۲_ هیچ به نفع داروخانه های آنلاین
تریتا نیوز : بالاخره قفل یکی از مقاومت‌های قدیمی نسبت به دنیای استارتاپ‌ها شکست و اجازه فروش و تبلیغات چند قلم کالای دارویی در پلتفرمهای آنلاین به صورت رسمی صادر شد. در واقع روز چهارشنبه جلسه مهمی شکل گرفت که نتیجه آن در نهایت دو، هیچ به نفع داروخانه‌های آنلاین تمام شد.
یک: خیلی وقت بود که معاون حقوقی رئیس‌جمهور به مرکز توسعه تجارت الکترونیک دستور داده بود که تکلیف یک اختلاف قدیمی را روشن کند. یا رومی رومی یا زنگی‌زنگی؛ یا پلتفرمهای آنلاین حق فروش دارو را دارند و یا نه. مرکز توسعه تجارت الکترونیک هم که در این اختلاف طرف فضای دیجیتال را گرفته دستور داد که وزارت بهداشت و بقیه عوامل درگیر در دو هفته ساز و کار فعالیت بخش خصوصی در سکوهای سلامت محور را مشخص کند.
دو: بعد از این دستور چه اتفاقی افتاد؟ وزارت بهداشت که به روی خودش نیاورد اما مرکز توسعه تجارت الکترونیک با بخش خصوصی، نماینده‌های نظام پزشکی و داروسازان جلسه‌ای تشکیل داد که دو نتیجه داشت:
*اولا امکان عرضه مکمل‌های غذایی و همچنین تجهیزات پزشکی از طریق پلتفرمهای داخلی با توافق بخش‌خصوصی در حوزه تجارت الکترونیکی، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و انجمن داروسازان تهران فراهم شد.
*دوما اجازه انتشار آگهی‌های آنلاین دسته زیبایی و پزشکی صادر شد. یعنی توافق شد کسانی که صلاحیت و هویت آنان تایید شده در دسته‌های زیبایی و پزشکی اجازه تبلیغات آنلاین داشته باشند.
*تغییر جدید این بوده که در این سامانه جدید فهرست داروسازان هم ثبت می‌شود تا کالاهای بهداشتی و آرایشی را هم بتوان از طریق پلتفرم آنلاین خرید. مشکل باقی‌مانده چیست؟ هنوز توافقی بر سر عرضه دارو در این بسترها شکل نگرفته.این دو امتیازی هم که جدیدا به دست آمده دست‌کم نگیرید. فقط سه سال بود پلتفرم‌ها به دنبال گرفتن مجوز فروش همین دو قلم بودند: مکمل‌های ورزشی و تغذیه‌ای؛ مجوزی که سال ۱۳۹۹ باطل شده بود.
سه: حالا این تایید صلاحیت برای فروش این دو قلم کالا را چه کسی صادر می‌کند؟ قرار بر این شده که سازمان نظام پزشکی سامانه‌ای درست کند که هویت پزشکی که نسخه می‌دهد و داروسازی که نسخه می‌سازد محرز شود. با این سامانه یکی از بهانه‌جویی‌های طیف محافظه‌کار و مخالفان خرید آنلاین دارو برطرف خواهد شد چراکه نگرانی نماینده‌های وزارت بهداشت این بوده که داروساز باید زیر نسخه مهری بزند که بگوید نسخه با دارو تطابق داشته، کالا اصل است و این اطمینان را به مصرف‌کننده بدهد که دارو قاچاق نیست. حالا با این راه‌حل اینطور صلاحیت پزشکان و هویت عرضه‌کننده دارو کاملا شفاف می‌شود و دیگر نگرانی باقی نمی‌ماند.
چهار: صادر کردن این احراز صلاحیت برای مرکز توسعه تجارت کار خاصی نیست. سال ۱۳۹۹، قبل از اینکه نسخه‌نویسی آنلاین به این شکل رایج شود، این مرکز برای وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی چنین کاری انجام داد تا امکان احراز صلاحیت پزشک‌هایی که خدمات می‌دهند فراهم شود. پس در این مرحله هم هیچ مشکلی باقی نمی‌ماند.
اختلاف قدیمی از کجا شروع شد و به کجا رسید؟
بیایید برگردیم به سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰. سالی که کرونا هنوز نفس می‌کشید و بسیاری از مردم نیازهایشان را به صورت آنلاین تامین می‌کردند. حتی تست کرونا، خرید دارو و مشورت با پزشک. از اینجا بود که ناخواسته پلتفرمهای سلامت پله‌ها را دو تا یکی بالا پریدند. دکتر ساینا، پذیرش ۲۴، دیجی‌کالا، هوم کا، هلثیو، دکتر دکتر، دکتر نکست، اسنپ دکتر و … از مهره‌های قدرتمند بازی بودند که در این مدت به رشد چشمگیری در تعداد کاربران رسیدند.
با این حال این عدو اگرچه برای آنها سبب خیر شد اما روی گشاده‌ای از سوی بدنه رسمی وزارت بهداشت ندیدند. آنها با چه واکنش‌هایی روبه‌رو شدند؟ هم انجمن داروسازان نامه‌ای صادر کرد و اسم چند پلتفرم را آورد که مردم از این بسترها خرید نکنند و هم معاونت غذا و دارو از آنها شکایت کرد. وقتی اختلاف‌ها بالا گرفت قرار بود وزارت بهداشت یک سند بالادستی برای فعالیت استارتاپ‌ها در این حوزه بنویسد اما با اینکه این سامانه احراز آنلاین پزشک‌ها راه افتاد ولی هیچ‌وقت خبری از سند بالادستی نشد.
به جز این مخالفت‌های بدنه رسمی، محدودیت‌های اینترنتی سال ۱۴۰۱ هم قوز‌بالاقوز و اینطور شد که حجم بازار سلامت دیجیتال آن‌طور که تصورش می‌رفت رشد نکرد. در این مسیر آنهایی که پشتیبانی مادی و قدرت کمتری داشتند یا عمده کاربرانشان از مسیر شبکه‌های اجتماعی وارد می‌شدند ضعیف و ضعیف‌تر شدند یا گاهی از بازار کناره‌گیری کردند. هرچه که بود و هرچه گذشت اختلاف بر سر فروش اینترنتی دارو حل نشد و دیگر انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری جدید در این بخش باقی نماند.
سلامت دیجیتال و دو اختلاف در بدنه رسمی
در حال حاضر مسئله عرضه اینترنت دارو زمینه ساز یک شکاف چند بعدی پنهان در دولت هم شده. نظر معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری این بوده که وزارت بهداشت باید با فعالیت بخش‌خصوصی در این پلتفرم‌ها موافقت کند. نظر معاونت علمی هم این بوده که با کمک وزارت ارتباطات کاری می‌کند که دارو را بشود بدون انحصار از مسیر پلتفرم‌ها به مشتری رساند اما وزارت بهداشت به جز مخالفت و سکوت واکنش دیگری نداشته. چه وزارت بهداشت دولت قبل که معاون آن گفته بود دارو مثل پیتزا نیست و پلتفرمهای آنلاین را به ناصرخسرو تشبیه کرد و چه دولت جدید.
مجوز انحصاری وزارت بهداشت به یک بیمه
در هر صورت وزارت بهداشت از مخالفت با همه این‌ها فعلا کمی کوتاه آمده و اینطور به نظر می‌رسد که فقط با عرضه دارو مشکل دارد. گلرخ داوران، مدیرعامل اسنپ دکتر همیشه درباره علت مقاومت بدنه وزارت بهداشت تحلیل قابل توجهی داشته. او و البته دیگر اعضای صنف سلامت دیجیتال غیرمستقیم بارها اینطور گفته‌اند که این وزارتخانه به استارتاپ‌ها با دیده رقیب نگاه می‌کند و داروسازها به خاطر تعارض منافع خودشان با آنها راضی به فعالیت بستر آنلاین نمی‌شوند.
احتمالا برای همین هم بوده که وزارت بهداشت یک قدم دیگر هم اخیرا برداشته. این سازمان برای رد کردن حرف مخالفان دیجیتالی خود اخیرا نهایت کاری که کرده این بوده که از بین همه بیمه‌های دولتی، سفارش و ارسال اینترنت دارو را فقط به یک بیمه واگذار کرده. این خبر به تایید یکی از نماینده‌های مجلس هم رسیده است. مجتبی توانگر در یک نامه دارورسانی در منازل را به فال نیک گرفت اما همزمان این سوال را مطرح کرد که انتخاب این بیمه‌گر با چه متر و معیاری بوده است و چرا از ظرفیت پلتفرم‌ها استفاده نمی‌شود؟ با اینکه این نامه دهم تیر ماه به دست وزیر بهداشت رسید این وزارتخانه باز هم مثل قبل در واکنش فقط سکوت کرد؛ سکوت، مخالفت و دوباره سکوت./ هفت صبح
