باورهای اشتباه در مورد خواب که باید کنار بگذارید

فکر می‌کنید خیلی قهرمانید که می‌توانید تنها با چند ساعت خواب شبانه، سرحال باشید و به فعالیت‌هایتان بپردازید؟ اشتباه می‌کنید؛ خواب کافی برای سلامت و تندرستی همه‌ی افراد لازم است و باورهای اشتباهی در مورد خواب وجود دارد که می‌تواند پیامدهای منفی داشته باشد.

با پنج ساعت خواب هم می‌توانید عملکرد خوبی داشته باشید
خیلی از افراد تصور می‌کنند با پنج ساعت خواب یا کمتر راحت‌اند و دچار مشکلی نمی‌شوند اما این‌طور نیست. درست است که نیاز افراد به خواب با هم متفاوت است اما بیشتر بزرگسالان به طور متوسط به هفت تا نه ساعت خواب نیاز دارند تا سالم باشند و عملکرد خوبی داشته باشند. کم‌خوابی موجب مه مغزی و نوسانات خلقی می‌شود و مشکلات بلندمدتی چون فشارخون بالا و افزایش ریسک مرگ زودرس ایجاد می‌کند.

چُرت زدن می‌تواند کمبود خواب را جبران کند
این گفته صحت ندارد. چرت زدن شاید تا حدودی کسر خوابتان را جبران کند؛ اما فقط زمانی باید چرت بزنید که واقعاً به آن نیاز دارید. یک تا دو ساعت خواب در اوج خواب آلودگی بعدازظهر می‌تواند کسر خواب شب را جبران کند؛ اما می‌تواند خواب شبانه‌ و برنامه‌ی منظم خوابتان را به هم بزند. بهتر است شب به اندازه کافی بخوابید.

آخر هفته‌ها بیشتر خوابیدن به نفع بدن است
شاید فکر کنید چیز بدی نیست که آخر هفته‌ها بیشتر بخوابید، حالا چه به خاطر جبران کسر خواب طول هفته و چه به این علت که وقت دارید و می‌توانید. این کار هم مانند چرت زدن می‌تواند برنامه‌ی منظم خواب شبانه‌تان را به هم بریزد. شاید یک شب بیشتر خوابیدن کمکتان کند احساس نشاط کنید؛ اما این احساس موقتی است و فقط ۶ ساعت یا حتی کمتر دوام خواهد داشت.

خروپف کردن علامت بدی نیست
تقریباً نیمی از افراد بزرگسال خروپف می‌کنند و علت آن طیف گسترده‌ای دارد، از بی‌خطر و موقتی گرفته تا خطرناک و حتی کُشنده! خروپف کردن ممکن است ناشی از وضعیت خوابتان باشد، گرفتگی بینی و یا داشتن اضافه وزن؛ اما ممکن است نشان‌دهنده‌ی آپنه خواب و فشارخون بالا هم باشد. پس مهم است که این مسئله را با پزشکتان در میان بگذارید.

اگر نیمه شب از خواب بیدار شدید همچنان در رختخواب بمانید
اگر نیمه شب از خواب بیدار می‌شوید احتمالاً دچار بی‌خوابی یا اینسومنیا هستید و شاید فکر کنید بهتر است آن‌قدر این پهلو آن پهلو کنید تا خوابتان ببرد. گاهی افکار آرامش‌بخش می‌توانند شما را دوباره به خواب ببرند؛ اما معمولاً کار سختی است. بیشتر کارشناسان عقیده دارند اگر در عرض ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به خواب نرفتید باید از جایتان بلند شوید و به اتاق دیگری بروید و به یک فعالیت آرامش‌بخش بپردازید مثلاً موسیقی گوش دهید یا مطالعه کنید. هر وقت احساس خستگی کردید به رختخواب برگردید و سعی کنید اصلاً به ساعت نگاه نکنید.

طبیعی است که طول بکشد تا بخوابید
اگر اغلب مدت‌ها طول می‌کشد تا خواب به چشمانتان بیاید نباید این امر را طبیعی بدانید. این حالت شما ممکن است علامت بی‌خوابی باشد. سخت به خواب رفتن یکی از چهار علامت مرتبط با بی‌خوابی یا اینسومنیاست. سایر علائم شامل خیلی زود بیدار شدن و عدم توانایی در دوباره به خواب رفتن، مکرراً در طول شب از خواب بیدار شدن و احساس خستگی بعد از بیدار شدن از خواب می‌شود. کافئین هم می‌تواند باعث شود به سختی به خواب بروید. ورزش کردن یا خوردن غذای سنگین نزدیک به زمان خواب، استرس و یا حتی خواب زیاد هم می‌تواند از دلایل بی‌خوابی باشد. بیهوده برای به خواب رفتن نجنگید، علت را پیدا و رفع کنید.

خیلی زود به خواب رفتن خوب است
درست همان‌طور که خیلی دیر به خواب رفتن بد است، اگر سرتان به بالش نرسیده خوابتان ببرد هم مطلوب نیست، زیرا نشان می‌دهد به اندازه کافی نمی‌خوابید. برای یک فرد معمولی باید تقریباً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بعد از دراز کشیدن خوابش ببرد.

تلویزیون تماشا کنید تا خوابتان ببرد
تلویزیون تماشا کردن یا با موبایل کتاب خواندن در زمان خواب شاید آرامش‌بخش به نظر برسد؛ اما این اسکرین‌ها در واقع بدنتان را بیشتر هوشیار نگه می‌دارند. نور آبی تلویزیون و موبایل و … در واقع حواس مغز را از آرام شدن قبل از خواب پرت می‌کنند. نور آبی، تولید هورمون خواب را سرکوب می‌کند و متعاقباً نمی‌توانید خوب و راحت به خواب بروید.

هنگام رانندگی، هوا را خنک نگه دارید یا رادیو را روشن کنید تا خوابتان نبرد
هیچ کدام از این روش‌ها برای غلبه بر خستگی و خواب آلودگی مفید نیستند و رانندگی کردن وقتی که خسته هستید کاملاً اشتباه است. نوشیدن قهوه شاید بتواند تا حدودی خواب‌آلودگی‌تان را برطرف کند اما اگر پای رانندگی در میان باشد این راهکار نیز کافی و مؤثر نیست. هر وقت هنگام رانندگی احساس خستگی کردید باید توقف کنید و یک چرت کوتاه بزنید تا دوباره هوشیار شوید.

خواب‌آلودگی طی روز به این معنی است که به خواب بیشتری نیاز دارید
اگر همیشه طی روز کسل و خواب آلود هستید لزوماً به این معنی نیست که نیاز به خواب بیشتری دارید. بلکه ممکن است علامت مشکلی در سلامتی‌تان باشد مثلاً نارکولپسی یا آپنه خواب. ضمناً تغذیه‌ی ناسالم، نداشتن تحرک بدنی (یا ورزش بیش از حد)، برخی از بیماری‌ها و بعضی از داروها نیز می‌توانند علت خستگی در طول روز باشند.

وقتی می‌خوابید مغزتان هم می‌خوابد
در واقع این اتفاق خوبی است که وقتی می‌خوابیم مغزمان به خواب نمی‌رود؛ زیرا در حال انجام یک سری عملکردهای حیاتی است مانند تنفس. مغز ما وقتی که خواب هستیم فعالیت می‌کند تا اطلاعات اضافی را پاکسازی کرده و حافظه را پشتیبانی می‌کند. ضمناً مغز طی خواب، ضایعات سلولی را نیز دفع می‌کند و پروتئین‌های سمی را که می‌توانند به مرور سبب زوال عقل شوند از مغز خارج می‌کند.

خواب خوش به معنی خواب باکیفیت است
همه خواب می‌بینند، چه به یاد بیاورند و چه نه؛ اما شواهدی وجود ندارد که نشان دهد خواب و رؤیاهای خوش و شیرین به معنی خواب باکیفیت‌تر هستند یا اینکه خواب‌های ترسناک به معنی کیفیت پایین خواب‌اند. شاید برعکس به نظر برسد اما خواب‌های پریشان همیشه هم تأثیر خاصی بر ساختار خواب ندارند یعنی لزوماً مقدار زمانی که در مراحل گوناگون خواب سپری می‌کنید را تغییر نمی‌دهند. اما کابوس‌های شبانه می‌توانند دوباره به خواب رفتن را دشوار کنند. خواب‌ها معمولاً بازتابی از زندگی هستند، بنابراین سعی کنید استرس طی روزتان را کم کنید تا خواب بهتری داشته باشید.

با افزایش سن به خواب کمتری نیاز دارید
طبق توصیه‌های موسسه ملی خواب، افراد ۱۸ تا ۶۴ سال به هفت تا نه ساعت خواب نیاز دارند و افراد ۶۵ سال به بالا به هفت تا هشت ساعت خواب. پس می‌بینید که یک فرد ۶۵ ساله همچنان به همان اندازه خواب نیاز دارد که وقتی ۱۸ ساله بود نیاز داشت. درست است که الگوهای خواب با افزایش سن تغییر می‌کنند اما مقدار خواب لازم تغییری نمی‌کند. ضمناً افراد سالمند معمولاً مکرراً در طول شب از خواب بیدار می‌شوند و به همین علت ممکن است به طور کلی خواب کمتری داشته باشند؛ اما کمتر از جوان‌ترها به خواب نیاز ندارند.