینده، شعور، جایگاه، باور، ارزش‌ها و نگرش‌های فرد آسیب‌های فراوانی وارد می‌شود.»
آسیب مالی در مردان و آسیب روحی در زنان
طلاق عاطفی در صدر طلاق ها است
وی تاکید می‌کند: «این نگاه سوء استفاده گران در فضای مجازی که بسیار روبه‌گسترش بوده در دو سوی ماجرا دختران و پسران را تهدید می‌کند. از نظر مالی مردان و از نظر جسمی و عاطفی زنان را دچار تهدید و آسیب جدی می‌کند. درنتیجه وقتی در یک جامعه بذر بی‌اعتمادی و ناراحتی کاشته می‌شود، ثمره مفیدی برداشت نخواهد شد؛ ما برای زندگی در یک جامعه مطلوب و سالم و داشتن یک زندگی به سامان باید به نگرش‌ها و باورهای یکدیگر احترام گذاریم. روابط خارج از قاعده نه در کشور ما و نه در هیچ کجای دنیا پذیرفته نبوده ومرجعی برای چالش‌های فراوان اجتماعی است. ما می‌توانیم با داشتن آگاهی، رفتار مسئولانه نسبت به دیگران و اعمال نگرش‌های درست، نه تنها از خودمان و باورهایمان صیانت کنیم بلکه دیگران را هم در معرض آسیب قرار ندهیم.»
«ایمانی» مشاور خانواده، با اشاره به خلاء های آموزشی تصریح می کند: «وقتی علت و عامل اصلی طلاق‌ها بررسی می‌شود، طلاق عاطفی در صدر عوامل است. چنانچه مطابق با آخرین آمار مرکز زنان و خانواده ریاست‌جمهوری در دوران آقای روحانی اعلام شده‌است که ۷۵ درصد طلاق ها عاطفی و تحت تاثیر موضوعات عاطفی – روانی بوده و ناشی از نزاع، خشونت اعتیاد و یا بدرفتاری و … نبوده است. ما روابط جنسی را نمی‌شناسیم و درک درستی نسبت‌به آن نداریم. نمی‌دانیم از رابطه جنسی چه توقعاتی داریم و فقط می‌دانیم که این نیاز وجود دارد و به روش‌هایی بروز می‌یابد این عدم آگاهی به سیستم آموزشی موجود برمی‌گردد که شناخت و آگاهی مؤثری در هیچ سنی به افراد داده نشده‌است. بچه‌ها با آگاهی نسبت به بدن خودشان آشنا نمی‌شوند که مرد و زن چه ویژگی‌های بدنی یا فیزیکی دارند. با خصوصیات، ویژگی، مسائل روحی – روانی هرکدام آشنا نیستند در دوران مدرسه دختر و پسر از همدیگر به‌صورت مجزا تحصیل کردند و زمانی‌که وارد دانشگاه می‌شوند تازه جنس مخالف را می‌بینند و بر اساس همان کنجکاوی، عدم آگاهی و نبود شناخت به یکدیگر علاقه‌مند می‌شوند و در جریان همین علاقه‌مندی‌ها روابط سالم یا حتی ناسالم میانشان شکل خواهد گرفت که منجر به ازدواج یا روابط خارج از ازدواج می‌شود که در هر دو صورت، نظام آموزشی فعلی باید مورد بررسی و اصلاح قرار گیرد.»
ضرورت مشورت با سکس تراپیست قبل از ازدواج
وی می افزاید: «ناآگاهی افراد از چیستی و ماهیت روابط جنسی و زناشویی مشکلات را روزافزون کرده‌است. افراد آگاهانه وارد روابط نمی‌شوند نمی‌دانند چه چیزی می‌خواهند چطور به آرامش می‌رسند و چطور می‌توانند حال خوبی داشته باشند و متأسفانه ذهنشان تحت تأثیر فضای موجود شبکه اجتماعی فیلم‌های پورن و تحت تاثیر القاعات و تبلیغاتشان شکل می‌گیرد و تصور نمی‌کنند که رابطه جنسی همان تصاویرو تبلیغات است درحالی که رابطه جنسی این القاعات نبوده و براساس خصوصیات فیزیولوژیک و روانی هر فرد متفاوت است به‌همین دلیل مراجعانی را که برای انجام مشاوره‌های پیش‌از ازدواج به ما و مطب‌های روان‌شناسی مراجعه می‌کنند به سکس تراپیست ها ارجاع می‌دهیم تا هم سلامت قوای جنسی آن‌ها بررسی شده و هم به آن‌ها آموزش داده شود که بر اساس چه فرمول و به چه شکل می‌توانند نیاز جنسی‌اش را به صورت سالم و صحیح برآورده کنند و در ادامه روابط زناشویی پایدار و درستی داشته باشند نه آنکه بعد از ازدواج متوجه وجود مشکلاتی در طرف مقابل شوند و راه برگشت برایشان دشوار باشد؛ در بسیاری از موارد دیده‌شده است که طرفین از نظر مردانگی یا زنانگی با مشکلاتی روبرو هستند. رفتارهای پرخاشگرانه، بدرفتاری، خشونت و عصبانیت هایی دارند که می‌توانند به زندگی زناشویی آسیب جدی وارد کنند در مواقعی نیز که افراد زندگیشان را در این شرایط ادامه می‌دهند و تلاش می‌کنند تا پایداری‌اش را برقرار کنند منجر به خیانت و روابط متعدد خارج از چهارچوب زناشویی خواهند شد که در هر حالت چالش‌های زیادی پدید خواهد آورد.»
«ایمانی» مشاور خانواده همچنین تصریح می کند: «ما با دوستی و رابطه‌های شکل‌گرفته در دنیای مجازی، میهمانی‌های شبانه، پارتی‌ها و … برنده نخواهیم بود و به هدف درستی نمی‌رسیم. این روابط بی‌هدف هم به خودمان و هم به روح و روان طرف مقابل، جامعه و نسل آینده و گذشته آسیب خواهد زد. منطقی‌تر آنست که با هر فردی به واسطه هر پلتفرمی که آشنا می‌شویم چهارچوب درستی از دوستی و ارتباطات خود تعریف کنیم. انتظارات خود را به صورت شفاف بیان کنیم، تعریف درست و منطقی از خودمان، همسرآینده مان و رابطه مان داشته‌باشیم و مهم تر از همه در ادامه راه از روانشناسان و متخصصان برای شناخت بیشتر و عمیق‌تر مشاوره بخواهیم. خانواده‌ها را در جریان قرار دهیم و مطلع کنیم و از کمک مشاوران و به خصوص سکس تراپیست‌ها غافل نشویم تا در یک بستر مناسب، درست و شایسته ازدواج کنیم و زندگی پایداری تشکیل دهیم.»
منبع : شرق
