از زخم‌های گوارشی چه می‌دانید؟
زخم معده بیماری است که در عصر حاضر بسیاری افراد را گرفتار خود کرده است؛ برخی علت زخم معده و زخم اثنی‌عشر را مصرف عادات بد غذایی مانند غذا‌های ادویه‌دار، قهوه و یا الکل می‌دانند اما باید بدانید که آنچه می‌خوریم و می‌نوشیم نقش اصلی در ایجاد زخم نداشته و به عبارت دیگر زخم‌های گوارشی حکایت از موضوعی دیگر دارد.
زخم‌های گوارشی قرن‌هاست که انسان‌ها را گرفتار کرده است و علت دقیق آن تا چند مدت پیش نامعلوم بود. نخستین بار سال ۱۹۴۰ دکتر «ای استون فریدبرگ» از دانشکده پزشکی هاروارد باکتری مارپیچ غیرمعمولی را در معده افراد مبتلا به «اولسر پپتیک» یافت، او این فرض را مطرح کرد که این باکتری ممکن است مسوول ایجاد زخم گوارشی باشد، اما از آنجایی که گروه تحقیقاتی او نتوانستند این باکتری را در آزمایشگاه کشت دهند، پژوهش در این زمینه را کنار گذاشت.
در چهل سال بعدی پزشکان با تغییرات رژیم غذایی، آنتی اسید و عمل‌های جراحی روند درمان بیماران را ادامه دادند اما در اوایل دهه ۱۹۸۰ پزشکان استرالیایی به نام‌های «بری مارشال» و «جی رابین وارن» با کشف روش کشت این باکتری در آزمایشگاه سعی کردند حیوانات آزمایشگاهی را با این باکتری آلوده کنند.
علی ارغوانی متخصص داخلی درباره این بیماری اظهار کرد: زخم معده در واقع واژه‌ای عمومی برای تمام زخم‌های بوجود آمده در ناحیه معده و بخش ابتدایی روده است که بهتر است برای آن، واژه زخم‌های معده‌ای، روده‌ای یا زخم پپتیک به کار برده شود؛ زخم معده سندرومی است با نشانه‌های بی‌اشتهایی، ناراحتی محوطه بطنی و حرکات غیر طبیعی روده به یبوست، اسهال و در برخی موارد خونریزی معده و ملنا منجر می‌شود.
این متخصص داخلی درباره انواع زخم‌های معده‌ای روده‌ای گفت: زخم مری یکی از انواع زخم معده است؛ این نوع از زخم‌های گوارشی، زخم‌هایی هستند که درون مری (لوله‌ای که غذا را از دهان به معده منتقل می‌کند) ایجاد می‌شوند؛ زخم دوازدهه یا اثنی عشر نوع دیگر زخم معده است که در قسمت بالایی روده کوچک (دوازدهه، اثنی عشر) ایجاد می‌شود.
علائم بروز بیماری زخم معده چیست؟
ارغوانی با اشاره به علائم بروز زخم معده، ادامه داد: از شایع‌ترین علائم بروز زخم دستگاه گوارش، می‌توان به سوزش در نواحی بین بالای ناف تا زیر قفسه سینه اشاره کرد، علاوه بر این، احساس درد شدید به ویژه هنگام خالی بودن معده، سوزش و درد معده در خواب، احساس دردی که قطع می‌شود اما پس از مدتی یا طی چند روز از نو شروع می‌شود، احساس تهوع، خستگی، سوزش سر دل، سوء‌هاضمه، آروغ زدن، درد سینه، استفراغ خونی، کاهش اشتها و کاهش وزن می‌تواند از سایر علائم درد ناشی از زخم‌های گوارشی باشد.
وی درباره ورم معده، بیان کرد: التهاب و پرخونی در سطح داخلی مخاط معده و تخریب سلول‌های مخاطی معده، گاستریت یا ورم معده نام دارد؛ نشانه‌های این بیماری شبیه زخم پپتیک معده و یا اثنی عشر، شامل احساس درد یا پیچش در قسمت فوقانی شکم، احساس مزه اسیدی یا تلخی در دهان است و به همین دلیل بیماران ممکن است، گاستریت را با زخم معده اشتباه بگیرند.
این متخصص داخلی افزود: گاستریت به دلیل حمله سلول‌های میکروسکوپی التهابی به مخاط معده و ایسکمی بافتی سطح اپیتلیال مخاط ایجاد شده و ارتباطی به و ورم کردن معده ندارد؛ برای تشخیص قطعی، اغلب پزشک معالچ آندوسکوپی و درصورت لزوم بیوپسی تجویز می‌کند.
علل بروز زخم معده چیست؟
ارغوانی با اشاره به علل زخم معده گفت: گاستریت و زخم‌های پپتیک می‌تواند به دلیل مواد شیمیایی، عفونت‌ها، یا اختلالات عصبی بافت معده را دچار مشکل کند؛ همچنین بالا بودن نوعی باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری باعث عفونت و التهاب معده خواهد شد از طرفی مصرف مداوم برخی دارو‌های خاص مانند آسپرین، بروفن، ناپروکسن، کتوپروفن و سایر دارو‌های آرام بخش می‌تواند باعث تحریک و یا التهاب دستگاه گوارش شود.
وی ادامه داد: بررسی‌ها نشان داده است دارو‌هایی که برای درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند و دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی و کورتیکواستروئید‌ها می‌توانند از ریسک‌های فاکتور‌های بروز زخم معده باشند؛ استعمال دخانیات و مصرف الکل نیز بروز این بیماری‌ها را به شدت افزایش می‌دهد، همچنین، سوء تغذیه و تغذیه نامناسب در ابتلا و تشدید علائم و به تاخیر افتادن بهبودی مؤثر هستند.
چگونه می‌توان از بروز زخم معده پیشگیری کرد؟
ترانه محمدی متخصص گوارش و کبد اظهار کرد: راه‌های بسیاری برای پیشگیری از بروز زخم معده وجود دارد که افراد با استفاده از آنها می‌توان از ایجاد این بیماری پیشگیری کنند؛ توصیه می‌شود که سیگار و تنباکو را مصرف نکنید، از خوردن نوشابه خودداری کرده و مصرف قهوه و شکلات را قطع یا بسیار محدود کنید.
این متخصص گوارش و کبد ادامه داد: هیچ‌گاه سرخود از آسپیرین یا مسکن‌ها مانند ایبوپروفن استفاده نکنید؛ در درد‌های معمولی می‌توانید تنها استامینوفن مصرف کنید و هیچ داروی دیگری را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید، معده خود را برای طولانی مدت خالی نگاه ندارید، سعی کنید وعده‌های غذایی را زیاد و حجم آنها را کم کنید.
محمدی افزود: از خوردن هر ماده‌ای که موجب تحریک و سوزش معده شود، اعم از فلفل و ادویه زیاد یا فست فود‌ها خودداری کنید؛ اسیدیته غذا‌های مصرفی در مبتلایان به زخم‌های گوارشی اهمیتی چندان ندارد، مگر این‌که بیمار علاوه بر زخم، دچار ضایعات و زخم‌هایی در دهان یا مری نیز باشد، از مصرف وعده‌های غذایی حجیم قبل از خواب اجتناب کنید، مصرف متناوب و مکرر شیر را کم کنید، به علت این‌که محتوی کلسیم و پروتئین شیر بالاست و یک تحریک‌کننده قوی ترشح اسید معده است.
