مشکلی به نام منافذ باز در پوست

تریتا نیوز : دکتر سعید نورایی ، جراح و متخصص پوست ، مو و زيبايی

داشتن پوستی صاف و یکدست برای همه ما یکی از معیارهای زیبایی محسوب می شود اما بسیاری از افراد وقتی در آینه به خود نگاه میکنند، بخشهایی پوست صورتشان را شبیه به پوست پرتغال و با همان حفره های قابل رویت می‌بینند. این حفره ها که در ناحیه گونه‌ها و بینی واضحتر و بیشتر دیده میشوند همان منافذ باز پوست هستند. این مشکل سبب می شود پوست این افراد بدون آرایش یا با آرایش زیبایی و جذابیتی که باید را نداشته باشد.

منافذ پوست حفره هایی هستند که فولیکول مو و چربی از آن خارج می‌گردد و راه ارتباطی غدد چربی پوست با سطح آن محسوب میشوند. در واقع ماده ای که از غدد سباسه ترشح می‌شود از طریق این منافذ به سطح پوست آمده و باعث تبادل حرارتی و مرطوب شدن سطح پوست می‌گردد. همچنین این ماده پوسته های موجود در سطح پوست و آلودگی های سطحی پوست را در خود حل میکند. پس وجود منافذ برای پوست الزامی است اما زمانی که این منافذ از حد عادی بزرگتر باشند برای فرد به لحاظ ظاهری ایجاد مشکل میکنند.

• علل ایجاد منافذ باز در پوست

در صورتی که عوامل خارجی مانند چربی ، پوست مرده، آکنه و …جلوی تنفس پوست را بگیرند، پوست برای تنفس، منافذ خود را بازتر می کند. مهمترین علل ایجاد منافذ باز در پوست عبارتند از:

 ژنتیک و عوامل وراثتی

بعضی افراد بطور ژنتیکی منافذ بزرگتری دارند. در این افراد به ویژه در سن بلوغ و به علت تغییرات هورمونی که ترشح سبوم زیاد می شود؛ مشکل تشدید میشود. حتی در مواردی با وجود اینکه فرد پوستی خشک دارد، منافذ پوست بطور ژنتیکی بزرگتر هستند.

 پوست چرب

منافذ پوست، حفره هایی طبیعی هستند که سبوم ترشح شده از غدد چربی از آنها عبور می‌کند و به سطح پوست می‌رسد. بطور کلی هر زمان غدد چربی سباسه زیر پوست بزرگتر شوند منافذ سطح پوست باز می شوند تا چربی تولید شده از غدد را از پوست خارج نمایند. بنابراین این حفره ها در افرادی که پوست چرب دارند بازتر است. در واقع چربی برای اینکه بهتر تخلیه شود منافذ را بازتر می‌کند.

 استفاده بیش از حد از کرم‌ها و مواد آرایشی

استفاده بیش از حد از کرم‌ها و مواد آرایشی موجب مسدود شدن منافذ پوست می‌شوند. در این شرایط سبوم ترشح شده از غدد چربی برای اینکه بتوانند از سطح پوست خارج شوند؛ مجبور خواهند بود منافذ پوست را گشاد تر کنند. پاک نکردن آرایش روی صورت به مدت طولانی هم احتمال بازتر و عمیق تر شدن منافذ را بیشتر میکند . استفاده از کرم پودر، کرم مرطوب کننده و ضدآفتاب های فاقد چربی جهت کاهش اثرات سوء توصیه می‌شود. البته باید بعد از چند ساعت آنها را نیز پاک کرد.

 جنسیت

منافذ باز در مردان که میزان خروجی سبوم آن ها بالاتر از زنان است بیشتر قابل مشاهده است. با این حال، در مورد تأثیر جنسیت بر روی میزان منافذ باز پوستی اطلاعات متناقضی وجود دارد. در زنان نیز به علت عوامل هورمونی، میزان خروج سبوم و اندازه منافذ در مرحله تخمک گذاری چرخه قاعدگی به میزان قابل توجهی افزایش می یابد و این موضوع بر فعالیت غده سباسه و باز شدن منافذ تأثیر می گذارد.

 سن

کاملاً قطعی است که پیری پوستی باعث ایجاد اختلال در تولید کلاژن و ساختار الاستین می شود و باعث می شود که پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهد. از بین رفتن الاستیسیته و قوام پوست باعث میشود منافذ پوست بازتر شوند.

 آسیب های ناشی از نور خورشید

قرار گرفتن در معرض آفتاب بخصوص بدون استفاده از کرم‌های ضد آفتاب در بروز این مشکل تاثیرگذار است؛ چراکه اشعه‌های مضر آفتاب باعث تخریب کلاژن پوست و بزرگ شدن منافذ پوست می‌گردد.

 فولیکول‌های ضخیم مو

فولیکول‌های ضخیم مو منجر به کاهش کشش در اطراف منافذ پوست می‌شود و می‌تواند منافذ پوست را باز کند.

دیگر عوامل مؤثر در باز شدن منافذ پوست عبارتند از:

 برخی از بیماری‌های پوستی

 زنوبیوتیک ها (مواد آلاینده)

 کمبود ویتامین A

 آکنه

آیا منافذ باز پوستی مشکلی ایجاد می کنند؟

منافذ باز پوست تهدیدی برای سلامتی نیستند و نشان دهنده بیماری خاصی محسوب نمی شوند. اما می توانند بر سلامتی احساسی و روانی افراد تاثیر بگذارند. باز شدن منافذ پوستی یکی از نگرانی های پوستی است که به خودی خود عامل بیماری نیست و فقط از نظر زیبایی برای فرد مشکل ایجاد می کند.

درمان منافذ باز پوست

اگر شما هم با این مشکل مواجه باشید، زمانی که برای درمان قطعی منافذ باز پوست در اینترنت جست و جو می کنید، قطعاً با مطالبی رو به رو می شوید که به رفع منافذ باز پوست در خانه و یا روش های خانگی اشاره کرده اند. اما اکثر روش های خانگی درمان منافذ باز یا هیچ تاثیری ندارند یا تاثیرگذاری آن ها آن قدر زمان می برد که از حوصله بیمار خارج است. بنابراین، اولین قدم برای درمان مراجعه به پزشک ماهر و متخصص در زمینه پوست می باشد. پزشک متخصص با بررسی اصولی علت اصلی، بهترین درمان و دارو را با تکیه بر دانش و تجربه ارائه خواهد کرد. البته درمانهای مرتبط با این مشکل پاسخ صد درصدی ندارند و فقط نوعی درمان نسبی محسوب می‌شوند. با این وجود ، روشهایی وجود دارد که می‌توانند این وضعیت را بهبود داده و ظاهر مطلوب تری برای پوست ایجاد کنند. برخی ار این روشها عبارتند از:

۱. استفاده از داروهای خوراکی و موضعی

یکی از روش‌های درمان منافذ باز صورت، استفاده از لایه‌بردارهای پوستی است. این لایه‌بردارها طبق نظر پزشک متحصص پوست باید مصرف شوند. لایه‌بردارها در پاکسازی پوست از چربی‌ها و آلودگی‌ها نقش دارند. لایه‌بردارهای شیمیایی در سطح اپیدرمی یا پوستی برای ایجاد تجزیه موقتی و بازسازی سلول‌های سالم و بهبود ماتریکس پوست عمل می‌کنند. رتینوئیدهای موضعی که مشتقات ویتامین A هستند، در رفع مشکل منافذ پوستی مؤثر می‌باشند. ترتینوئین، ایزوترتینوئین و تازاروتن در جوانسازی پوست، از جمله رفع منافذ باز صورت، چروک‌های پوستی، رنگدانه سازی بیش از حد، شلی پوست و تولید سبوم، اثربخش هستند.

بیشترین درمان‌ خوراکی برای منافذ، ضد آندروژنها خوراکی ترکیبی، اسپیرونولاکتون و استات سیپروترون است که به دلیل وجود گیرنده‌های آندروژن در غدد سباسه، تولید سبوم را تعدیل می‌کنند.

۲. پیلینگ شیمیایی پوست

پیلینگ یک روش درمانی است که جهت لایه‌برداری لایه فوقانی پوست به منظور بستن منافذ باز پوست، از بین بردن آلودگی و تحریک جریان گره‌های لنفاوی استفاده می‌شود. این روش سبب افزایش طراوت و شادابی پوست خواهد شد. پیلینگ باعث بروز التهاب، راش و سوزش پوست صورت نمی‌شود. این روش در نهایت باعث کاهش منافذ باز پوست می‌گردد.

۳. روشهای مکانیکال (میکرودرم ابریژن و میکرو یا مزونیدلینگ)

میکرونیدلینگ یکی از روش های درمانی مؤثر در مشکلات پوستی است. این روش برای درمان منافذ باز صورت بسیار موثر است. سوزن های ریزی که در این روش وارد پوست می شوند، کلاژن سازی را تحریک می کنند وبا ایجاد آسیب سطحی به پوست و ترمیم ساختار پوست باعث کاهش منافذ باز پوستی می شوند. همزمان با میکرونیدلینگ میتوان از اعمال مواد کنترل کننده چربی پوست بر روی آن نیز بهره گرفت که این روش به مزونیدلینگ معروف است. میکرودرم ابریژن نیز با برداشت لایه شاخی و مرده پوست به کمک پودر مخصوص اکسید آلومینیوم ضمن پاکسازی پوست، افزایش گردش خون در زیر سطح پوست و در نتیجه ارتقای کیفیت پوست و کاهش منافذ را به همراه دارد.

۴. لیزر موهای زائد

اگر منافذ پوست در نتیجه موهای ضخیم باز شده باشد، روش های از بین بردن موهای زائدمیتواند مفید باشد.

۵. بستن منافذ باز پوست با لیزر

لیزردرمانی بهترین روش بستن منافذ باز پوست محسوب می‌شود. لیزردرمانی به دو روش انجام می‌شود:

لیزر غیر تخریبی (نان ابلیتیو): این نوع لیزر باعث آسیب‌دیدگی سطح پوست نمی‌شود. لیزر غیر تخریبی بر بافت لایه میانی اثر گذاشته و سبب تولید کلاژن، کنترل چربی پوست، بستن منافذ باز پوست، کاهش خطوط و چین و چروک‌های پوست صورت و ضایعات رنگدانه‌ای می‌شود. در نتیجه، پوست شاداب‌تر و باطراوت‌تر به نظر می‌رسد. لیزرهای دایود، ان دی یگ و کیوسوئیچ از این دسته لیزرها میباشند.

لیزر تخریبی( ابلیتیو) : این نوع لیزر باعث ایجاد آسیب سطحی و نسبی در پوست می‌شود. حرارت ایجاد شده در پوست توسط این لیزرها سبب‌ترمیم بخش آسیب دیده از پوست (از لایه شاخی تا لایه میانی) شده و تولید کلاژن می‌شود و منافذ باز پوست به تدریج بسته خواهند شد. لیزر اربیوم فرکشنال و CO2 فرکشنال از انواع لیزرهای تخریبی محسوب می‌شوند که با بکارگیری آنها نتایج خوبی در بهبود منافذ باز پوست مشاهده می‌گردد. پیلینگ کربن با لیزر کیوسوئیچ نیز از جمله درمانهای لیزری تخریبی بسار موثر است که ضمن کنترل چربی پوست، پوست را به صورت عمقی پاکسازی کرده و با ایجاد تخریب سطحی و حرارت در پوست سبب تولید کلاژن، جوانسازی، لایه برداری و کاهش منافذ میشود.

۶. استفاده از امواج رادیوفرکانس

انجام آراف فراکشنال و بهره گیری از امواج رادیوفرکوئنسی همانند لیزرها و در چندین مرحله موجب کوچک شدن منافذ میشود.

۷. اندولیفت

اگرچه تا به امروز، موثرترین درمان بزرگ شدن منافذ صورت ، درمان تحریبی و تهاجمی است، اما زمان نقاهت، ایجاد زخم و تیره شدن محل درمان، ممکن است کاربرد آن را محدود کند. در جدیدترین روش های به کار رفته در درمان جوانسازی صورت، استفاده از دستگاه اندولیفت برای منافذ پوست است. این دستگاه توانسته رضایت قابل توجهی از داوطلبین در رفع منافذ صورت علاوه بر جوانسازی دریافت کند. در این روش، دوره نقاهت بسیار کوتاه است و این روش ساده و بدون ایجاد نارحتی برای بیمار انجام می شود به بیان ساده تر، در روش رفع منافذ باز پوستی با اندولیفت از یک فیبر نوری بسیار نازک استفاده می شود که به هایپودرمی سطحی وارد می شود؛ در این ناحیه انرژی لیزر منتقل می شود تا لایه های عمیق و سطحی پوست را برای محکم کردن و جمع شدن لایه پیوندی تحریک کند. این انرژی، سلول هایی را که مسئول تشکیل کلاژن پوستی جدید هستند را نیز تحریک می کند و چربی بیش از حد را کاهش می دهد.

۸. روش درمانی نور پهن باند برای رفع منافذ باز پوست

استفاده از روش درمانی نور باند پهن (BBL: Broad band light) نیز به عنوان یک روش درمانی با دوره نقاهت کم و اثر بخشی بالا امروزه بسیار مورد توجه است. از اثرات این روش می توان به افزایش فعالیت فیبروبلاست ها، هیپرپلازی فیبروبلاست ها، و بازسازی مجدد رشته های کلاژن و الاستین اشاره کرد. تحریک همزمان حرارتی به بافت های اطراف به دلیل جذب نور توسط خون می تواند باعث ترمیم ناحیه شود که ممکن است با ترشح سبوم و کاهش منافذ در ارتباط باشد.

۹. روشهای خود مراقبتی

اصل پیشگیری از ایجاد منافذ باز پوست، خشک نگه داشتن پوست است. برای پاک کردن سبوم و آلودگیها از سطح پوست، شستشوی روزانه توصیه می شود. در مورد پوستهای چرب بهتراست تعداد دفعات شستشو حداقل ۲ بار (صبح و شب قبل از خواب) باشد. شستشو باید با شوینده های غیر صابونی و مناسب نوع پوست انجام گیرد. همچنین داروهای کاهنده چربی پوست می‌توانند بسیار کمک کننده باشند. محصولات خاصی تحت عنوان اسکراب ها وجود دارند که قادراند آلودگی های سطحی پوست را بیش از شوینده های معمولی از بین ببرند. در مواردی استفاده از این محصولات نیز توصیه می‌گردد.محافظت در برابر آسیبهای آفتاب بسیار ضروری است. استفاده از ضد آفتابهای متناسب با جنس پوست به توصیه پزشک متخصص می تواند بسیار مفید باشد.