استعدادیابی با کلاس‌های تابستانی غلط است!
اغلب والدین از ابتدای تابستان اقدام به ثبت‌نام دانش‌آموزان در کلاس‌های مختلف می‌کنند و این یکی از اشتباهات رایج در مورد اوقات فراغت کودکان و نوجوانان است. بنابراین جای آنکه بچه‌ها را از اشتغال‌های ذهنی فارغ کنند آنها را دوباره درگیر کلاس‌های فوق برنامه می‌کنند.
روزنامه آرمان امروز – آرزو ضیایی: مدت زمان زیادی تا آغاز تعطیلات تابستانی دانش‌آموزان باقی نمانده است و اکثر والدین در حال حاضر برای اوقات فراغت فرزندان خود در تابستان برنامه‌ریزی می‌کنند، اما ابتدا آنها باید شناخت کافی از مفهوم اوقات فراغت داشته باشند و همچنین استعدادها و علایق فرزندان خود را پیش از حضور آنها در کلاس‌های تابستانی به خوبی بشناسند. در این صورت والدین با شناخت و آگاهی بیشتری به برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت فرزندان خود می‌پردازند.
الهه میرآخورلی روانشناس تربیتی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با ما در ارتباط با لزوم استعداد سنجی برای پرکردن اوقات فراغت دانش‌آموزان می‌گوید: « والدین نباید سراسر ساعات فراغت دانش‌آموزان را در تابستان صرف کلاس‌های تابستانی کنند، زیرا در این صورت کودک یا نوجوان اوقات فراغتی نخواهد داشت و هنگام حضور دوباره در مدرسه کارآیی لازم را ندارد. همچنین نباید با صرف زمان و هزینه زیاد اقدام به استعدادسنجی دانش‌آموزان کرد و والدین باید پیش از ثبت‌نام در کلاس‌های تابستانی استعداد و علایق فرزندان خود را شناسایی کرده باشند.»
اگر اوقات فراغت کودکان و نوجوان باکلاس‌های مختلف کاملا پر شود چه تبعاتی برای آنها دارد؟
اغلب والدین از ابتدای تابستان اقدام به ثبت‌نام دانش‌آموزان در کلاس‌های مختلف می‌کنند و این یکی از اشتباهات رایج در مورد اوقات فراغت کودکان و نوجوانان است. بنابراین جای آنکه بچه‌ها را از اشتغال‌های ذهنی فارغ کنند آنها را دوباره درگیر کلاس‌های فوق برنامه می‌کنند. در واقع هنگامی که از اوقات‌فراغت سخن می‌گوییم منظور رها شدن دانش‌آموزان از اشتغالات ذهنی و آموزش‌های رسمی و اجباری دوره مدرسه است.
بنابراین هنگامی که آنها را در فصل تابستان درگیر آموزش رسمی و اجباری می‌کنیم حتی اگر علاقه هم به آن کلاس برای آنها وجود داشته باشد، اما هیچ‌نوع فراغت و رفع خستگی در دانش‌آموزان رخ نمی‌دهد. اگرچه احتمالا دانش‌آموزان در ابتدا علاقه‌مند به حضور در این کلاس‌ها هستند، اما به مرور از آنها خسته می‌شوند. بنابراین یکی از اشتباهات رایج در مورد سپری کردن اوقات فراغت برای کودکان و نوجوانان آن است که تنها راه گذراندن اوقات فراغت را حضور در کلاس‌های مختلف تابستانی بدانیم.
برخی از والدین دانش‌آموزان را برای شناسایی استعدادهای آنان در کلاس‌های مختلف تابستانی ثبت‌نام می‌کنند، بنابراین چه راه‌حل جایگزینی برای استعدادسنجی دانش‌آموزان می‌توان به‌کار برد؟
اینکه والدین بخواهند به‌دلیل استعدادیابی فرزندان خود آنها را در کلاس‌های مختلف ثبت‌نام کنند راه‌حل درستی نیست. طرحی به‌عنوان «شهاب» در مدارس و از دوره دبستان اجرا می‌شود و به دانش‌آموزان در زمینه استعدادیابی کمک می‌کند. بنابراین والدین باید به مدرسه رجوع کرده و از مدیران و مسئولان آموزشی در ارتباط با استعدادهای فرزندان خود پرس‌وجو کنند. اگر والدین از مسئولان مدرسه در ارتباط با استعدادهای فرزندان خود سوال کنند گزینه بهتری است تا آنکه آنها را در کلاس‌های مختلف ثبت‌نام کنند. دومین اقدام برای آنکه استعداد دانش‌آموزان را تشخیص دهیم آن است که علایق فرزندانمان را بررسی کنیم تا دریابیم که آنها براساس علایقشان در چه زمینه‌ای استعداد دارند.
در واقع علاقه و استعداد همگام با یکدیگر است و اگر در موضوعی علاقه وجود داشته باشد حتما استعداد نیز وجود دارد. راه دیگر آن است که والدین در روزمرگی با فرزندانشان بالاخره متوجه استعدادهای آنان شوند. راه‌حل آخر نیز مراجعه به متخصص روانشناس برای استعدادیابی دانش‌آموزان است. اگر برای استعدادیابی کودکان و نوجوانان را به کلاس‌های مختلف بفرستند وقت و هزینه خود را هدر داده‌اند. بهترین راه‌حل چهار راه مراجعه به مدرسه، کمک‌گیری از اولیای مدرسه، استعدادیابی توسط والدین یا پرسش از کودک و دانش‌آموز در مورد علایق و استعدادهای خود است و در گام آخر می‌توان به متخصص مراجعه کرد.
اگر روند استعداد سنجی دانش‌آموزان به‌گونه‌ای نادرست رخ دهد، برای آنها چه تبعاتی دارد؟
بسیاری از افراد در دوره بزرگسالی در رشته‌هایی تحصیل می‌کنند که در آنها علاقه و استعدادی ندارند. آنها در دوره‌ای متوجه اشتباه خود شده و مسیر زندگی خود را تغییر دادند، اما سال‌ها زندگی خود را در مسیری ادامه دادند که در آن استعداد و علاقه چندانی نداشتند. بنابراین استعدادیابی اولیه بسیار به یافتن زمان مناسب برای رشد و شکوفایی کمک می‌کند. البته نباید این استعدادیابی را بسیار زود آغاز کرد یا والدین برای دانش‌آموزان رشته و زمینه فعالیت فرزندان خود را تعیین کنند.
بهترین راه شناسایی استعداد کودکان از دوران کودکی است تا آنها در مسیر درست گام بردارند. نکته قابل‌توجه آن است که اگر فرزندان در یک زمینه علاقه یا استعداد از خود بروز می‌دهند نباید در این زمینه اغراق کرد یا فشار خاصی به آنها وارد شود. گاهی والدین به‌دلیل شناسایی استعداد فرزندان خود آنها را غرق در آن مساله می‌کنند و دانش‌آموز به مرور دلزده می‌شود. بنابراین اولین کار استعدادیابی از دوران کودکی است و باید برای پرورش استعداد مدیریت لازم انجام شود. بنابراین در هر صورت نباید در هیچ‌زمینه‌ای به آنها فشار وارد و در مقابل آنها را دلزده کرد.
اگر در دوره تابستان اوقات فراغت بسیاری وجود نداشته باشد، دانش آموز در هنگام آغاز دوران تحصیلی درگیر چه مشکلاتی می شود؟
والدین دو اشتباه را در مورد فرزندان و اوقات فراغت آنها از خود نشان می‌دهند. اولین اشتباه آن است که زمان فرزند با کلاس‌های مختلف پر شود و دومین اشتباه آن است که کلاس‌هایی برای آنها در نظر گرفته شود که در آنها توجهی به علایق دانش‌آموزان انجام نشود. در این میان برخی والدین از سوی دیگر بام می‌افتند و فرزندان خود را رها می‌کنند و آنها نیز بیشتر زمان خود را به تلویزیون و بازی‌های کامپیوتری می‌گذرانند. هیچ‌کدام روش‌های درستی نیستند. بنابراین باید در این میان بهترین راه‌کار را برگزید تا دانش‌آموزان هنگام آغاز سال‌تحصیلی با خستگی روانی ورود نکنند و ذهن آنها آماده پذیرش اتفاقات جدید باشد.
در این صورت باید برای برنامه‌ای که برای اوقات‌فراغت تعیین شده است از خود دانش‌آموز نظر بخواهند تا برنامه آنها با علایقشان متناسب باشد. اگر دانش‌آموزان به چند موضوع علاقه دارند نباید قصد آن را داشته باشیم تا تمام آنها را در یک تابستان پوشش دهیم و به تمام علایق دانش‌آموز بپردازیم. زمان فراغت دانش‌آموزان را باید به علاقه دانش‌آموزان اختصاص داد. بنابراین می‌توان برنامه‌ریزی و مدیریتی برای اوقات‌فراغت دانش‌آموزان مختص به برگزاری کلاس برای آنها نکرد و بخشی از آن باید به تفریحات خانوادگی اختصاص یابد و دانش‌آموزان با خانواده به بنابراین به پارک، سینما و مسافرت بروند و همچنین تفریحات دوستانه داشته باشند.
