آیا ابتلا به کرونا به حادشدن دردهای روماتیسمی منجر می‌شود؟
پایگاه خبری تریتا نیوز به نقل از جام جم ، باگذشت ماه‌ها از درگیری دنیا با بحران کرونا و افزایش شناخت محققان و متخصصان نسبت به ویروس کووید-۱۹، اکنون مشخص‌شده این عفونت ویروسی تنفسی در همه مبتلایان لزوما با تب و تنگی نفس همراه نیست، بلکه عوارض ابتلا برحسب شدت و ضعف بیماری و اندام درگیر ویروس می‌تواند شامل عوارض بویایی و چشایی، تنفسی، بینایی و البته دردهای اسکلتی – عضلانی شود. در ارتباط با دردهای اسکلتی – عضلانی باید گفت عفونت‌های ویروسی تنفسی و ازجمله کرونا می‌تواند باعث درد و التهاب مفاصل شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد درد مفاصل در ۱۵ درصد بیماران مبتلابه کرونا و در ۴۴ درصد موارد نیز دردهای عضلانی گزارش‌شده است. برخی مطالعات دیگر نیز از دردهای مفصلی-عضلانی به‌عنوان یکی از علائم این بیماری در حدود ۱۰ تا ۱۹ درصد بیماران نام‌برده‌اند. در چنین شرایطی با دکتر کامران آزما، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و عضو هیأت مدیره انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران گفت‌وگو می‌کنیم تا از عوارض اسکلتی و عضلانی کرونا بیشتر بدانیم.
کووید-۱۹ را معمولا به‌عنوان یک عفونت تنفسی با درگیری ریه‌ها و مجاری تنفسی می‌شناسند. اما آیا این درست است که ویروس کرونا، قابلیت در گیرکردن اندام‌های دیگر بدن را دارد؟
آنچه مشخص است این‌که کووید-۱۹ ویروسی است که اندام‌ها و سیستم‌های مختلف بدن را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و به همین دلیل طیف وسیعی از علائم و شکایات غیرقابل‌پیش‌بینی را در بیماران مبتلابه کرونا از علائم گوارشی و قلبی- عروقی گرفته تا شکایات در سیستم عصبی و سیستم اسکلتی – عضلانی بدن را شاهد هستیم.
به همین دلیل، تشخیص زودرس و ارتباط این علائم با ویروس کرونا در جلوگیری از انتشار و گسترش بیماری مؤثر است. البته محدوده علائم و نشانه‌های درگیری با ویروس کرونا از مبتلایان بدون علامت گرفته تا بیماران با مشکلات حاد تنفسی وسیع است. بعضی از عوارض این بیماری به‌راحتی بهبود می‌یابد و علائم و نشانه‌ها در بعضی مبتلایان به‌سرعت رو به وخامت می‌رود.
توجه به علائم اسکلتی – عضلانی در مبتلایان به کرونا باوجود آن‌که از عوارض خطرناک بیماری محسوب نمی‌شود از چه نظر مهم است؟
معمولا علائم اسکلتی – عضلانی به‌عنوان علائم اولیه یا همراه کرونا در نظر گرفته نمی‌شود. به‌این‌ترتیب تا تشخیص قطعی فرد به‌عنوان ناقل، افراد بیشتری آلوده می‌شوند و بیماری گسترش بیشتری پیدا می‌کند. به‌این‌علت، آشنایی با این طیف وسیع از نشانه‌ها و آگاهی از مشخصات این علائم می‌تواند به تشخیص سریع‌تر و قرنطینه یا کاهش مدت‌زمان بستری کمک کند. ذکر این نکته هم مهم است که این علائم غیراختصاصی بوده و نباید به‌عنوان نشانه‌های تاییدکننده تشخیص کرونا به‌کاربرده شود.
دردهای عضلانی در مبتلایان به کرونا معمولا همراه با چه عوارض دیگری بروز می‌کند؟
دردهای عضلانی از شایع‌ترین علائم اسکلتی – عضلانی بیماران مبتلابه کووید-۱۹ است و حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد مبتلایان علامت‌دار در طول سیر بیماری از آن شکایت دارند. گرچه در یک‌سوم موارد جزو اولین علائم است ولی الگوی بیشتر بیماران، دردهای عضلانی بعد و به دنبال آن شروع تب و سرفه‌های خشک است.
آیا دردهای عضلانی در مبتلایان و مدت ابتلا به آن شدید و طولانی است؟
بیشتر شکایت بیماران شبیه هر بیماری ویروسی، درد و کوفتگی منتشر (ژنرالیزه) در تمام عضلات با تمرکز بر عضلات بزرگ بوده و معمولا طی یک دوره دوهفته‌ای بهبود می‌یابد. البته دردهای شدید عضلانی می‌تواند به‌دلیل تخریب عضله در سیر بیماری باشد و ممکن است هفته‌ها تا ماه‌ها بعد هم ادامه داشته باشد. مشکل عمده این افراد، دردناکی عضلات هنگام لمس کردن و حرکت دادن آن است. گاهی باوجود دردهای منتشرشده، تمرکز درد در نواحی شانه و کمر بیشتر است و در تعداد کمی از افراد نیز در شروع یا در طول بیماری شکایت از کمردرد غالب است و در تعدادی هم به‌خصوص افرادی که بستری‌شده‌اند درد شانه و بازو از دردهای غالب است.
درصورتی‌که دردهای عضلانی این افراد شدید بوده یا افزایش ناگهانی داشته باشد، می‌تواند نشانه‌ای از شدت بیماری یا افت سطح اکسیژن خون باشد و باید به پزشک مراجعه کنند. بازگشت به فعالیت‌های اولیه به وجود سایر علائم اسکلتی – عضلانی کرونا و همچنین سایر علائم مثل تنگی نفس بستگی دارد و توصیه کلی بازگشت تدریجی به فعالیت‌های اولیه است.
احساس خستگی از دیگر علائم رایج بیماران مبتلابه کروناست که بیش از دوسوم مبتلایان، حتی پس از بهبود از آن شکایت دارند. این خستگی تا چه مدت ادامه دارد و چگونه از بین می‌رود؟
خستگی، سومین علامت شایع بعد از سرفه‌های مکرر و تب بوده و در مبتلایان مسن‌تر شیوع بالاتری دارد و می‌تواند تا مدت‌ها بعد از بهبود بیمار هم ادامه داشته باشد. این‌گونه بیماران معمولا تمام‌روز را احساس خستگی می‌کنند و قدم زدن مختصر، حتی گاهی کارهای سبکی مثل شستن دست و صورت هم برایشان خسته‌کننده است و فعالیت‌های روزمره زندگی‌شان مختل می‌شود. مصرف مایعات ، استراحت و چرت‌زدن‌های مکرر بین روز در کاهش این نوع خستگی کمک‌کننده است و ازآنجاکه خستگی می‌تواند علل متعددی داشته باشد، احساس خستگی به‌تنهایی و بدون وجود علائم دیگر نگران‌کننده نیست.
ضعف عضلانی تا چه مدت پس از بهبود در مبتلایان به کرونا ادامه دارد؟
احساس ضعف و کاهش قدرت عضلانی در برخی مبتلایان به کرونا به‌دلیل درگیری خود عضلات یا به دلیل التهاب و آسیب رشته‌های عصبی است. ضعف و خستگی عضلانی در بیماران بستری از دلایل طولانی‌شدن ماندن بیمار در بخش‌های ویژه بیمارستانی است که باید با اقدامات توانبخشی و فیزیوتراپی هر چه زودتر سراغ آن رفت.
ناگفته نماند شروع علائم اسکلتی – عضلانی در طول دوران بعد از تشخیص و بستری یا به دلیل ماهیت بیماری است یا ممکن است به دلیل داروهای تجویزی باشد. علاوه بر این ممکن است بیماران در درازمدت و بعد از بهبود از کرونا هم به دلیل کم‌تحرکی و استراحتی که داشته‌اند دچار علائم و عوارض اسکلتی – عضلانی و به‌خصوص ضعف وآتروفی عضلانی شوند.
ارتباط درد مفاصل با کرونا
از دکتر آزما پرسیدم: «درد کدام‌یک از مفاصل از علائم همراه کرونا محسوب می‌شود؟» وی در پاسخ گفت: «آرترالژی یا درد مفاصل از علائم این بیماری با شیوع کمتر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حدود ۱۵درصد مبتلایان از درد در مفاصل خود شکایت دارند. بیشترین مفاصل دردناک و درگیر در کرونا مفاصل مچ دست، مچ پا و همچنین زانوهاست که می‌تواند ارتباطی هم با شدت بیماری داشته باشد.»
کرونا و دردهای روماتیسمی
عضو هیأت مدیره انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران در پاسخ به این پرسش که آیا ابتلا به کرونا به حادشدن دردهای روماتیسمی منجر می‌شود،گفت:دربیمارانی که سابقه بیماری‌های التهابی مفصلی نظیر روماتویید آرتریت دارند، در زمان ابتلا به کرونا احساس افزایش و شعله‌ور شدن علائم روماتیسمی می‌کنند و در آنها احتمال داشتن علائم شدیدتر کووید-۱۹ کمی بیشتر از سایر افراد است. بیماران با روماتوئید آرتریت فعال و افرادی که برای درمان از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی هم استفاده می‌کنند، احتمال ابتلای بالاتری دارند.
آنچه مشخص است این‌که کووید-۱۹ ویروسی است که اندام‌ها و سیستم‌های مختلف بدن را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و به همین دلیل طیف وسیعی از علائم و شکایات غیرقابل‌پیش‌بینی را در بیماران مبتلابه کرونا از علائم گوارشی و قلبی- عروقی گرفته تا شکایات در سیستم عصبی و سیستم اسکلتی – عضلانی بدن را شاهد هستیم.
به همین دلیل، تشخیص زودرس و ارتباط این علائم با ویروس کرونا در جلوگیری از انتشار و گسترش بیماری مؤثر است. البته محدوده علائم و نشانه‌های درگیری با ویروس کرونا از مبتلایان بدون علامت گرفته تا بیماران با مشکلات حاد تنفسی وسیع است. بعضی از عوارض این بیماری به‌راحتی بهبود می‌یابد و علائم و نشانه‌ها در بعضی مبتلایان به‌سرعت رو به وخامت می‌رود.
توجه به علائم اسکلتی – عضلانی در مبتلایان به کرونا باوجود آن‌که از عوارض خطرناک بیماری محسوب نمی‌شود از چه نظر مهم است؟
معمولا علائم اسکلتی – عضلانی به‌عنوان علائم اولیه یا همراه کرونا در نظر گرفته نمی‌شود. به‌این‌ترتیب تا تشخیص قطعی فرد به‌عنوان ناقل، افراد بیشتری آلوده می‌شوند و بیماری گسترش بیشتری پیدا می‌کند. به‌این‌علت، آشنایی با این طیف وسیع از نشانه‌ها و آگاهی از مشخصات این علائم می‌تواند به تشخیص سریع‌تر و قرنطینه یا کاهش مدت‌زمان بستری کمک کند. ذکر این نکته هم مهم است که این علائم غیراختصاصی بوده و نباید به‌عنوان نشانه‌های تاییدکننده تشخیص کرونا به‌کاربرده شود.
دردهای عضلانی در مبتلایان به کرونا معمولا همراه با چه عوارض دیگری بروز می‌کند؟
دردهای عضلانی از شایع‌ترین علائم اسکلتی – عضلانی بیماران مبتلابه کووید-۱۹ است و حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد مبتلایان علامت‌دار در طول سیر بیماری از آن شکایت دارند. گرچه در یک‌سوم موارد جزو اولین علائم است ولی الگوی بیشتر بیماران، دردهای عضلانی بعد و به دنبال آن شروع تب و سرفه‌های خشک است.
آیا دردهای عضلانی در مبتلایان و مدت ابتلا به آن شدید و طولانی است؟
بیشتر شکایت بیماران شبیه هر بیماری ویروسی، درد و کوفتگی منتشر (ژنرالیزه) در تمام عضلات با تمرکز بر عضلات بزرگ بوده و معمولا طی یک دوره دوهفته‌ای بهبود می‌یابد. البته دردهای شدید عضلانی می‌تواند به‌دلیل تخریب عضله در سیر بیماری باشد و ممکن است هفته‌ها تا ماه‌ها بعد هم ادامه داشته باشد. مشکل عمده این افراد، دردناکی عضلات هنگام لمس کردن و حرکت دادن آن است. گاهی باوجود دردهای منتشرشده، تمرکز درد در نواحی شانه و کمر بیشتر است و در تعداد کمی از افراد نیز در شروع یا در طول بیماری شکایت از کمردرد غالب است و در تعدادی هم به‌خصوص افرادی که بستری‌شده‌اند درد شانه و بازو از دردهای غالب است.
درصورتی‌که دردهای عضلانی این افراد شدید بوده یا افزایش ناگهانی داشته باشد، می‌تواند نشانه‌ای از شدت بیماری یا افت سطح اکسیژن خون باشد و باید به پزشک مراجعه کنند. بازگشت به فعالیت‌های اولیه به وجود سایر علائم اسکلتی – عضلانی کرونا و همچنین سایر علائم مثل تنگی نفس بستگی دارد و توصیه کلی بازگشت تدریجی به فعالیت‌های اولیه است.
احساس خستگی از دیگر علائم رایج بیماران مبتلابه کروناست که بیش از دوسوم مبتلایان، حتی پس از بهبود از آن شکایت دارند. این خستگی تا چه مدت ادامه دارد و چگونه از بین می‌رود؟
خستگی، سومین علامت شایع بعد از سرفه‌های مکرر و تب بوده و در مبتلایان مسن‌تر شیوع بالاتری دارد و می‌تواند تا مدت‌ها بعد از بهبود بیمار هم ادامه داشته باشد. این‌گونه بیماران معمولا تمام‌روز را احساس خستگی می‌کنند و قدم زدن مختصر، حتی گاهی کارهای سبکی مثل شستن دست و صورت هم برایشان خسته‌کننده است و فعالیت‌های روزمره زندگی‌شان مختل می‌شود. مصرف مایعات ، استراحت و چرت‌زدن‌های مکرر بین روز در کاهش این نوع خستگی کمک‌کننده است و ازآنجاکه خستگی می‌تواند علل متعددی داشته باشد، احساس خستگی به‌تنهایی و بدون وجود علائم دیگر نگران‌کننده نیست.
ضعف عضلانی تا چه مدت پس از بهبود در مبتلایان به کرونا ادامه دارد؟
احساس ضعف و کاهش قدرت عضلانی در برخی مبتلایان به کرونا به‌دلیل درگیری خود عضلات یا به دلیل التهاب و آسیب رشته‌های عصبی است. ضعف و خستگی عضلانی در بیماران بستری از دلایل طولانی‌شدن ماندن بیمار در بخش‌های ویژه بیمارستانی است که باید با اقدامات توانبخشی و فیزیوتراپی هر چه زودتر سراغ آن رفت.
ناگفته نماند شروع علائم اسکلتی – عضلانی در طول دوران بعد از تشخیص و بستری یا به دلیل ماهیت بیماری است یا ممکن است به دلیل داروهای تجویزی باشد. علاوه بر این ممکن است بیماران در درازمدت و بعد از بهبود از کرونا هم به دلیل کم‌تحرکی و استراحتی که داشته‌اند دچار علائم و عوارض اسکلتی – عضلانی و به‌خصوص ضعف وآتروفی عضلانی شوند.
ارتباط درد مفاصل با کرونا
از دکتر آزما پرسیدم: «درد کدام‌یک از مفاصل از علائم همراه کرونا محسوب می‌شود؟» وی در پاسخ گفت: «آرترالژی یا درد مفاصل از علائم این بیماری با شیوع کمتر است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حدود ۱۵درصد مبتلایان از درد در مفاصل خود شکایت دارند. بیشترین مفاصل دردناک و درگیر در کرونا مفاصل مچ دست، مچ پا و همچنین زانوهاست که می‌تواند ارتباطی هم با شدت بیماری داشته باشد.»
کرونا و دردهای روماتیسمی
عضو هیأت مدیره انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران در پاسخ به این پرسش که آیا ابتلا به کرونا به حادشدن دردهای روماتیسمی منجر می‌شود،گفت:دربیمارانی که سابقه بیماری‌های التهابی مفصلی نظیر روماتویید آرتریت دارند، در زمان ابتلا به کرونا احساس افزایش و شعله‌ور شدن علائم روماتیسمی می‌کنند و در آنها احتمال داشتن علائم شدیدتر کووید-۱۹ کمی بیشتر از سایر افراد است. بیماران با روماتوئید آرتریت فعال و افرادی که برای درمان از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی هم استفاده می‌کنند، احتمال ابتلای بالاتری دارند.
