برای تشخیص دقیق ابتلا به کووید-۱۹ کدام تست از نظر پزشکی معتبر است؟
به گزارش پایگاه خبری تریتا نیوز به نقل از جام جم ،از آنجا که تاکنون هنوز روش درمانی و واکسنی موثر و قطعی برای مقابله با ویروس کووید-۱۹ شناسایی نشده است، شناسایی دقیق و زودهنگام افراد مبتلا به این بیماری می تواند از میزان خطر انتقال بیماری به سایرین و بروز رفتارهای پرخطری که می تواند در انتشار بیشتر بیماری نقش داشته باشد، بکاهد. از آنجا که بسیاری از بیماران به نوع خفیفی از بیماری کووید-۱۹ مبتلا می شوند، علائم مورد انتظار را بروز نمی دهند و ممکن است ندانسته بسیاری از نزدیکان را در خانواده یا دوستان شان به این ویروس آلوده کنند. به همین جهت تشخیص به موقع و دقیق بیماری می تواند نقش چشمگیری در کاهش میزان شیوع بیماری در کشور داشته باشد. در حال حاضر شرکت های تولیدکننده کیت های تشخیصی موفق به توسعه دو نوع کیت برای تشخیص این بیماری به روش پی سی آر و سرولوژی شده اند که با همت محققان کشور در حال حاضر کیت های هر دو روش با دقت بالایی در حال تولید و استفاده در آزمایشگاه های کشور است. اما شاید برای شما این سوال ایجاد شده باشد که بهتر است از چه تستی برای تشخیص بیماری کووید-۱۹ استفاده شود و اساسا این دو روش چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند. پاسخ این پرسش را که ذهن بسیاری از ما را به خود مشغول کرده است از دکتر مسعود مردانی، فوق تخصص بیماری های عفونی و عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا جویا شدیم.
تاکنون دو روش شناسایی برای بیماری کووید-۱۹ در کشور ما و دنیا معرفی شده است. در روش اول یا همان تست معروف و کمی دردناک مخاطی، نمونه از مخاط انتهای بینی یا حلق بیماری با سواپ جدا می شود. پس از استخراج دی ان ای از نمونه با روش پی سی آر (که حتما این روزها نامش را زیاد شنیده اید) حضور ماده ژنتیکی ویروس را بررسی می کنند. این روش به دلیل این که وجود خود ویروس در بدن را بررسی می کند تنها روش قطعی و مورد تایید سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت است و معمولا در آمارها نیز از جواب این تست برای بررسی تعداد مبتلایان در کشور و جهان استفاده می کنند.
روش سرولوژی به روشی گفته می شود که بیماری را براساس پاسخ سیستم ایمنی بدن و حضور آنتی بادی در سرم خون شناسایی می کنند. اما تولید آنتی بادی خونی در بیماری کووید-۱۹ که مسیر اصلی اش آلودگی دستگاه تنفسی و درگیری مخاط تنفسی است، ممکن است چند روز با تاخیر صورت بگیرد.
هزینه بالاتر و تا حدی دشواری نحوه نمونه گیری برای بررسی بیماری کووید-۱۹ به روش پی سی آر موجب شده تا بسیاری از افرادی که بنا به دلایلی مانند حضور در مکان های پرخطر یا دیدار با افرادی که پس از ملاقات شان متوجه ابتلا به بیماری شده اند و خود را در خطر معرض ابتلا به کووید-۱۹ دیده اند، خودسرانه برای انجام تست خون یا سرولوژی به آزمایشگاه ها مراجعه کنند. دکتر مردانی در این باره با تاکید می گوید: «به هیچ عنوان تست سرولوژی نمی تواند برای تشخیص بیماری کووید-۱۹ مورد استفاده قرار بگیرد. تنها روش قطعی و مورد تایید سازمان بهداشت جهانی روش پی سی آر است.»
این عضو کمیته علمی ستاد ملی مبارزه با کرونا در ادامه توضیح می دهد: «از آنجا که در روش سرولوژی حضور آنتی بادی خونی تولیدشده علیه ویروس کووید-۱۹ بررسی می شود، ممکن است بلافاصله پس از ابتلا به بیماری، آنتی بادی به میزان قابل شناسایی در نمونه سرم خونی فرد یافت نشود و حتی افرادی که به نوع شدید این بیماری مبتلا شده و در اوج بیماری نمونه خونی داده اند، ممکن است جواب تست آنتی بادی منفی بگیرند.»
به عقیده این متخصص بیماری های عفونی مراجعه خودسرانه و بدون مشورت پزشک برای انجام تست سرولوژی حتی می تواند بسیار خطرناک باشد. وی تصریح می کند: «نتیجه منفی این تست نمی تواند قاطعانه گویای مبتلا نبودن فرد باشد. اما می تواند در فرد این حس کاذب را ایجاد کند که آلودگی ندارد و به همین خاطر بروز رفتارهای پرخطر و رعایت نکردن فاصله اجتماعی با اعضای خانواده اش بیشتر شود و افراد بیشتری را نیز در معرض ابتلا به این بیماری قرار دهند.»
این روزها بسیاری از ادارات و شرکت های دولتی و خصوصی برای بررسی سلامت کارکنان شان اقدام به انجام تست سرولوژی برای همه کارکنان می کنند. به عقیده این متخصص عفونی این روش هیچ کمکی به شناسایی افراد بیمار نخواهد کرد و در نتیجه اقدامی بی اثر خواهد بود. وی در ادامه تصریح می کند: «در صورتی که به هر دلیلی در محیط کار سلامت کارکنان به خطر افتاد و ادارات احساس نیاز برای بررسی سلامت کارمندان شان داشتند باید حتما با یک متخصص عفونی مشورت کنند تا راهکار مناسبی را در پیش بگیرند و هزینه ناکارآمدی انجام ندهند.»
در ادامه گفت وگو با دکتر مردانی از کارایی تست سرولوژی برای تایید سلامت افراد بهبودیافتگان از کرونا برای برگشت به محل کار پرسیدیم. وی در پاسخ توضیح داد: «بر اساس دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی افرادی که به نوع خفیف و متوسط این بیماری مبتلا می شوند پس از ده تا ۱۴ روز قرنطینه خانگی تحت نظر پزشک، در صورتی که در ۲۴ ساعت آخر بدون مصرف داروهای تجویزی شان هیچ علائمی مانند سرفه و تب و لرز نداشته باشند، می توانند به محل کارشان بازگردند. چنین افرادی به انجام هیچ تستی برای تایید سلامتی خود نیاز نخواهند داشت.» وی مجددا تاکید می کند: «این به شرطی است که در ۲۴ ساعت آخر بدون مصرف دارو هیچ علامتی نداشته باشند.»
بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی تاکنون هیچ یک از تست های سرولوژی تولیدشده برای بیماری کووید-۱۹ به عنوان روش قطعی تشخیصی کاربرد ندارد و صرفا برای مصارف تحقیقاتی و بررسی اپیدمیولوژی گسترش بیماری در جوامع قابلیت استفاده دارد.
دکتر مردانی نیز در این رابطه توضیح می دهد: «این تست فقط برای بررسی میزان ابتلا در جوامع مختلف باید استفاده شود و مطلقا ارزش تشخیصی ندارد. تنها تست مورد تایید برای شناسایی کرونا تا این لحظه فقط روش مخاطی یا همان پی سی آر است.»
