جشنواره فیلم کوتاه کلرمون-فران را بشناسید/ کوتاهِ خوش قامت!

اینجا هیچ فرش قرمزی پهن نمی شود و حتی در کوران مراسم می‌توان در بهترین هتل شهر به قیمتی معمولی، اتاقی کرایه کرد ولی سالن های نمایش پر از ازدحام جمعیت است و حتی گه گاه پیدا کردن صندلی برای تماشای یک سانس فیلم هم راحت نیست. این جا، یعنی جشنواره فیلم کوتاه کلرمون- فران، قلب تپنده صنعت فیلم کوتاه و یکی از مهمترین رویدادهای سینمایی جهان است.

کلرمون- فران شهری صنعتی در مرکز فرانسه است. منطقه ای خوش آب هوا که از پاریس ۵ ساعت به سمت جنوب و از سواحل دریای مدیترانه ۵ ساعت به سمت شمال فاصله دارد؛ یکی از کم تراکم ترین و زیباترین نواحی کشور فرانسه که به داشتن طبیعتی وحشی شهره است. بافت غالب شهر را افراد فنی و مهندسانی تشکیل می دهند که به وجود مراکز صنعتی، همچون مقر اصلی کمپانی تایرسازی میشلین در آنجا به خود می بالند و از این رو برگزاری یک رویداد هنری در ابعاد جهانی در این شهر دور از ذهن می نماید.

اما از آن جا که در دنیای هنر، محاسبات منطقی در اغلب اوقات ره به جایی نمی برد، نام کلرمون- فران نیز نه به عنوان شهری صنعتی به یکی از مهمترین رویدادهای سینمایی جهان گره خورده است.

در حقیقت جشنواره فیلم کوتاه کلرمون بزرگترین فستیوال فیلم در فرانسه بعد از جشنواره کن و بزرگترین جشنواره سینمایی در جهان است که به فیلم های کوتاه اختصاص دارد.

هر سال در این جشنواره بیش از ۴۵۰ فیلم از میان چندین هزار اثر رسیده انتخاب می شود و در چند ۱۰ سالن سینما به نمایش در می آید. کلرمون از لحاظ عددی نیز رکوردهای عجیب و غریبی در اختیار دارد و سال گذشته – ۲۰۱۷ میلادی – و در سی و نهمین دوره خود با ثبت حضور ۱۶۰ هزار تماشاگر و بیش از ۴ هزار دست اندرکار صنعت سینما یکی از پر ازدحام ترین جشنواره های سطح جهان را رقم زد که با توجه به ماهیت اختصاصی آن برای فیلم های کوتاه آماری شگفت انگیز است.

اگه می تونی، فیلم کوتاه رو نجات بده!

اما کلرمون برای تثبیت نام خود به عنوان مرجع صنعت فیلم کوتاه راهی دراز پیموده است. نقطه آغاز این جشنواره به نزدیک به ۴۰ سال قبل باز می گردد، یعنی زمانی که گروهی از اعضای حلقه سینمایی دانشگاه کلرمون در سال ۱۹۷۹، رویدادی با عنوان «هفته فیلم کوتاه» را در انجمن سینمای دانشگاه این شهر ترتیب دادند، اما اقبال عمومی از این حرکت خلاقانه فراتر از حد انتظار بود و گروه برگزارکننده این رویداد که پویش خود را «sauve qui peut le court métrage » به معنای «اگه می تونی، فیلم کوتاه رو نجات بده! » می نامید، این مراسم را در سال ۸۰ و ۸۱ میلادی نیز به همین منوال تکرار کرد.

اما این عنوان عجیب از کجا آمد؟ در واقع کمپین «اگه می تونی، فیلم کوتاه رو نجات بده!» ضرورتی بود که در آن دوران توسط این عاشقان حقیقی هنر سینما حس ش. زیرا با پایان دهه ۷۰ میلادی سالن های نمایش کم کم به مجتمع های سینمایی تغییر کاربری داده بودند و سلیقه تجاری مدیران سینما از نمایش چندین فیلم در یک بسته تصویری به نمایش تنها یک فیلم بلند به همراه تبلیغات حواشی آن گرایش پیدا کرده بود. این دگردیسی همان فشاری بود که حلقه کلرمون را به فکر ایجاد یک مجرای مناسب برای عرضه فیلم کوتاه و شبکه ای برای تعامل دست اندرکاران زنجیره تقاضا و عرضه این صنعت انداخت.

با اعتماد به نفس حاصل از استقبال عمومی، حلقه کلرمون در سال ۱۹۸۲ تصمیم گرفت تا این رویداد را گسترده تر کند و این مراسمِ جمع و جور دانشگاهی را به فستیوالی سینمایی بدل کند. در نتیجه با حمایت مدیران شهری و استانی، مرکز فیلم فرانسه، وزارت فرهنگ و هنر و وزارت ورزش و جوانان فرانسه، بخش های رقابتی به این «هفته فیلم کوتاه» افزوده شد و آثار فیلمسازان فرانسوی در معرض داوری سینماگران حرفه ای قرار گرفت.

در آغاز، رقابت تنها میان فیلم های کوتاه فرانسوی بود و آثار خارجی در بخش ویژه ای و در قالب مرور آثار منطقه، کشور، ژانر و یا تمی خاص به نمایش در می آمدند. همچنین تماشاگران می توانستند از نمایش آثار فیلمسازان برجسته گذشته و حال لذت برند. جشنواره در آن سال ها به شدت به همت نیروهای کار داوطلبانه متکی بود.

با پایان دوره چهارم، محل کوچکی به عنوان مقر اصلی جشنواره در نظر گرفته شد و تیم چهار نفره ای به عنوان هسته اولیه و ثابت این رویداد شروع به کار کرد. از آن زمان به بعد هر ساله تعداد تماشاگران رو به فزونی گذاشت و کمک های مالی از سوی نهادهای مختلف تضمین شد و افراد بیشتری به عنوان نیروی ثابت یا پاره وقت مشغول به کار شدند. جشنواره کلرمون دیگر داشت بزرگ می شد!

سال ۱۹۸۶ به نیت سازماندهی و کمک به اقتصاد نحیف صنعت فیلم کوتاه و با کمک اتحادیه اروپا، بخش بازار جشنواره کلرمون نیز آغاز به کار کرد تا محلی برای گردهمایی فیلمسازان با سرمایه گذاران، مدیران تلویزیونی و جشنواره ای و افراد تاثیرگذار سینما باشد؛ بازاری که در ابتدا به نیت ساخت پروژهای مشترک اروپایی ایجاد شد و هم اکنون مهمترین مرکز خرید و فروش و عقد قراردادهای تولید آثار کوتاه سینمایی در جهان است و قرار ملاقات ها در آن جا گاه از چندین ماه قبل برنامه ریزی می شوند!

سرانجام دو سال بعد، یعنی در ۱۹۸۸ میلادی و در ۱۰ سالگی بخش ملی، بخش رقابتی جشنواره روی جهان گشوده و عنوان بین‌المللی به نام آن اضافه شد. کلرمون از آن سال که نزدیک به ۲۸ هزار نفر از جشنواره بازدید کردند با همتی بی نظیر بر رشد کمی و کیفی خود افزوده است و در ۱۹۹۵ به رکورد ۱۰۰ هزار بازدیدکننده رسید. آنها دیگر از رویداد هفتگی کلوبِ علاقه مندان فیلم کوتاه به شاخص و استانداردی در صنعت سینما بدل شده بودند.