اختلال در اینترنت و مشقت های ناشنوایان
سمیه جاهدعطائیان،روزنامه نگار ،موانع برای یک ناشنوا زیاد است؛ برقراری تماس با اورژانس، آتش نشانی، اسنپ و تاکسی های اینترنتی، مراجعه به پزشک، پلیس و … کار بسیار دشواری است. اگر یک کار فوری و حیاتی پیش آید نمی توانند اورژانس خبر کنند. تنها با وجود یک رابط و مترجم زبان اشاره می توانند به پزشک بروند و یا در بیمارستان بستری شوند. «مهشید» ۳۸ سال سن دارد و ناشنوا است؛ او از رسانه ها انتقاد دارد؛ «سالی یکبار سراغ افراد ناشنوا می آیند مثل اینکه بعد از این روز مشکلات ما حل شده و دیگر مشکلی نداریم در حالی که مشکلات ما همیشگی، ریشه ای و بسیار طاقت فرسا است. ما امسال دیگر به مناسبت هفته جهانی ناشنوایان مجبور به سکوت بودیم چرا که فقط اینترنت مختل نشده است بلکه مشکلات ما ناشنوایان هم مختل شده است. وقتی اینترنت نداریم دیگر از وجود کدام یک از مشکلاتمان صحبت کنیم؟»
به گزارش تریتا نیوز به نقل از شرق ،او به تازگی زایمان کرده و تمام جلسات و دوره های چکاپ را با یک رابط و مترجم در مطب دکتر زنان و زایمان همراه شده است. او می گوید: «رابط و مترجم من، از دوستانم بوده اما بسیاری از ناشنوایان برای مشکلات درمانی شان نمی توانند با یک مترجم و رابط راحت باشند و یا نمی شود به همه شان اعتماد کرد و آنها را با خود به اتاق پزشک برد. ما ناشنوایان در بسیاری از موارد مگر در زمان های اورژانسی که دیگر درد به سراغمان می آید به پزشک مراجعه می کنیم و در بیشتر موارد خود درمانی می کنیم و قید رفتن به مطب و مراجعه به متخصص را می زنیم. ما سختی های زیادی به خاطر سخت بودن ارتباط با دیگران داریم و این روزها که دسترسی به فضای مجازی سخت تر شده و اینترنت هم مختل می شود، مشکلاتمان مضاعف و نگرنی هایمان چندین برابر می شود.»
بیکاری و نگرانی ناشنوایان از قطعی اینترنت
«شیدا شهیدی» فعال حقوق ناشنوایان مشکلات افراد ناشنوا را بسیار دیرینه دانسته و نسبت به حل نشدن بسیاری از مشکلات قدیمی و ریشه ای، انتقادات فراوانی دارد. او و خانواده اش با مشکلات ناشنوایی دست و پنجه نرم می کنند و قطعی این روزهای اینترنت زندگی شان را مختل کرده است؛ « امسال به مناسبت هفته جهانی ناشنایان به جای آنکه در عصر ارتباطات در مورد مسایل مهمتری که از دغدغه های افراد ناشنوا و کم شنوا است، صحبت کنیم، باید به قطعی اینترنت هم اشاره کنیم که مشکلات بسیار زیادی را برای مان ایجاد کرده است.این یعنی پس رفت و عقب گرد؛ مادرم ناشنوا است و تنها زندگی می کند. سن بالایی دارد و باید هر روز با او به وسیله تماس تصویری، ارتباط بر قرار کنم اما متاسفانه اختلال اینترنت مشکلات زیادی را برای ما و بسیاری از افراد ناشنوا به وجود آورده است. نگران هستم که اگر مادر سالخورده ام بیمار و شرایط اورژانسی پیدا کند، چطور می توانم متوجه شوم و به او کمک کنم.»
وی شرایط زندگی افراد ناشنوا را با وجود داشتن اینترنت، امکان استفاده از فضای مجازی و امکان برقراری ارتباط تصویری بهتر و مفید تر می داند می افزاید: «در حل حاضر ۹۰ درصد از جامعه ناشنوایان به خصوص افرادی که به دلیل سن بالا یا کم سوادی، توان نوشتن و زدن پیامک ندارند، از طریق تماس تصویری امکان برقراری ارتباط و تعامل با دیگران را دارند. اشتغال تعداد زیادی از افراد نا شنوا هم به اینترنت و فضای مجازی نیاز دارد که اختلال اینترنت مشکلات جدید و فراوانی ایجاد کرده و بسیاری از ناشنوایان شغل خود را از دست داده اند و بسیار نگران هستند. پیدا کردن شغل جدید برای ناشنوایان بسیار سخت و اغلب نا ممکن است و ما در بیشتر مواقع مجبور هستیم به واسطه اینترنت و فضای مجازی کار کنیم.»
این فعال حقوق ناشنوایان سختی های افراد کم شنوا و ناشنوا را روز افزون و طاقت فرسا توصیف می کند که از دسترس خارج شدن فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بر مشکلاتشان می افزاید؛ «ما حمایت نمی شویم. مستمری بهزیستی برای افراد ناشنوا بسیار ناچیز است. مصرف اینترنت ناشنوایان بالا بوده و به خاطر برقراری تماس های تصویری مجبور به خرید مداوم و بالای حجم و بسته های اینترنت هستند که البته ناشنوایان در این مورد ناچار هستند و در این زمینه با هر سختی و فشاری هزینه می کنند، اما قطع شدن اینترنت برایمان بسیار مشکل ساز شده است. رابطه ما با همه قطع شده و به خاطر ترافیک و هزینه های رفت و آمد امکان ملاقات حضوری هم کمتر برایمان فراهم می شود.»
ناشنوایان، توانمندانِ بی حمایت
«مهسا خان احمدی» هنرمند و مدرس نقاشی برای افراد ناشنوا و شنوا است که در رشته نقاشی به موفقیت های چشم گیری دست یافته و آثار هنری ارزنده ای از خود بر جا گذاشته است؛ از ابتدای تولد نا شنوا بوده اما به لب خوانی تسلط بسیاری دارد. این فعال و هنرمند حوزه معلولان در مورد مشکلات متعدد جامعه ناشنوایان به خبرنگار شرق چنین می گوید: «سالها گفتیم و تقاضا کردیم که ناشنوایان برای برقراری ارتباط در زندگی روزانه و برای کارهای مهم به رابط و مترجم نیاز دارند.مابرای زمان ویزیت پزشک، بیمارستان، دادگاه، کلانتری، انجام کارهای ضروری اداری و … مشکلات زیادی داریم. بارها در مراجعه به بیمارستان یا مطب پزشک، مشکلات و مسایل را روی کاغذ نوشتیم و به پزشک گفتیم که ناشنوا هستیم اما پزشک به دلیل عدم آگاهی یا هر بهانه دیگر، باز ماسکش را روی صورت گذشته و کمکی برای برقراری ارتباط درست با ما نکرده است. بارها وقتی با وجود ماسک متوجه صحبت ها و سوالات دکتر نمی شویم، عصبانی می شوند و توضیح ما برایشان قانع کننده نبوده است. البته پزشکانی هم هستند که همکاری خوبی دارند. دوران کرونا بر ما بسیار سخت گذشت و ما همچنان به خاطر ماسک با مشکلات ارتباطی زیادی روبه رو هستیم.»
او وجود رابط ناشنوایان را با وجود حمایت های دولتی از ناشنوایان برای پرداخت هزینه ها موثر می داند؛ « بسیاری از ناشنوایان توان پرداخت هزینه های رابطان را ندارند. اگر چه رابطانی وجود دارند که به صورت خودجوش به افراد ناشنوا کمک می کنند اما افراد ناشنوا نمی توانند و نمی خواهند از این کمک های دلسوزانه رابطان بهره مند شوند و از طرفی توان پرداخت هزینه همراهی با آنها و پرداخت هزینه رفت و برگشتشان را هم ندارند؛ حمایت هایی که از افراد دارای معلولیت می شود بسیار بیشتر از حمایت های صورت گرفته از افراد ناشنوا و کم شنوا است چرا که معلولیت این افراد پنهان بوده و به چشم نمی آید. این در حالی است که افراد ناشنوا توانمندی، هوش و استعداد بسیار زیادی دارند که در صورت حمایت از آنها افراد مفید و موثرتری برای جامعه خواهند بود.»
گرانی تعمیر سمعک های خراب و فرسوده
«اکرم لباف خانیکی» مدیر سابق مدرسه باغچه بان یک (مدرسه ویژه ناشنوایان) در گفت و گو با خبرنگار شرق به مشکلات بسیاری از کودکان، نوجوانان و جامعه نا شنوا و کم شنوا در ایران اشاره می کند؛ «یکی از مشکلاتی که تمام خانواده ها با آن روبه رو می شوند، مساله عدم پذیرش مشکل در تشخیص ابتدایی ناشنوایی یا کم شنوایی در ابتدای تولد است که والدین را با دغدغه های فراوانی روبه رو می کند. بسیاری از خانواده ها بعد از سپری کردن مرحله پذیرش، سعی می کنند تا بچه را به جامعه عادی برگردانند و به خاطر موفق بودن کاشت حلزون در میان برخی بچه ها و تاثیر مثبت روی تکلمشان، اصرار به انجام کاشت حلزون دارند. بعضی از بچه ها که درگیر مشکلات شنوایی خفیف هستند، نمی توانند کاندیدادی کاشت حلزون باشند و خانواده هایی هم از نظر اقتصادی توان مالی پرداخت هزینه های آن را ندارند که این مسایل هر کدام مشکلاتی را به همراه دارند. با بزرگ تر شدن فرزند که یا از سمعک استفاده می کند و یا پروتز کاشت حلزون شده است، مشکلات همچنان پا بر جا بوده و حتی جدی تر می شود.»
مشکلات اقتصادی این خانواده ها برای رسیدن به شرایط ایده آل بسیار زیاد است؛ « سمعک و باطری های سمعک بسیار گران هستند. بچه هایی که مشکل شنوایی خفیف و متوسط دارند باید از این سمعک ها استفاده کنند. هر ورق باطری سمعک وارداتی ۶ عددی حدود ۵۰ هزار تومان است. هزینه استهلاک و تعمیرات سمعک و قطعات آن هم بالا بوده و به خاطر تحریم ها و نبود قطعات، سمعک ها برای مدت طولانی در مسیر تعمیر می مانند و کم شنوایان را با مشکلات زیادی روبه رو می کنند. قیمت سمعک درجه پایین از ۴ میلیون تومان شروع می شود و به قیمت های بسیار بالا و سر سام آور می رسند. سمعک بچه هایی که شیطنت دارند یا بیش فعال هستند نیاز به تعیرات اساسی دارند و ممکن است در طول یک سال به ۲ سمعک نیاز داشته باشند که خانواده ها باید در این زمینه حمایت شوند.»
دردسر تعمیر قطعات بیرونیِ پروتز کاشت حلزون
این فعال حوزه ناشنوایان در مورد مشکلات مربوط به کاش حلزون در میان خانواده ها تاکید می کند: «سازمان بهزیستی و سازمان آموزش و پرورش استثنایی بخش زیادی از هزینه های مربوط به کاشت حلزون را تقبل می کند با این پیش شرط که بچه در سن زبان آموزی یعنی یک سال و نیم، ۲ سال تا ۵ سال باشد. اگر سن بچه از این زمان سپری شود، خانواده باید هزینه های کاشت حلزون را به صورت آزاد پرداخت کند که از عهده بسیاری از خانواده ها نیز خارج است. مشکلات تحریم قطعات پروتز کاشت حلزون باعث شده تا خانواده هایی پشت نوبت و ثبت نام کاشت حلزون بمانند و زمان زبان آموزی را سپری کرده و دولت بعد از این زمان هزینه ها را تقبل نخواهد کرد؛ تعمیرات قطعات بیرونی پروتز کاشت حلزون هم در صورت خرابی، نیاز به تعمیر دارند که تحریم باعث شده خانواده ها برای مدت طولانی منتظر باشند که یک قطعه در داخل کشور موجود و کار تعمیرات با تاخیر زیادی انجام شود.»
مدیر سابق مدرسه باغچه بان با اشاره به وجود اختلاف طبقاتی میان خانواده های ناشنوایان می گوید: «خانواده هایی که توان مالی بیشتری دارند فرزندشان را در مدارس اشتثنایی ثبت نام نمی کنند و با تقبل هزینه های بیشتر، در مدرسه عادی و غیر دولتی ثبت نام کرده و از معلم های خصوصی بهره مند می شوند. از سمعک های وارداتی گران قیمت و پروتز های با کیفیت استفاده می کنند؛ البته تنها ۱۰ درصد از خانواده های ناشنوایان از وضعیت مالی خوبی برخوردار هستند و مابقی در سطح اقتصادی متوسط و ضعیف جامعه بوده که برای پرداخت هزینه های توانبخشی مثل گفتار درمانی یا تربیت شنوایی با مشکلات مالی مواجه هستند.»
ناشنوایان و معضل نداشتن اشتغال پایدار
معضل کمبود مدارس ویژه ناشنوایان در شهر تهران و شهر های دیگر معضل مساله ساز دیگری است؛ «تعدادی مدرسه عادی در هر خیابون اصلی جانمایی شده است اما متاسفانه برای بچه های ناشنوا و استثنایی، به تعداد کافی مدرسه در نظر گرفته نشده است. در تهران تنها ۳ مدرسه پسرانه مختص ناشنوایان وجود دارد و هر بچه برای رفتن به مرکز شهر و مدرسه باغچه بان با وجود در نظر گرفته شدن سرویس مدرسه، مشکلاتی برای تردد وجود دارد. هر بچه باید صبح زود بلند شود تا به سرویس مدرسه برسد و مسیر بسیار طولانی را با ترافیک و شلوغی فراوان از شرق یا غرب تهران طی کند که برای آنها و خانواده هایشان بسیار دشوار است.»
این فعال حوزه ناشنوایان، بیکاری و اشتغال را یکی از مشکلات قدیمی ناشنوایان و افراد کم شنوا عنوان می کند؛ «افراد ناشنوا بعد از سپری کردن دوران سخت ادامه تحصیل، برای اشتغال و شغل یابی با مشکلات زیادی روبه رو شده و به سختی وارد بازار کار می شوند. به عنوان نمونه مدارس استثنایی مطابق قانون، ۳ درصد از افراد دارای معلولیت را جذب می کنند. وقتی معلم ناشنوا و کم شنوایی در مدرسه استثنایی مشغول به کار می شود، خانواده ها و اولیا به کادر مدرسه اعتراض می کنند که ما معلم ناشنوا نمی خواهیم و می گویند وقتی معلمی خودش این مشکل را دارد چطور می تواند به بچه های ما که با ناشنوایی و کم شنوایی روبه رو هستند آموزش دهد. این اتفاق و محدودیت تنها در قسمتی از جامعه است و مشکلات مربوط به اشتغال ناشنوایان بسیار وسیع است. وقتی ناشنوایی وارد بازار کار می شود، بازخورد تمام این اتفاقات و محدودیت ها ملموس است.»
مدیر مرکز باغچه بان از معضلات ناشی از عدم ارتباط ناشنوایان و کم شنوا با یکدیگر و با افراد عادی می گوید؛ «ناشنوایان دختر و پسر از زمان مدرسه تا دانشگاه با همدیگر فاصله دارند و همدیگر را نمی شناسند. تنها راه اندازی دانشگاه «فرشتگان» در تهران که در آن ناشنوایان با یکدیگر تحصیل کرده و افراد عادی هم در این دانشگاه حضور دارند امتیاز خوبی برای تعامل آنها محسوب می شود. به غیر از این دانشگاه، امکان دیگری برای شناخت ناشنوایان با یکدیگر وجود ندارد و خانواده ها نگران هستند که فرزند دختر و پسرشان برای شناخت بیشتر پیش از ازدواج، چه شرایطی را تجربه خواهند کرد. انزوا، تنهایی و افسردگی می تواند در کمین افراد ناشنوا و کم شنوایی باشد که به ویژه در دوران کرونا بسیار تشدید شد.»
به گزارش شرق، اگر چه هفته جهانی ناشنوایان تمام شده است اما خواسته جامعه ناشنوایان ازرسانه ها و فعالان فضای مجازی این است که تمام روز های سال در مورد مشکلات، مطالبات، نیازها و اخبار حوزه افراد ناشنوا و کم شنوا اطلاع رسانی شود. با اینحال امسال مطابق با تجربیات سالهای گذشته، قطعی و اختلال اینترنت مشکلات مضاعفی را برای قشر ناشنوا ایجاد کرد که انتظار می رود بهزیستی به عنوان تنها نهاد موظف به حمایت از افراد دارای معلولیت در کشور در این زمینه تدبیر جدی اندیشیده و هم گام با اطلاع رسانی رسانه ها، صدای این افراد را به گوش مسئولان بالادستی، سیاست گزاران و برنامه ریزان برسانند.