استارتاپ پررونق اجاره مردان میانسال در ژاپن که برای گوش دادن استخدام می شوند

“اگر همواره ورودی جالبی در زندگی خودت نداشته باشی از لحاظ روانی مرده ای بیش نیستی”.

” مردم زندگی را خیلی جدی می گیرند و این سبک زندگی دیدگاه آن ها را محدود می سازد”/

“از طریق دیدن از چشم دیگران است که یاد می گیرید”.

این افکار توسط یک الگوریتم ریاضی یا از توییتر گرفته نشده است. این ها خرد یک مرد میانسال ژاپنی است که در طول سال ها تجربه اندوزی به دست آمده است؛ مرد میانسالی که برای اجاره شدن آمادگی کامل دارد. کن ساساکی ۴۸ ساله یک مرد میانسال ژاپنی است که لبخند رازآلودش به هر چیزی می ماند به غیر از یک مرد ناراضی و ناخشنود ژاپنی. ساکاشی با موهای خاکستری و چروک هایی مشهود روی صورتش و فیزیکی که دیگر مانند دوران جوانی نیست به یک مرد آزاده و به دور از دغدغه های زندگی روزمره مردان ژاپنی می ماند.

در مصاحبه ای که با خبرنگار سی ان ان از طریق اسکایپ و با کمک یک مترجم انجام شده وی به سوال های خبرنگار پاسخ داده و به هیچ عنوان به نظر نمی رسد که از این کار خسته شده باشد. او هر بار سوال های خبرنگار را با صحبت هایی بسیار غیرمنتظره و عمیق که از دانایی و معقول بودن اوست پاسخ می دهد. این گونه پاسخگویی بخشی از کار او به عنوان یک «اوسان» (ossan) است؛ کلمه ای در زبان ژاپنی که به معنای مرد میانسال است. هر کسی می تواند به هر دلیلی و برای هر نیازی او را استخدام کند البته به شرطی که آن کار نیاز به تماس بدنی و البته کار فیزیکی چندانی نداشته باشد. دستمزد او نیز قابل توجه و برای هر ساعت ۱٫۰۰۰ ین (در حدود ۹ دلار) است و البته آقای ساساکی نیز از این شغل و این میزان درآمد خود نیز به شدت راضی است.

مانند بسیاری دیگر از شهرهای بزرگ در سراسر جهان، بیشتر مردم توکیو نیز زمانی که بحث بر سر نیازها، خواسته ها و نقاط ضعفشان است ترجیح می دهند ناشناس باقی بمانند. مردم شهرنشین در بسیاری از موارد به مشاوره ها و نصیحت های یک مرد مسن تر و البته عاقل تر نیاز دارند اما دوست ندارند این کار را به کسی که سال ها با او مراوده داشته یا به عموی خود که از جیک و پیک آن ها باخبر است بسپارند. اگر برای مشاوره گرفتن و راهنمایی به فردی آشنا مراجعه کنند ممکن است مورد قضاوت نادرست قرار بگیرند. از این رو بهتر است که گله ها و مشکلاتتان را به یک غریبه بگویید، از او مشاوره بگیرید و راه خودتان را بروید.

تاکانوبو نیشیموتو، ۵۰ ساله، به الهام از همین موضوع در سال ۲۰۱۲ یک سرویس میانسال اجاره ای تاسیس کرد. اجاره کردن ساعتی یک غریبه و ملاقات در یک کافه بدین معناست که دیگر هیچگاه او را نخواهید دید. آقای نیشیموتو در این باره چنین می گوید:” اگر مشتریان با یکی که می شناسند صحبت کنند داستان آن ها فاش خواهد شد”. اینجا جایی است که افرادی مانند ساساکی وارد میدان می شوند و گوش خود را به غریبه ها اجاره داده و همزمان ارزش خود را در جامعه تجدید می کنند.

ایده تاسیس این سرویس زمانی به ذهن نیشیموتو خطور کرد که به طور اتفاقی در قطار صحبت های دختران دبیرستانی در مورد مسخره کردن مردان میانسال و به خصوص گوش های مودار آن ها را شنید و این که این مردان توسط دختران جوان «بوگندو» و «کثیف» خطاب می شدند.مردان میانسال یا همان «اوسان ها» که قبلاً در جامعه مرد محور ژاپن بسیار مورد احترام بودند اکنون برای حفظ اعتبار خود در فرهنگی دائماً و بشدت در حال تغییر امروزی ژاپن تلاش می کنند. نیشیموتو می گوید:” هرگز نمی دانستم که مردان میانسال تا به این اندازه مورد بی احترامی قرار بگیرند. با خود گفتم باید اعتبار از دست رفته مردان میانسال را بازگردانم”.

تغییر ایده آل ها در مورد مردانگی

به گفته سابین فروهشتاک، مدیر مرکز آسیای شرقی و استاد مطالعات فرهنگی ژاپن مدرن در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا باربارا در این باره می گوید که بعد از شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم، دوره «مردانگی نظامی» که در آن یک مرد نظامی نسخه کلیدی و اصلی مردانگی بود به پایان رسید. وی در این باره چنین می گوید:” در طول دهه های پس از جنگ، یک ایده آل جدید از مردانگی شکل گرفت، که اصولاً در یک کارمند دولتی شیک که ضرورتاً یک فرد از طبقه متوسط جامعه بود خلاصه می شد”. بدین ترتیب غالب ترین ایده آل در مورد مردانگی ،مردی بود که “درآمد خوب و دفتر کار تمیز داشت، کم و بیش خود را فدای شرکت می کرد، ازدواج کرده و دو فرزند داشت”.

اما این ایده آل نیز خیلی زود رنگ باخت. بسیاری از مردان میانسال در طی بحران اقتصادی سال ۱۹۸۹ بیکار شده و نسل جدیدی از نیروی کار آزاد شکل گرفت که بعدها با بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ و فاجعه فوکوشیما در مارس ۲۰۱۱ بیشتر و بیشتر تحت فشار قرار گرفتند. این افراد شغل های موقتی یا نیمه وقت داشتند و حوزه کاری آن ها بسیار متنوع بود؛ از حوزه آی تی و بازاریابی تا خرده فروشی و کار در رستوران ها. فروهشتاک در این باره می گوید:”مخصوصاً در طول چند دهه گذشته، مردان میانسال طبقه متوسط بخش زیادی از قدرت فرهنگی خود را از دست داده اند.

در رسانه های پرطرفدار، این افراد را معمولاً گذشته نگر (با تفکر قدیمی)، تنبل و خسته کننده می دانند”. اما به گفته فروهشتاک این خلاء قدرت فرهنگی برای زنان نیز یک فرصت نبوده است زیرا موسسات مرد محور همچنان به دلسرد کردن آن ها از ورود به عرصه های مدیریتی ادامه داده اند. در نهایت او بر این باور است که احساس نیشیموتو در مورد احترام از دست رفته تنها یک تصور خیالی نیست و موفقیت حرفه مردان میانسال اجاره ای او نیز برای بازگرداندن اعتبار مردان میانسال قابل پیش بینی نیست.

تولد یک استارتاپ

اگر چه  شروع کندی داشت اما وبسایت نیشیموتو در حال حاضر بیش از ۴۵ اوسان اجاره ای در روز دارد که به گفته خودش هر ساله ۱۰٫۰۰۰ مورد اجاره و مشاوره دریافت می کنند.نیشیموتو زمانی که بر این استارتاپ خود نظارت ندارد به کار در حوزه مشاوره مد و فشن می پردازد. وبسایت او بیش از ۸۰  «عمو» در ۳۶ شهر از جمله توکیو، اوزاکا و توکوشیما را شامل می شود. شغل های گذشته و کنونی این مشاوران در حوزه مهندسی، هماهنگ کننده تورهای مسافرتی، کارشناس مالی و سرمایه گذاری، کارشناس املاک، کارشناس بیمه، بازاریابی، راننده و محققان مختلف است که اکنون یک کمپانی مشاوره تکنیکی را تشکیل داده اند.

نیشیموتو خود می گوید که از زمان تاسیس این سرویس تاکنون ۵٫۰۰۰ بار اجاره شده و با مشتریان خود ملاقات کرده است. وی می گوید که دریافت دستمزد باعث می شود که «عمو»ها کار خود را به درستی انجام داده و به طرفین اجازه می دهد که به تعامل خود احترام بگذارند. استخدام مردان میانسال برای این موسسه مشاوره نیز کار سختی نیست و نیشیموتو ادعا می کند که در هفته بیش از ۱۰ درخواست استخدام برای او ارسال می شود. وی می گوید که تاکنون بیش از ۱۰٫۰۰۰ نفر برای این شغل استخدام شده اند اما تنها ۷۸ نفر از آن ها توانسته اند این جایگاه را بدست بیاورند. وی می گوید که هنگام انتخاب «عموها»، مردان «عجیب و غریب» با کمبودهای مشخص را ترجیح می دهد، “مردانی که در کانون توجه قرار ندارند”.

برخی از این افراد خیلی زود خط می خورند به خصوص کسانی که “امیال تاریکی”دارند. نیشیموتو می گوید که شاید بهتر بود تنها مردان خوش چهره استخدام می شدند زیرا آن ها طبیعتاً می توانستند مشتریان بیشتری جذب کنند اما او این رویه را دوست ندارد. علاوه بر این، پرطرفدارترین اوسان ها مردانی هستند که ظاهر مناسبی داشته و در گوش دادن خوب عمل کنند. کسانی که طلاق گرفته باشند یا دوران سختی را سپری کرده و در نهایت توانسته باشند خود را از این شرایط سخت بیرون بکشند همواره جزو اوسان های پرطرفدار به شمار می آیند زیرا به گفته نیشیموتو ” آن ها می توانند گوش دهند و درد دیگری را درک نمایند”.

ظاهراً بسیاری از مشتریان درد روحی دارند: در حود ۷۰ درصد از آن ها از این اوسان ها برای مشاوره گرفتن یا تنها درد دل کردن استفاده می کنند و ۳۰ درصد از این افراد نیز خواهان کمک های دستی مانند کمک کردن در برداشتن جعبه هاست. وی در ابتدای راه خود انتظار داشت که بیشتر مشتریان او ” پسران آرام و مطیع ژاپنی” باشد که به نصیحت های یک “مرد مسن تر و باتجربه تر” نیاز دارند اما “مردان جوان نیامدند” و به جای آن ها از هر ۱۰ مورد ۸ مورد زنان هستند.

بسیاری از این مشتریان به گفتگوی فوری نیاز دارند زیرا زنانی هستند که یا شوهرشان به آن ها خیانت کرده، با کسی درگیری لفظی داشته و یا در سر کار خود مورد آزار و اذیت قرار گرفته است. البته نیشیموتو اجازه تماس از راه دور و چت کردن را نمی دهد و ترجیح می دهد از روش های قدیمی «بسیار آنالوگ» و به صورت ملاقات رو در رو استفاده کند. به گفته نوشیموتو این سبک از مشاوره کمی افراد را عصبی می کند زیرا به مکانی می روید و به دنبال کسی می گردید که برای ملاقات شما آمده است.

ساساکی معمولاً هفته ای یک بار برای مدتی قابل توجه استخدام می شود که کمی کمتر از دیگر افراد است اما برخی از مشتریان او موارد عجیب و غریبی هستند. یک بار او تنها برای نواختن ویولون به مدت ۵ دقیقه در یک مراسم جشن تولد یک دختر نوجوان دعوت شده بود که به ستاره های پاپ کره ای علاقه فراوانی داشته و همراه با دو دختر دیگر از او خواهش می کردند که برایشان ویولون بنوازد.

آن ها از او خواستند که ماسک یک ستاره موسیقی پاپ کره ای را به صورت زده و ویولون بنوازد، کاری که ساساکی بر اساس وظیفه اش انجام داد. از دیگر مشتریان عجیب او می توان به زنی میانسال برای رقصیدن و یک مرد برای بازی شطرنج اشاره کرد. البته برخی از این تجربیات نیز ناخوشایند است؛ برای مثال ساساکی می گوید که یک بار برای نواختن ویولون به یک مراسم سال نو دعوت شد که تنها زنان استاد دانشکده پرستاری در آن حضور داشتند و او تنها مرد مراسم بود.

نیشیموتو اصرار دارد که کارمندانش نباید هیچ تماس بدنی با مشتریان داشته و وارد روابط خصوصی با مشتریان نشوند اما با گشتی در وبسایت آن ها و رزومه اوسان ها مشخص می شود که این موضوع چندان نیز تابو نیست. ساساکی امیدوار است که این سرویس رواج پیدا کرده و زنان میانسال را نیز شامل شود. وی نیز مانند نیشیموتو بر این باور است که در ژاپن، برخلاف دیگر کشورهای جهان، مردان میانسال از احترام و اعتبار کافی برخوردار نیستند.