خطرات نشستن کودک به شکل حرف W انگلیسی
معصومه مرجانی افزود: وضعیت چهارزانو نشستن به‌طور خاص در کودکان با قوام عضلانی ضعیف و آگاهی بدنی ضعیف، دشوار است. این کودکان در وضعیتی با خمیدگی یا کج شدن به عقب، خلفی لگن، روی زمین پهن می‌شوند و قوز می‌کنند. خردسالانی که قوام و قدرت عضلانی ضعیف در مفاصل اندام تحتانی دارند، زود یاد می‌گیرند که وضعیت W نشستن، سطح اتکای پایدارتری را به آن‌ها می‌دهد.
وی اظهار کرد: نشستن در این وضعیت بدین‌صورت است که کودک روی زمین می‌نشیند، پاهای او به دو طرف باسن به عقب بازشده، زانوهایش خم‌شده و به سمت بیرون بدن می‌چرخد اگر بالای سر او بایستید و پایین را نگاه کنید، گویی پاهای او به شکل حرف W انگلیسی درآمده است. در این وضعیت ران به سمت داخل چرخیده، وزن روی زانوها و مچ پا می‌افتد و مقدار زیادی ورودی حس عمقی برای بدن فراهم می‌شود، بطوریکه کودک، وزن را نه‌تنها بر روی استخوان لگن بلکه روی کل اندام تحتانی تحمل می‌کند. همه کودکان پتانسیل برای عادت به نشستن به شکل W رادارند، چراکه در آن حالت دیگر نیازی ندارند که در حین تمرکز بر روی اسباب‌بازی‌هایشان، تلاشی برای حفظ تعادل نیز داشته باشند.
این دانشجوی دکتری روان‌شناسی کودک یادآور شد: این شکل از نشستن فقط برای مدت‌زمان کوتاه ایرادی ندارد؛ اما عادت نشستن به شکل W، می‌تواند اثرات منفی روی سلامت کودک داشته باشد. چراکه باعث فشار به مفاصل لگن و زانو شده، مانع چرخش تنه و عضلات مرکزی بدن شامل عضلات شکمی و کمری شده و با مهارت عبور اندام یک‌طرف بدن از خط وسط بدن به سمت دیگر بدن تداخل ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: در این وضعیت کودک نمی‌تواند وزن خود را به طرفین جابجا کند که باعث دشواری دسترسی به اسباب‌بازی‌هایی می‌شود که در فاصله دورتر قرار دارند. برای ایجاد واکنش‌های تعادلی کافی و برای رسیدن به مراحل رشدی بعدی، خیلی مهم است که کودکان بتوانند وزن خود را منتقل کرده و بچرخند. همین‌طور با ادامه این وضعیت هماهنگی دوطرفه، یعنی توانایی استفاده مؤثر از هر دو سمت بدن با یکدیگر، دچار تاخیر می‌شود. باید بدانیم که هر مهارت حرکتی که در کودک ایجاد می‌شود، محصول رشد نماگر های رشدی قبلی است.
به گفته این کاردرمانگر، بنابراین اگر کودکی در رشد هماهنگی دوطرفه دچار مشکل باشد، ممکن است در مهارت‌هایی مانند رشد دست برتری (غلبه طرفی)، پریدن، پرتاب کردن، شوت زدن و غیره دچار تأخیر شود. حتی این مدل نشستن شانس دررفتگی یا جابجایی لگن را بالا خواهد برد. علاوه بر این‌ها نشستن به شکل W باعث می‌شود عضلات خلف ران (همسترینگ) کوتاه یا سفت شود که ممکن است منجر به راه رفتن نابهنجار شود و در بزرگ‌سالی احتمال درد کمر یا لگن را افزایش دهد. ضمن اینکه ممکن است نشستن به شکل W در سنین پیش از دبستان، صافی کف پا را افزایش دهد.
مرجانی خاطرنشان کرد: به‌طور ساده توصیه‌ی یک کاردرمانگر به شما این است که اگر کودک شما به شکل W می‌نشیند، می‌توانید در جهت کمک به او اقداماتی را در منزل انجام دهید.
وی ادامه داد: اول و مهم‌تر از همه، باید این کودکان را تشویق به نشستن به شکل‌های دیگر روی زمین کنید. نشستن به طرفین، نشستن با پاهای دراز شده به سمت جلو که روش خوبی هم برای کشش عضلات همسترینگ و حفظ زانو در وضعیت مناسب است. به‌عنوان‌مثال می‌توان از تکلیف پوشیدن شلوار در وضعیت نشسته و به‌صورت بازی گونه کمک گرفت، چهارزانو نشستن، چهاردست‌وپا رفتن، قرار دادن هر دو پا زیر باسن و درنهایت، چمباتمه زدن یا نشستن روی یک صندلی کوتاه نیز کمک می‌کند. همچنین دادن سرنخ‌های کلامی مانند «پاهایت» ! ممکن است سودمند باشد. ضمن اینکه برنامه تقویت تنه نیز می‌تواند مفید باشد. کاردرمانگر پس از ارزیابی جامع علل زمینه‌ای، درمانش را در قالب بازی یا فعالیت هدفمند ارائه می‌دهد.
این کاردرمانگر توضیح داد: سنجش مهارت‌های عملکردی کودک همواره مدنظر کاردرمانگران کودک بوده است. در این میان بررسی وضعیت نشستن و تسهیل الگوی صحیح نشستن به‌منظور پیشگیری و اصلاح پیامدهای نامطلوب ناشی از آن نیز یکی از حوزه‌های مهم علم کاردرمانی به‌حساب می‌آید. یک کاردرمانگر از طریق مشاهده و ارزیابی کارکردهای عصبی-حرکتی مانند وضعیت بدنی اولین قدم را در برنامه مداخله‌ی خود برمی‌دارد.
وی تاکید کرد: به‌منظور داشتن یک وضعیت نشستن صحیح، کودک به‌پیش نیازهای مهمی ازجمله هماهنگی حسی-حرکتی، کنترل حرکتی، قدرت و قوام عضلات وضعیتی در ناحیه میانی بدن و تنه، تعادل مناسب و قدرت مفصلی مطلوب وابسته است.
