هنرمندان در قلب مردم جای دارند، یا در شورای شهر؟!

حضور طیف های مختلف در ادوار گذشته شورای شهر تاکنون نظرات متعددی را در پی داشته است. در ظاهر حضور همه سلایق و تخصص ها در عرصه انتخابات شورای شهر اتفاق خوب و خوشحال کننده ای است و انتظار می رود متخصصان در زمینه های مختلف اجتماعی، ورزشی، فرهنگی هنری و… مسائل شهری را با دیدگاهی مستقل از نگاه های سیاسی و جناحی پیگیری کنند. در دوره های اخیر تعدد ورزشکاران و هنرمندان در شورای شهر، شهروندان را به پیگیری حقوق شهروندی امیدار کرد. اما در باطن امر این اشخاص که در نگاه اول محبوب و مورد قبول جامعه هستند نتوانستند انتظارات شهروندان را برآورده سازند، به طوری که با شروع ثبت نام متقاضیان برای حضور در پنجمین دوره از انتخابات شورای شهر و دست به دست شدن عکس های هنرمندان در حال ثبت نام موجی از اعتراضات و تشکیل کمپین «نه» به هنرمندان و ورزشکاران برای شورای شهر را در فضای مجازی در پی داشت؛ کمپینی که شعار آن این بود «ورزشکاران و هنرمندان در قلب مردم هستند نه برای شورای شهر!» اینان معتقدند هنرمندان می توانند به نمایندگان مجلس و شورای شهر مشاوره و راهنمایی ارائه کنند تا امور هنری و ورزشی نیز در مسیر صحیح خود حرکت و نیازهای جامعه برطرف شود. از سوی دیگر برخی بر این عقیده اند که شورای شهر و نهادهای نظارتی تنها نقش تشریفاتی داشته و جنبه اجرایی ندارد و اگر غیر از این بود نباید تاکنون حوزه فرهنگ و هنر در کلانشهری همچون تهران مغفول می ماند.

متاسفانه یا خوشبختانه همه چیز از بحث فرهنگ که از مباحث بنیادی و زیرساختی هر جامعه ای است برمی خیزد و اینکه در عمل تاکنون چقدر به این مهم پرداخته شده و نتایج آن چه بوده است سوالی است که شهروندان باید پاسخگوی آن باشند.

در چهارمین بخش از این گزارش در خصوص آسیب شناسی و اهمیت حضور هنرمندان در شورای شهر تهران سراغ برخی از منتقدان و صاحبنظران رفتیم که در ادامه می خوانید:

علی قائم مقامی: مشکلات حوزه فرهنگ و هنر در سطح کلان است

علی قائم مقامی، مدیر تولید و تهیه کننده معتقد است که بحث فرهنگ و هنر در شورای شهر تهران مغفول مانده است و مشکل در سطح کلان است و وقتی که اعضای شورای شهر تصور می کنند دغدغه های مهمتری دارند و وقتی برای پرداختن به مسائل فرهنگی باقی نمی ماند.

این مدیر تولید و تهیه کننده در خصوص اهمیت حضور هنرمندان در شورای شهر به بانی فیلم گفت: در ترکیب ۲۱ نفره اعضای شورای شهر تهران باید ترکیبی از همه متخصصین باشد. یکی از بهترین متخصصان امور شهری نیز اهالی فرهنگ و هنر هستند که در عرصه سینما، تئاتر، موسیقی و… فعالیت می کنند و به نظرم حضورشان الزامی است. اینکه شهری را بتوان بدون حضور اهالی فرهنگ و هنر مدیریت و اداره کرد اشتباه است. هر چند هنرمندانی در دوره های گذشته حضور داشته اند، اما حضورشان در تصمیم گیری های فرهنگی و نظارت بر مراکز فرهنگی هنری شهر تهران چندان موثر نبوده است.

این عضو هیات مدیره خانه سینما افزود: به عنوان مثال موسسات فرهنگی و هنری وابسته به شهرداری تهران که وظیفه آن تولید و پخش آثار سینمایی و حمایت از این آثار بوده متاسفانه چند سالی است که بعضا از افراد خاصی حمایت می کنند و به غیر از این عده خاص هر سینماگر دیگری بخواهد در این موسسات فعالیت یا مشارکتی انجام دهد محال یا خیلی سخت است. به همین دلیل نظارت هایی در این خصوص از سوی اعضای فرهنگی شورای شهر صورت می گرفته که چرا این حمایت ها بیشتر برای عده ای خاص است؟! این موضوع یکی از مشکلاتی است که در سال های گذشته وجود داشت.

این تهیه کننده مهمترین انگیزه حضور هنرمندان در شورای شهر را ارتقای سطح فرهنگی هنری شهر تهران و نظارت فرهنگی دانست و افزود: ثبت نام برای حضور در شورای شهر شروع یک رقابت است و هر فرد متخصصی می تواند در آن شرکت کند و برنامه های خود را با مردم در میان بگذارد. تصمیم با مردم است که به آن فرد اعتماد می کنند یا خیر. در مدتی که افراد وارد شورای شهر می شوند باید به قول ها و وعده هایی که میدهند عمل کنند و این درست نیست که تنها به عنوان تایید کننده یک مصوبه یا به قولی ماشین امضا در شورا حضور داشته باشد.

این سینماگر در خصوص مغفول ماندن بحث فرهنگ و هنر در شورای شهر تهران عنوان کرد: به نظرم مشکل در سطح کلان است و متاسفانه به امور فرهنگی و هنری توجه کافی نمی شود چرا که اعضای شورای شهر تصور می کنند دغدغه های مهمتری دارند که وقتی برای پرداختن به مسائل فرهنگی باقی نمی ماند. با این حال باید حضور هنرمندان در شورای شهر را به فال نیک بگیریم. مگر می شود مدیریت کلان شهری چون تهران بدون حضور اهالی فرهنگ و هنر و مدیران فرهنگی باشد؟!

علیرضا رئیسیان: حضور هنرمندان در شورای شهر جنبه نمایشی دارد

علیرضا رئیسیان با حضور هنرمندان در شورای شهر مخالف است و اعتقاد دارد مسائل کلان شهری آنقدر مهم و تخصصی است که ورزشکاران و هنرمندان باید خودشان را از این دایره شهرت طلبانه کنار بکشند، این موضوع بیشتر جنبه نمایشی دارد و حضور آنها هیچ تأثیری ندارد. در این شورا وجهه سیاسی یک هنرمند مهم تر از وجهه هنری اوست.

علیرضا رئیسیان نویسنده، کارگردان و تهیه کننده سینما در خصوص ثبت نام برخی از هنرمندان برای حضور در شورای شهر تهران به بانی فیلم گفت: من به شدت با حضور هنرمندان در این شورا مخالفم. بحث فرهنگ نه تنها در شورای شهر بلکه در دولت و مجلس و… مغفول مانده است. با این حال شاهد بودیم در دوره های گذشته تعدادی از هنرمندان در این شوراها حضور داشتند ولی حضور مثبتی نبوده است چرا که همین افراد یکی از ۳۰ نفری که در این شورا حضور دارند می شوند و این موضوع بیشتر جنبه نمایشی دارد و حضور آنها هیچ تأثیری ندارد. مسائل کلان شهری آنقدر مهم و تخصصی است که ورزشکاران و هنرمندان باید خودشان را از این دایره شهرت طلبانه کنار بکشند. واقعاً عجیب است که برخی از هنرمندان متقاضی حضور در این شورا هستند. در این شورا وجهه سیاسی یک هنرمند مهم تر از وجهه هنری اوست. واقعاً ندیده ام که حضور آنها منشأ اثر باشد. حتی در مجلس هم از طیف هنرمندان نمایندگانی داشتیم که حضورشان اثری نداشت همان طور که در شورای شهر اثری نداشت.

رییس اسبق کانون کارگردانان سینمای ایران افزود: مسائل فرهنگی مربوط به سازمان فرهنگی و هنری می شود که مدیر آن توسط خود شهردار تعیین می شود و هیچ نظارتی هم روی آن وجود ندارد. خود آقای مسجد جامعی که پیش از این وزیر هم بوده است ولی در دوره ای که در شورای شهر حضور داشت هیچ کاری برای مسائل فرهنگی نکرد. من واقعاً از ایشان گله مند هستم. همین سوابق نشان می دهد که حضورشان هیچ فایده ای ندارد و تلاش بیهوده ای است.

رئیسیان ادامه داد: اگر هنرمندی خودش را در آن حد می داند از مسائل فرهنگ کلانشهرها دارای ایده باشد و آنقدر قدرت داشته باشد که بتواند پیاده کند و سایر اعضای شورا هم به او رأی بدهند و همه شهرداری هم در خدمت او باشند شاید بتواند کاری از پیش ببرد. صرف اینکه کسی هنرمند باشد و به قصد اینکه به شورا برود تا مسائل فرهنگی را حل کند اشتباه است. ما در هیأت دولت وزیر فرهنگ داریم که نمی تواند در مسائل فرهنگی کاری از پیش ببرد، شورای شهر که بیشتر جنبه مشورتی و شورایی دارد و جنبه اجرایی ندارد. ما شورای نظارت بر صدا و سیما داریم که نمی تواند کاری بکند و اخیراً هم آقای علی مطهری گفته است که این شورا تشریفاتی است. این شوراها صرفاً جنبه تشریفاتی دارد و اگر که اثر داشت باید حداقل نتیجه کوچکی را در کنار آن می دیدیم. مسائل فرهنگی نه برای شهرداری اهمیتی دارد و نه برای دولت. به عنوان مثال مدیریت تصویر شهر فاجعه است ولی آیا توانسته اند کاری کنند و یا اثرگذار بوده اند؟

این تهیه کننده و کارگردان با اشاره به اینکه در زمینه فرهنگ از سوی شورای شهر و مجلس کوتاهی می شود عنوان کرد: اگر در یک دوره نمایندگان کاری از پیش نبرند به نظر می رسد که یک یا دو نماینده کوتاهی کرده اند ولی اگر در چند دوره این کوتاهی تکرار شود یعنی در همه جا کوتاهی شده است. در خصوص ورزشکاران هم همین است. حضور در این شوراها بیشتر جنبه مطرح کردن آن اشخاص را دارد و تاثیر واقعی برای یک جریان فرهنگی در سطح کلان شهر تهران ندارد. برای ثبت نام هیچ محدودیتی وجود ندارد و همه هنرمندان می توانند ثبت نام کنند ولی از اینکه واقعاً‌ چه اتفاقی خواهد افتاد مطمئن نیستم حتی مطمئن نیستم که بتوانند رأی بیاورند. چرا که برخی از آنها شناخته شده نیستند و اگر هم رأی بیاورند یکی از ۳۰ نفر می شوند.

رئیسیان اضافه کرد: آیا حتی در مجلس مصوبه ای در راستای ارتقای مسائل فرهنگی می بینید؟ با وجود کمیسیون های مختلف هر مصوبه ای باید به صحن علنی مجلس بیاید و در صحن هم مسئله دوستان شورای شهر مطرح نمی شود و این امر مستلزم روابط جناحی، سیاسی، ارتباطات مهم است. حتی خود شهردار هم هرازگاهی برای شوآف در یکی از برنامه ها، افتتاحیه و اختتامیه و مراسمی حضور پیدا می کند. اگر واقعاً شهرداری بر مدیریت تصویر شهر که چند مجتمع بزرگ سینمایی و تولید دارد، نظارت داشت اتفاقات مثبت زیادی ممکن بود بیفتد. ولی متاسفانه هیچ نظارتی وجود ندارد. به نظر من کل عملکرد شورای شهر دچار مشکلات اساسی است. با این حال امیدوارم این هنرمندان رأی بیاورند ولی مطمئن نیستم که بتوانند.

علیرضا غفاری: حضور هنرمندان در مراکز قانون گذاری نتایج درخشانی نداشته

علیرضا غفاری، منتقد و کارشناس هنری در مورد حضور هنرمندان در شورای شهر اعتقاد دارد که بررسی عملکرد حضور هنرمندان در مراکز قانون گذاری تا امروز نتایج درخشانی نداشته و صرف یدک کشیدن عنوان هنرمند در هر رشته هنری و در هر جایگاه و منزلتی نمی تواند در مراکز تصمیم گیری اعتبارآفرین باشد.

علیرضا غفاری، منتقد در خصوص ثبت نام برخی از هنرمندان در شورای شهر تهران به بانی فیلم گفت: اینکه جامعه هنری و هنرمندان عزیز کشور ما و همچنین کسانی که در عرصه های فرهنگی فعالیت می کنند در مورد فعالیت هایی که با زندگی شهری مرتبط است احساس مسئولیت می کنند و به مسئولیت اجتماعی خود توجه نشان می دهند نکته بسیار ارزشمندی است. اما اینکه حضور هنرمندان در انتخابات پیش رو و انتخاباتی که صورت می گیرد چه اندازه موثر بوده به نظر باید یک بار ماجرا را بازخوانی کنیم. واکاوی تاریخی این ماجرا نشان می دهد که حضور هنرمندان چه قبل و چه بعد از انقلاب در مراکز تصمیم گیری نتایج بسیار درخشانی -حداقل برای جامعه هنری- در بر نداشته. به عنوان مثال آخرین مورد حضور آقای بهروز افخمی به عنوان نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی به مدت چهار سال بود، باید کارنامه فعالیت ایشان مورد بررسی قرار بگیرد که به عنوان یک هنرمند در مدت زمانی که در مجلس حضور داشتند چه اقداماتی را انجام دادند؟ آیا طرح یا لایحه ای برای بهبود وضعیت معیشت هنرمندان ارائه شد یا خیر؟

وی افزود: آخرین دوره شورای شهر تهران که هم اکنون هم بر سر کار است نیز یک چهره معروف هنری همچون آقای مختاباد را دارد. در این جا هم باید فعالیت های کمیسیون فرهنگی شورای شهر و دیدگاه های حاکم بر آن را بررسی کرد. صرفا با این دلیل که یک هنرمند بتواند در دستگاه های تصمیم گیری و تصمیم ساز مثل شورای شهر مدافع حقوق هنرمندان باشد، محلی از اعراب ندارد.  یعنی یک نفر به تنهایی نمی تواند کاری انجام دهد و باید طرح و ایده داشته باشد، آن را در کمیسیون مطرح کند، با لابی هایی که انجام می دهد تصویب آن را بگیرد، بعد در صحن از آن دفاع کند، اهمیت موضوع را برای سایر نمایندگان مطرح کند و همین طور ادامه دهد تا به یک نتیجه ای برسد. در مجموع موافق حضور چهره هایی هستم که سابقه اجرایی داشته باشند و با مقوله فرهنگ به صورت عام بتوانند ارتباط برقرار کنند و فهم موضوعی از مقوله فرهنگ و هنر داشته باشند. صرف یدک کشیدن عنوان هنرمند در هر رشته هنری و در هر جایگاه و منزلتی نمی تواند در مراکز تصمیم گیری اعتبارآفرین باشد و افراد حتما باید کار اجرایی کرده باشند، با موضوعات هنری آشنا باشند، موضوعات و چالش ها را بشناسند و با استفاده از خرد جمعی بتوانند راه حل ها را به عرضه بگذارند تا نتایجی حاصل شود. به نظرم بررسی عملکرد حضور هنرمندان در مراکز قانون گذاری تا امروز نتایج درخشانی نداشته ولی امیدوارم در آینده داشته باشد.

این منتقد با اشاره به اینکه همواره این دیدگاه وجود دارد که هدف برخی از متقاضیان برای حضور در شورای شهر بهره مندی از مزایایی است که از این طریق شامل حالشان می شود، تاکید کرد: این تأسف بارترین بخش نظرات عمومی مردم است که چنین تصویری را از علاقمندان به حضور در مناصب تصمیم گیری در ذهن ها متبادر کرده است. باید دید که چه چیز و کدام رفتار و عملکرد باعث شده که مردم چنین ذهنیتی پیدا کنند. مردمی که ابتدا با رغبت به حضور ورزشکاران رأی داده اند ولی اکنون متأسف اند که این تعدادی ورزشکار در شورهای شهر هستند. آیا واقعا این تعداد ورزشکار با این پیشینه ملی و سوابق درخشان قهرمانی توانستند ورزش محلی ما را تکانی بدهند و ورزش محلی را به جایی برسانند که لااقل در همین مناطق شهری مکانهایی به ورزش جوانان و نوجوانان اختصاص یابد؟ آیا توانستند اتفاقی در زمینه ورزش خردسالان ایجاد کنند؟ یا فقط به گسترش فضاهای بخش خصوصی و فروش و اجاره اماکن و درآمدزایی دوستان خودشان پرداختند؟

غفاری ادامه داد: باید دید که مردمی که به این افراد رای داده اند چرا اکنون متاسفند و چرا فکر می کنند تعداد زیاد عناصر ورزشی و هنری مناسب شهر نیست. اما اگر عملکرد این دوستان به گونه ای بود که خروجی آن را مردم می دیدند و حس می کردند وضعیت فرق می کرد. با توجه به گستردگی تهران و نیازهای شهروندان مردم به چشم خود می بینند، نمی توانید در مورد فضای شهر داد سخن بگویید در حالی که مردم می بینند که فضای شهری وجود ندارد و لمس می کنند که در طول این مدت چند فضای سبز و پارک در محل زندگی شان ساخته شده و گلکاری شده و آیا خیابان ها تمیز است یا خیر. اما در مورد مسائل فرهنگی و به خصوص ورزشی این تعداد افراد چه کارهایی کردند؟ مثلا آقای حسین رضا زاده در زمانی که ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﺗﺼﺪی ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺷﻐﻞ پیش آمد حضور در شورای شهر را به ریاست فدراسیون وزنه برداری ترجیح داد، همه از این جریان خوشحال شدیم چرا که فدراسیون موقعیت ورزشی دارد و از طریق عملکرد هیات رئیسه کارها پیش می رود و چه بهتر که این افراد به مسائل شهری برسند اما آیا فی الواقع اینطور بود؟ ما از ایشان توقع نداشتیم که در مورد فضای سبز و یا اقتصاد شهری کاری بکنند بلکه می خواستیم با نگاهشان فضاهای ورزشی شهر را ارتقا دهند. اگر داده اند آمار آن را اعلام کنند تا مردم هم بدانند. تجربه مردم خروجی این فعالیت ها است.

وی اضافه کرد: اگر دوستان هنرمند ما توفیق حضور در شورای شهر را پیدا کردند قبل از هر چیز باید یک برنامه مدون از ایده آل های خود برای ارتقای سطح فرهنگ جامعه ارائه دهند. این موضوع هم میسر نخواهد شد مگر با استفاده از نظرات کارشناسان خبره. دوستان باید با مرکز فرهنگی و هنری ارتباط داشته باشند، ایده خود را در سطح کمیسیون شورا به تصویب برسانند، اهمیت آن را توضیح دهند، بتوانند با استفاده از قدرت شورای شهر شهردار وقت را موظف کنند به این نگاه ها و طرح ها بهای بیشتری بدهند. امیدوارم دوستان در دوره جدید موفق باشند و بتوانند در این زمینه به مردم خدمت کنند. هر کس در هر لباس و هر شکلی و در هر جایگاه و منزلتی بتواند به ارتقای سطح فرهنگی، دانش عمومی و آرامش روانی جامعه کمک کند حتما مقبول درگاه الهی قرار خواهد گرفت و مردم حتما از او پشتیبانی می کنند.