دغدغه ‏های فرهنگی، بهانه حضور هنرمندان در شورای شهر

با گذشت دو هفته از زمان ثبت نام برای پنجمین دوره از انتخابات شورای شهر تهران برخی از هنرمندان در میان متقاضیان حضور در شورای شهر از موضوعات قابل توجهی است که بیانگر لزوم توجه بیشتر به فرهنگ و هنر در شورای شهر تهران و همچنین مجلس شورای اسلامی است.

چرا که به گفته برخی از هنرمندان در ادوار گذشته چه در شورای شهر و چه در مجلس شورای اسلامی به مسائل فرهنگی و هنری توجه کافی نشده است و بسیاری از کسانی که موفق می شوند به کمیسیون های تخصصی فرهنگی و هنری شوراها راه پیدا کنند کسانی هستند که شانس حضور در سایر کمیسیون ها را نداشته اند، طبیعتاً نمی تواند دغدغه های ایشان از جنس دغدغه های هنرمندان باشد. این موضوع می تواند توجیه مناسبی برای هنرمندان باشد که با حضور در این شورا مسائل فرهنگی و هنری شهر تهران را که تنها مسئله این کلانشهر نیست، با دلسوزی بیشتری پیگیری کنند. با این حال امید می رود حضور هنرمندانی از عرصه سینما، تلویزیون و موسیقی در این مرحله از انتخابات شورای شهر که نسبت به دوره های گذشته افزایش داشته است شاهد بهبود وضعیت و ارتقای سطح فرهنگ عمومی جامعه و همچنین تصمیم گیری های بهتر در این حوزه باشیم.

در بخش دوم این گزارش سراغ برخی از هنرمندان و صاحبنظران نظر آنها را در خصوص اهمیت حضور هنرمندان در شورای شهر تهران را جویا شدیم که از نظرتان می گذرد.

ابراهیم داروغه زاده:

هنرمند بودن ملاک کافی برای حضور در شورای شهر نیست

ابراهیم داروغه زاده معتقد است صرف هنرمند بودن یا ورزشکار بودن برای حضور در شورای شهر کافی نیست بلکه هر فرد فارغ از اینکه متعلق به کدام قشر از جامعه است باید با دانش روز مدیریت کلان شهری آشنا باشد.

ابراهیم داروغه زاده، دبیر جشنواره فیلم سلامت در خصوص اقدام هنرمندان برای حضور در شورای شهر تهران به بانی فیلم گفت: به نظر من هنرمند، ورزشکار یا مهندس بودن ملاک کافی برای ورود افراد به حوزه هایی از جمله انتخابات مجلس یا شورای شهر نیست. هر فرد برای حضور در شورای شهر باید فارغ از این که متعلق به کدام قشر از جامعه است دو ویژگی داشته باشد: اول اینکه با دانش روز مدیریت کلان شهری آشنا و دوم انگیزه و دغدغه لازم برای حضور فعال و مثمرثمر در این حوزه را داشته باشد. اگر فردی دارای چنین شرایطی بود نباید به واسطه هنرمند بودن یا ورزشکار بودن از این فرصت محروم شود.

مدیرعامل موسسه آوای هنر سلامت با بیان اینکه مدیریت شهر صرفا مدیریت ساختمان و خیابان و سخت افزارهایی از این دست نیست، افزود: در دنیای امروز شهر به عنوان بزرگ ترین سازمان خدماتی تعریف می شود و شهر خوب شهری است که بهترین خدمات را به شهروندان خود ارائه می کند. مدیریت خوب شهری مدیریتی است که بافت سخت افزاری شهر را در خدمت شهروندان توسعه بدهد و بتواند انواع نیازهای آنها را برآورده کند، نیازهای فرهنگی هنری و حتی ورزشی شهروندان از جمله آنهاست که باید در مدیریت کلان شهری به آنها توجه جدی شود تا شهر از انبوه آجر و سیمان و آهن تبدیل به یک بافت همگون و پویا با حداکثر خدمات دهی به شهروندان تبدیل شود.

عباس یاری:

در شوراهای ما نگاه فرهنگی وجود ندارد

عباس یاری دبیر تحریریه مجله فیلم معتقد است که همانگونه که حضور ورزشکاران در شورای شهر مشکلی از مسائل شهری را حل نکرد، حضور هنرمندان و سینماگران نیز مشکلی را حل نخواهد کرد. چرا که در این شوراها نگاه فرهنگی وجود ندارد.

عباس یاری دبیر تحریریه مجله فیلم و منتقد سینما در خصوص ثبت نام برخی از هنرمندان برای حضور در شورای شهر تهران به بانی فیلم گفت: ظاهر موضوع این است که این دوستان به انگیزه نگاه و انجام کارهای فرهنگی وارد این عرصه می‌شوند و متقاضی حضور در شورای شهر می‌شوند، اما از آن‌جا که خواسته یا ناخواسته بخشی از مناسبات مالی و توافق‌های پشت پرده‌ای در مورد انواع مجوزهای ساخت و ساز و خلافکاری‌های فراوان به نوعی یک سرش به شورای شهر متصل می‌شود، نه تنها هیچ اتفاق خوبی از جانب آن‌ها در این شورا نمی‌افتد، بلکه گاهی دامن دوستان اهل فرهنگ را نیز آلوده می‌کند. همچنین نمی‌دانیم کسانی که وارد شورای شهر می‌شوند آیا صددرصد دغدغه سلامتِ جامعه شهری را دارند یا به‌انگیزه وابستگی های باندی و گروهی که دارند وارد شورا می‌شوند. جدا از این که بسیاری از این افراد به مسائل شهری و ریزه‌کاری‌های آن وارد نیستند و خیلی راحت می‌توانند تحت تاثیر قرار بگیرند و از آرمان‌های اولیه‌شان فاصله بگیرند؛ همان طور که وقتی ورزشکاران وارد شورای شهر شدند کارنامه چندان درخشانی از خودشان به ‌یادگار نگذاشتند و محبوبیت و اعتبار گذشته‌شان را هم خدشه‌دار کردند. حالا که این دوره به‌پایان راه رسیده، ممکن است بگویند بواسطه حضور آنها در شورای شهر چه تعداد ورزشگاه یا مراکز ورزشی در شهرهای‌شان ساخته شده؟ یا کدام برنامه و حرکت ورزشی به نفع ورزشکاران یا قهرمانان یا تربیت بدنی را به ثمر رسانده‌ اند؟

این منتقد افزود: هنرمندان هم مانند ورزشکاران در این مسیر برده می‌شوند و عملاً منشأ هیچ اتفاق خوبی نخواهند شد. به نظرم باید افرادی وارد شورای شهر شوند که با وظایف و ظرایف این کار آشنا باشند و آلودگی های گروهی و باندی نداشته باشند و ثابت کرده باشند که دغدغه اصلی‌شان یک جامعه سالم و قابل زیست است. متاسفانه تاکنون اعضای شورای شهر چندان در این زمینه موفق عمل نکرده‌اند. نشانه‌های آن هم این است که طی چند سال اخیر سرسبزی شهر روز به روز کم‌تر شده، درختان بسیاری بریده ‌شده‌اند، بسیاری از باغ‌ها به پاساژ و برج تبدیل شده‌اند و پیاده روهای شهر کوچک‌تر و باریک‌تر شده. شما نگاه کنید در یک خیابان باریک چندین برج و بارو ساخته شده، کسی هم در شورای شهر ککش نگزیده. حجم آلودگی‌های محیطی و صوتی روز به روز بالا می‌رود و هیچ‌کدام از ورزشکاران ما که در شورای شهر حضور دارند با همه نیت‌های خیر در ابتدای ورود به شورا، منشأ اتفاق چندان خیری نشده‌اند، فکر می کنم حضور هنرمندان و سینماگران نیز مشکلی را حل نخواهد کرد. وی با بیان اینکه متاسفانه در شوراهای ما نگاه فرهنگی وجود ندارد، ادامه داد: اگر در شوراها و مجلس ما نگاه فرهنگی وجود داشته باشد حتی کسی هم که زمینه فعالیتش فرهنگی نیست، می‌تواند منشا کار فرهنگی شود و جریان رایج را به سمت اتفاقات فرهنگی ببرد، ولی چون نگاه این دوستان بیشتر مادی و پولی است، اتفاق چندان مثبتی رخ نمی‌دهد.

یاری در خصوص خدشه دار شدن اعتبار هنرمندان در صورت عدم موفقیت آن‌ها در شورای شهر عنوان کرد: این خطر وجود دارد که دیدگاه مردم نسبت به ورزشکاران یا هنرمندانی که نتوانسته اند موفقیت چشمگیری داشته باشند از حالت احترام برانگیز گذشته تغییر کند.

این منتقد سینما اضافه کرد: خود این هنرمندانی که متقاضی حضور در شورای شهر هستند باید انگیزه های خود را مشخص کنند که به چه دلیل خواهان حضور در شورای شهر هستند و بعد از گذشت هر سال باید به مردم بگویند که در آن سال به چه بخشی از حرف هایی که زده اند توانسته اند عمل کنند. اتفاقی که متاسفانه در حال حاضر نمی‌افتد، مثلا هیچ وقت مشخص نشد که چهره های ورزشی و هنری ما در دوره‌های قبلی به چه انگیزه ای وارد این عرصه شدند و چه چیزهایی گفتند و کسی هم آنها را بازخواست نکرد که آیا به وعده هایی که داده بودند عمل کرده اند یا خیر. این افراد ناچار می‌شوند صرفا به مسائل مربوط به ساخت و ساز مهر تائید بزنند و کار دیگری انجام نمی‌دهند.

طهماسب صلح جو:

مسائل فرهنگی یک شهر را نمی توان جدا از سایر مسائل حل کرد

طهماسب صلح جو منتقد سینما معتقد است که صرف هنرمند بودن یا ورزشکار بودن برای حضور در شورای شهر کافی نیست و افرادی که متقاضی حضور در این شوراها هستند باید متخصص باشند و در حل مسائل و مشکلات نوآوری و خلاقیت داشته باشند، با این حال مسائل فرهنگی تنها مشکلاتی نیست که یک شهر با آن روبرو است و همه مسائل به هم پیوسته است و نمی توان مسائل فرهنگی یک شهر را جدا از سایر مسائل حل کرد.

طهماسب صلح جو منتقد سینما در خصوص ثبت نام برخی از هنرمندان برای حضور در پنجمین دوره انتخابات شورای شهر تهران به بانی فیلم گفت: فکر می کنم یکی از دلایلی که هنرمندان در این انتخابات شرکت می کنند و فکر می کنند که رأی می آورند همان شهرت و موقعیتی است که هنر برای آنها بوجود آورده است.

وی در خصوص حضور ورزشکاران در شورای شهر و انتقاداتی که به دنبال آن بوجود آمد و اینکه آیا حضور هنرمندان هم بدین صورت خواهد بود یا خیر گفت: ممکن است حضور هنرمندان نیز در این شوراها با انتقاداتی همراه شود اینکه این افراد هنرمند یا ورزشکار و یا… هستند بحث دیگری است. اینکه چقدر می توانند در تصمیم گیری در مورد مسائل شهری خلاقیت داشته باشند و ایده نو و تازه ای دهند مهم است. به نظرم در این شوراها نوآوری و خلاقیت در حل مشکلات از کسی برمی آید که در آن عرصه تخصص داشته باشد و صرفاً به خاطر هنرمند بودن نمی توان از آنها انتظار داشت که بتوانند مشکلات را حل کنند و یا یک ورزشکار که در یک رشته ورزشی توانسته مدالی کسب کند در شورای شهر هم بتواند کاری بکند. این موضوع تخصص می خواهد.

این منتقد ادامه داد: از آنجا که معمولاً مردم ما افراد متخصص را کمتر از هنرمندان و ورزشکاران می شناسند این سوء تفاهم به وجود می آمده که کسی باید در شوراها حضور پیدا کند که مردم آنها را بشناسند تا به آنها رأی دهند. در طول سالهایی که این افراد در شورای شهر و یا هر نهاد اجرایی شهری و کشوری حضور داشته اند اگر می شد افراد متخصص را بهتر شناسایی و به مردم معرفی کرد و رسانه ای کرد به نتایج بهتری خواهیم رسید. منتها هیچ نهادی این کار را نمی کند و نمی گوید که فلان شخصی علمی را به مردم می شناسانیم. این است که مردم به کسی که می شناسند اعتماد بیشتری دارند و نتیجه آن اتفاقاتی است که شاهد آن هستیم. همچنین به دلیل اینکه برخی از این افراد تحصیلات یا سابقه مدیریتی مرتبط نداشته اند مشکلاتی پیش خواهد آمد. هرکس که کاری را قبول می کند باید در آن زمینه متخصص باشد غیر از این نتیجه ای نمی توان گرفت. لذا به دنبال آن ممکن است اعتبار آن افراد از جمله هنرمندان خدشه دار شود و خودشان ضد تبلیغ خودشان شوند. چون مردم آنها را به عنوان ورزشکار و یا هنرمند می شناسند و وقتی به کاری دست بزنند که از عهده آن برنیایند به خودشان آسیب زده اند.

صلح جو با بیان اینکه مسائل فرهنگی تنها مشکلات یک شهر نیست عنوان کرد: یک شهر با مشکلات دیگری هم روبرو است که به هم ربط پیدا می کند و نمی تواند مسائل فرهنگی یک شهر را جدا از سایر مسائل حل کرد. گاهی ناهنجاری در فضای شهری مشکل فرهنگی به وجود می آورد در حالی که آن ناهنجاری خودش ممکن است مربوط به چیز دیگری باشد. به نظرم همه این مسائل به هم پیوسته است نمی توان انتظار داشت کسی که از عرصه فرهنگ در شورای شهر نماینده می شود بتواند فرهنگ را جدا از مسائل دیگر حل کند.

مهرداد فرید:

هنرمندان نیازهای فرهنگی و هنری مردم را بهتر می‏شناسند

مهرداد فرید دبیر شورایعالی تهیه کنندگان به عنوان یکی از متقاضیان حضور در پنجمین دوره شورای شهر تهران معتقد است که یکی از دغدغه های اعضای شورای شهر باید این باشد که شهر تهران را از لحاظ فرهنگی به استانداردهای مد نظر یونسکو، نزدیک کند. فراهم کردن سالن های تخصصی برای خدمات فرهنگی و هنری متناسب با جمعیت تهران، از جمله ی این اقدامات است.

مهرداد فرید در خصوص اهمیت حضور هنرمندان در شورای شهر تهران به بانی فیلم گفت: یکی از وظایف قانونی شورای شهر و شهردار سر و سامان دادن به مسائل فرهنگی شهر است. برای همین هنرمندان فکر می کنند بتوانند در کمیسیون های مربوط به فرهنگ و هنر در شورای شهر، خدمات مناسب شان مردم تهران را ارائه دهند. کسانی که هیچگاه در وادی فرهنگ و هنر نبوده اند، قادر نیستند این خدمات را ارائه دهند. فکر می کنم اگر هنرمندان بتوانند در شورای شهر نماینده ای داشته باشند، مسائل مربوط به فرهنگ و هنر را بهتر پیگیری خواهند کرد. لذا حضور آنها در شورا مغتنم است و شاید حتی بتوان آن را نوعی فداکاری قلمداد کرد. چرا که آنها در دوره عضویت در شورا، کمتر فرصت فعالیت هنری خواهند داشت.

این کارگردان در خصوص حضور ورزشکاران در شورای شهر در دوره های گذشته که انتقاداتی را به همراه داشت، افزود: در خصوص ورزشکارانی که در شورای شهر حضور دارند یکسری انتقادات وجود دارد، ولی باید پذیرفت که ورزشکاران را نمی توان با اهل فرهنگ مقایسه کرد. چون فعالیت اهل فرهنگ و هنر از جنس اندیشه است. اما فعالیت ورزشکاران بیشتر از جنس فعالیت های جسمانی است.  در نتیجه نمی توان این دو گروه را با هم مقایسه کرد. اگر ورزشکاران در شورای شهر عملکرد موفقی نداشته اند نمی توان نتیجه گرفت که اهل فرهنگ و هنر نیز در شورا موفق نخواهند بود. وی ادامه داد: حضور داوطلبان اهل فرهنگ و هنر، در میان کاندیداها قابلیت های شهر تهران را هم معرفی می کند و نشان می دهد که در این شهر چه ظرفیت هایی وجود دارد و این ظرفیت ها تا چه حد می تواند به کار گرفته شود. پس ترس از این که نکند اهل فرهنگ هم مثل اهل ورزش موفق نباشند نمی تواند بهانه ای برای پس زدن آنها باشد. نمی توان به احتمال اینکه تلاشی ثمر ندهد تلاش نکرد. باید آن طرف قضیه را هم دید که اهل فرهنگ وهنر بتوانند موفق تر از اهالی سیاست ظاهر شوند. همین چند دوره شوراها ثابت کرده به لحاظ آماری اتفاقا سیاسیون از دیگر اصناف ناموفق تر بوده اند. بنابراین اصولا ممکن است آن حاشیه ای که اهل سیاست داشته اند، اهالی فرهنگ و هنر نداشته باشند.

این تهیه کننده با بیان اینکه یکی از کارهایی که می توان در شورای شهر پیگیری کرد این است که شهر تهران را به استانداردهای تعریف شده یونسکو نزدیکتر کرد، اضافه کرد: به عنوان مثال طبق تعریف یونسکو از یک شهر استاندارد، برای هر ۱۰ هزار نفر باید یک سالن سینما وجود داشته باشد. با همین مقیاس شهر ۱۲ و نیم میلیون نفری تهران نیاز به ۱۲۵۰ سالن دارد در حالی که ما در حال حاضر در تهران فقط یک دهم این تعداد سینما را داریم. یا اینکه در شهر تهران هیچ سالن تخصصی و ویژه موسیقی نداریم و موزیسین ها وقتی می خواهند کنسرتی بگذارند از همان لحظه اول عزایشان شروع می شود که سالن استانداردی را در این شهر به این بزرگی نمی توانند پیدا کنند. کلا باید ظرفیت مناسبی وجود داشته باشد تا هنرمندان بتوانند خدماتشان را به مردم تهران با کیفیت و استاندارد قابل قبول ارائه کنند. من از قدیم یادم هست که مثلا وقتی استاد شجریان می خواست در تهران کنسرتی برگزار کند، نمی توانست سالن مناسبی بیابد.  از جمله موارد دیگر که می شود از ضعف های فرهنگی شهر تهران دانست، فضاهای تبلیغاتی است که شهر می تواند در اختیار اهل هنر قرار دهد. این در حالی است که تا کنون چنین چیزی از مردم و هنرمندانشان دریغ شده است. در حال حاضر فضاهای تبلیغات شهری برای اهل هنر و فرهنگ وجود ندارد و اگر هم وجود دارد به قیمت بسیار بالایی است که هنرمندان مجبورند عطای آن را به لقایش ببخشند. همچنین نهادهای مدنی کافی در تهران وجود ندارد که بسیاری از اتفاقات بزرگ فرهنگی را برعهده بگیرند. مثلاً یکی از ایده هایی که در سینما به دنبال آن هستیم و هنوز محقق نشده این است که رویدادهای بزرگ فرهنگی/ دولتی، غیر دولتی شود. ما باید بتوانیم به سمتی برویم که رویدادهای بزرگ فرهنگی، مثل جشنواره های فجر، به عهده سازمانهای مردم نهاد گذاشته شود. بیشتر انتقاداتی که در خصوص جشنواره فیلم فجر می شود به خاطر این است که دولت آن را برگزار می کند. اگر این جشنواره و یا سایر جشنواره ها در عرصه هنر و فرهنگ توسط خود مردم و نخبگان برگزار شود به شکل بهتری برگزار خواهد شد. اینها وظایفی است که مغفول مانده است و شهردار محترم هم تا به امروز به اندازه کافی به آن توجه نکرده است. ما نیاز داریم که نهضت سالن سازی راه بیاندازیم و طی چهار سال آینده شهر تهران حداقل ۵۰ درصد از توقع جهانی را تامین کند. اگر این اتفاق بیفتد بین اهالی فرهنگ و هنر رونق بیشتری جریان پیدا می کند و چرخه اقتصادی مناسبی ایجاد می شود. در این صورت مردم تهران هم می توانند خدمات بهتری دریافت کنند. اینها مسائلی است که ما اهالی فرهنگ و هنر بهتر درک می کنیم و ضعف در این مسائل را بهتر چشیده ایم می توانیم آن را پیگیری کنیم.