سواد رسانه‌ای بدون فیلتر
تربتا نیوز -نور، صدا، حرکت؛ اینها عناصر بصری جذابی هستند که شبکه‌های اجتماعی تصویر‌محور را بسیار مورد توجه مخاطبان قرار می‌دهد. آن هم در شرایطی که فقدان سواد رسانه‌ای کافی موجب می‌شود ندانیم پشت هرکدام از این بسترهای ارتباطی و رسانه‌ای چه چیزی نهفته است، چه انگیزه‌ای را دنبال می‌کند و درنهایت چه پیامدی را به دنبال خواهد داشت. براساس نتایج اخیر «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی» درحال حاضراینستاگرام برای۷۲درصد ازایرانی‌هاهمچنان محبوب‌ترین رسانه اجتماعی است. همچنین تلگرام و واتس‌آپ هرکدام به ترتیب ۵۲ و ۴۶درصد در بین مردم ایران محبوبیت دارند.
در این نظرسنجی که دراردیبهشت ماه و با نمونه ۱۴هزارو۵۰۵ نفر انجام شده است،۴۲درصد از مردم برای تماشای ویدئوها بیشتر از آپارات و ۲۵درصد از یوتیوب استفاده می‌کنند. بر اساس گزارش «دیتاک» درحال حاضربیش از۳.۷میلیون کسب‌و‌کار در داخل کشور فعال است.
ایران رتبه ۸ جهان در استفاده از اینستاگرام
براساس گزارش سالانه «یکتانت»، از هر سه کاربر اینترنت ایرانی، حداقل دو نفر از فیلترشکن استفاده می‌کنند. این گزارش همچنین نشان می‌دهد که با وجود فیلتر بودن اینستاگرام، میزان استفاده از آن کاهش نداشته است. یک برآورد جدید حاکی است ایران با حدود ۴۴ میلیون کاربر اینستاگرام، هشتمین کشور جهان از نظر میزان استفاده از اینستاگرام است. در نظرسنجی «پیمایش ملی فرهنگ رسانه‌های اجتماعی»، ۲۴درصد از پاسخگویان گفته‌اند از هیچ رسانه اجتماعی استفاده نمی‌کنند. همچنین ۳۰درصد مردم هم اخبار را از طریق رسانه‌های اجتماعی دنبال می‌کنند. تعداد کاربران فعال اینستاگرام در جهان به بیش از دو میلیارد، یعنی یک‌چهارم جمعیت جهان رسیده است که به‌طور متوسط روزانه ۳۰ دقیقه وقت خود را صرف آن می‌کنند.
سهم استفاده از اپلیکیشن‌های ایرانی
طبق آماری که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره جدیدترین آمار از تعداد کاربران پیام‌رسان‌های ایرانی در سال گذشته اعلام کرد، تعداد کاربر فعال ماهانه پیام‌رسان ایتا ۲۲میلیون نفر، پیام‌رسان بله حدود ۱۶.۵میلیون، سروش پلاس حدود ۱۰.۵میلیون و روبیکا حدود ۴۰میلیون کاربر فعال ماهانه دارد.
میزان فعالیت روزانه کاربران ایرانی در اینستاگرام
تاکنون ۴۵۰میلیون پست ازشش میلیون صفحه عمومی(Public) متعلق به کاربران ایرانی در اینستاگرام منتشر شده است. به‌صورت میانگین ۱۴پست در ثانیه توسط کاربران ایرانی در اینستاگرام منتشر می‌شود. همچنین کاربران ایرانی در هر ثانیه بیش از ۲۵ هزار بار پست‌های اینستاگرام را می‌بینند. حدود یک‌‌درصد از کاربران پس از مشاهده یک پست در اینستاگرام، آن را لایک می‌کنند.
میزان فعالیت کاربران ایرانی در توییتر
گزارش‌ها حاکی از آن است که تاکنون ۷.۳۵میلیارد توییت از۹.۱میلیون کاربر ایرانی درتوییترمنتشر شده است وکاربران ایرانی به صورت میانگین در هر ثانیه ۲۳۳ توییت منتشر می‌کنند.همچنین بررسی وپایش کل محتوای توییترفارسی نشان می‌دهدکه تنها ۵درصد از محتواهای ارسالی توسط کاربران، توییت دست اول هستند و ۹۵درصد باقیمانده، محتواهای بازنشر یا ریتوییت بوده‌اند.
سواد رسانه‌ای؛ فاکتور مهجور مانده
اگرچه نمی‌توان اثرات مثبت فضای مجازی در راه‌اندازی کسب‌و‌کارها، افزایش آگاهی و اطلاعات و دسترسی سریع به اخبار و… را نادیده گرفت، اما استفاده انبوه کاربران ایرانی از این فضا و به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از آن نیازمند تمهیداتی همچون افزایش سواد رسانه‌ای در کشور است. موضوعی که امیر یزدیان، دکترای علوم ارتباطات و پژوهشگر علوم رسانه در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر آن می‌گوید: جامعه‌ای که فقر سواد رسانه‌ای به‌ویژه بعد انتقادی را دارد، نمی‌تواند تحلیل کند که پشت هرکدام از این بسترهای ارتباطی و رسانه‌ای چه چیزی نهفته است،چه انگیزه‌ای را دنبال می‌کند و درنهایت چه پیامدی را به دنبال خواهد داشت.وی می‌افزاید: باور من این است اگر سواد رسانه‌ای انتقادی وجود داشته باشد فرآیند‌های رسانه‌ای تا این حد درگیری ایجاد نمی‌کند، هرچند ممکن است به فراخور هر تولید رسانه‌ای، عده‌ای طرفدار آن شوند و این یک فرآیند طبیعی در همه جای دنیاست اما شدت، حدت و افراط آن مهم است. متاسفانه در کشور ما افراد بسیار اغراق‌آمیز به این تولیدات روی می‌آورند.به گفته این پژوهشگر، در حال حاضر متاسفانه سوادرسانه‌ای آنچنان که باید رواج پیدا نکرده است که افراد بتوانند نفع قدرت را شناسایی بکنند و به خودشان در استفاده از آنها یک زنهار بدهند. ارتقای سواد رسانه‌ای مسئولان و متخصصان رسانه است تا با آگاهی در جامعه تا حد زیادی خطرات و آسیب‌های این فضا را به حداقل برسانند.
منبع : جام جم
