آیا قهوه سرطان زاست؟
سرطان بیماری پیچیده‌ای است که تشخیص علت آن همیشه آسان نیست. محققان تا کنون مواد بسیاری را در زمینه سرطان زا بودند بررسی کرده‌اند.
آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) بیش از ۱۰۰۰ مطالعه را روی انسان‌ها و حیوانات صورت داده اما تا کنون شواهد کافی دال بر سرطان زا بودن قهوه بدست نیاورده است.
با این حال تحقیقات بیشتری برای بررسی ارتباط میان قهوه و سرطان لازم است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که نوشیدن قهوه خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را کاهش می‌دهد. در حالی که نتایج بسیاری از مطالعات قدیمی‌تر حاکی از سرطان زا بودن قهوه بوده اما در نهایت مشخص شد که علت این سرطان‌ها سیگار بوده چرا که افراد سیگاری اغلب قهوه زیادی می‌نوشند.
پس چرا تصور سرطان زا بودن قهوه میان برخی مردم رواج دارد؟ دانه‌های بو داده‌ی قهوه حاوی ماده‌ای به موسوم به “آکریل آمید” است که محصول جانبی فرآیند بو دادن محسوب می‌شود. آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان، آکریل آمید را به دسته سرطان‌زاهای احتمالی 2A طبقه بندی کرده است. این بدان معنی است که سرطان زا بودن این ماده روی حیوانات به تایید رسیده اما در مورد تاثیراتش روی انسان‌ها به تحقیقات بیشتری نیاز است.
قهوه به طور طبیعی حاوی آکریل آمید نیست اما در صورتی که بو داده شود این ماده در آن تولید می‌شود. آکریل آمید علاوه بر دانه‌های بو داده قهوه همچنین در دود سیگار، فرآیندهای صنعتی مانند ساخت پلاستیک، کاغذ و رنگ، غذاهای نشاسته‌ای که نیاز به پخت و پز در دماهای بالا دارند مانند سیب زمینی سرخ کرده و چیپس، بسته بندی‌های مواد غذایی و برخی چسب‌ها وجود دارد.
با آگاهی از روش‌های پخت و پز و ترک سیگار افراد می‌توانند تماس خود را با این ماده سرطان زا محدود کنند. می‌توان به جای سرخ کردن سیب زمینی، آن را کبابی یا برشته کرده و در تنوری کردن آن زیاده روی نکنید.
همچنین ارتباط بین نوشیدن مایعات بسیار داغ و سرطان مری نیز کشف شده است. به همین دلیل نوشیدن قهوه داغ‌تر از ۶۵ درجه سانتیگراد خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد. بنابراین بهتر است پیش از نوشیدن قهوه آن را کمی خنک کنید، به خصوص در صورتی که حاوی شیر نباشد.
خطرات احتمالی برای سلامتی
بیشتر سرطان‌ها به علت ترکیبی از عوامل از جمله ژن‌ها، محیط زندگی و سبک زندگی رخ می‌دهند. برخی از عوامل خطر اصلی برای ابتلا به سرطان شامل سیگار کشیدن، اضافه وزن، رژیم غذایی ناسالم، مصرف الکل، قرار گرفتن در معرض آفتاب، خطرات برخی محیط‌های کار مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و اشعه‌های خاص و ژن‌های ارثی خاص هستند.
نوشیدن قهوه که به عنوان بخشی از سبک زندگی سالم از آن یاد می‌شود، بعید به نظر می‌رسد که باعث ابتلا به سرطان شود اما نوشیدن بیش از حد آن به دلیل کافئین موجود باعث هشیاری بیشتر مغز و افزایش موقت فشار خون می‌شود. افرادی که مشکلات قلبی دارند نیز باید از نوشیدن قهوه خودداری کنند چرا که این نوشیدنی باعث افزایش ضربان قلب می‌شود. همچنین نوشیدن قهوه باعث تحریک معده و ریفلاکس اسید معده می‌شود. نوشیدن آن در شب نیز خواب را مختل کرده و سلامت بدن را تهدید می‌کند.
آیا باید نوشیدن قهوه را محدود کرد؟
از آن جایی که آکریل آمید موجود در دانه‌های بو داده قهوه احتمالا سرطان زاست بهتر است از انواع قهوه که بو داده نیستند استفاده کرد. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) توصیه می‌کند بزرگسالان بیش از چهار تا پنج فنجان قهوه در روز مصرف نکرده و کودکان و نوجوانان نیز به هیچ وجه از محصولات حاوی کافئین استفاده نکنند. همچنین توصیه می‌شود زنان باردار یا شیرده نیز مصرف کافئین خود را محدود کنند. اما در صورتی که شخصی بخواهد مصرف قهوه خود را کاهش دهد باید آن را به تدریج انجام دهد چرا که کاهش ناگهانی کافئین می‌تواند باعث سردرد شود. می‌توان چای سیاه یا برخی چای‌های گیاهی دیگر مانند چای سبز که حاوی کافئین کمتری نسبت به قهوه هستند را جایگزین کرد.
آیا قهوه برای سلامت مفید است؟
مطالعات نشان می‌دهد نوشیدن مقادیر متوسط قهوه به طور کلی برای سلامتی ضرر ندارد و نوشیدن قهوه حتی ممکن است مزایایی نیز برای بدن داشته باشد.
یک مطالعه به بررسی و مقایسه افرادی که به هیچ وجه قهوه نمی‌نوشند با افرادی که روزانه بین یک تا هفت فنجان قهوه می‌نوشند پرداخته است. نتایج نشان داد افرادی که قهوه را در رژیم غذایی روزانه خود جای می‌دهند به طور کلی کمتر از افرادی که به هیچ وجه قهوه نمی‌نوشند در معرض خطر ابتلا به سرطان بوده و آمار سرطان‌های پروستات، مخاط رحم، ملانوم و غیر ملانوم پوست، دهان و خون در این افراد بسیار کمتر بوده است. از سایر مزایای استفاده از قهوه می‌توان به کاهش خطر مرگ و میر به دلایل مختلف، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، کبدی، و بیماری پارکینسون اشاره کرد. همچنین قهوه حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که می‌تواند آسیب سلولی را آهسته یا متوقف کند.
لازم به ذکر است که بیشترین مزایای سلامت قهوه مربوط به نوشیدن بین سه تا چهار فنجان قهوه در روز است.
در مجموع آنچه از مطالعات فعلی به دست می‌آید این است که قهوه نمی‌تواند موجب بروز سرطان شود بلکه حتی خطر ابتلا به برخی از انواع این بیماری را نیز کاهش می‌دهد با این حال باید گفت هنوز تحقیقات فعلی که این یافته را به طور قطع تایید کند کافی نبوده و مطالعات بیشتر در این زمینه مورد نیاز است.
