گوگل با چالش سختی برای ساماندهی خود تحت هدایت آلفابت روبه‌رو است

گوگل مأموریت خود را ساماندهی اطلاعات دنیا می‌داند. اما شرکتی که به مهندسی برتر شهرت دارد، در ساماندهی خود بازمانده است.

حدود دو سال پیش بود که لری پیچ، یکی از بنیان‌گذاران گوگل، اعلام کرد گوگل تحت عنوان آلفابت به فعالیت خود ادامه می‌دهد. آلفابت یک شرکت هلدینگ است که یک قسمت آن از گوگل و قسمت دیگر از پروژه‌هایی که زمانی به مون‌شات معروف بودند، مانند پروژه‌های پزشکی، خودروهای خودران و برنامه‌ریزی شهری تشکیل می‌شود.

وال‌استریت از این حرکت استقبال کرد. در حالت قبل، نتایج مالی پروژه‌‌های مون‌شات که ریسکی هم بودند، در نتایج مالی گوگل اعلام می‌شد. پس از تشکیل آلفابت،‌ سرمایه‌گذاران می‌توانستند عملکرد گوگل را مستقل از پروژه‌های مون‌شات ببینند. این پروژه‌ها در مجموع یازده مورد بودند که نست، کالیکو، پروژه‌ای برای افزایش طول عمر انسان و X که آزمایشگاه مخفی گوگل است، بخشی از این پروژه‌ها هستند.

مدیریت رده‌بالای آلفابت همچنین قصد داشت این پروژه‌ها را پاسخگوتر کند و به همین دلیل، برای هر پروژه، مدیر اجرایی منصوب کردند. پیش از این، کمتر کسی در این پروژه‌ها مناصب اجرایی داشت.

اما آلفابت تابه‌حال در تبدیل پروژه‌های مون‌شات، از پروژه‌های آزمایشگاهی به تجارت‌های پول‌ساز و تأثیرگذار در حد تجارت تبلیغات گوگل بازمانده است. مصاحبه با ده‌ها مدیر و کارمند آلفابت نشان می‌دهد که آلفابت هنوز نمی‌داند چه اندازه زمان و پول باید صرف پروژه‌های مون‌شات کند.

در سه‌ماهه اول سال ۲۰۱۷ که در ۳۱ مارس به پایان رسید، پروژه‌های مون‌شات در کل ۸۵۵ میلیارد دلار ضرر دادند. ضرر این بخش در سال ۲۰۱۶ به ۳.۶ میلیارد دلار رسید. در کل، آلفابت در سال ۲۰۱۶ درآمدی ۹۰.۳ میلیارد دلاری داشت که سهم گوگل از این درآمد، ۸۹.۵ میلیارد دلار بود. سود عملیاتی گوگل در سال ۲۰۱۶، ۲۷.۹ میلیارد دلار بود.

آلفابت به‌جای گسترش خود سعی کرده است که کمی از بار مالی خود بکاهد. آلفابت گستره فعالیت گوگل فایبر را که اینترنت پرسرعت ارائه می‌دهد، کاهش داده است. همچنین اخیرا بوستون داینامیکس، بخش رباتیک را به شرکت سافت بانک ژاپن فروخت و در فوریه امسال نیز بخش تصویربرداری ماهواره‌ای Terra Bella را واگذار کرد. آلفابت حتی در سال گذشته قصد داشت نست را به فروش برساند. گوگل این استارتاپ را در سال ۲۰۱۴ با قیمت گزاف ۳.۲ میلیارد دلار خریداری کرده بود. در همین حال، از زمان تشکیل آلفابت برخی از مدیران از جمله مدیر عامل نست، این شرکت را ترک گفته‌اند.

در حال حاضر، وال‌استریت نگران نیست. سهام آلفابت در حد بسیار بالایی است و در ماه ژوئن برای مدتی کوتاه از ۱۰۰۰ دلار نیز فراتر رفت. راث پورات، مدیر امور مالی آلفابت، به دلیل اعمال پاسخگویی مالی در سراسر آلفابت، مورد تحسین سرمایه‌گذاران قرار گرفته است.

برخی از پروژه‌های مون‌شات نیز موفقیت‌هایی داشته‌اند. ورایلی که پروژه‌ای از بخش سلامتی آلفابت است، اخیرا توانسته ۸۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کسب کند. بخش خودروهای خودران تحت عنوان ویمو، از رهبران تکنولوژی خودروهای خودران محسوب می‌شود.

با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا ساختار آلفابت قادر خواهد بود چیزی که دیگر شرکت‌ها نتوانسته‌اند، انجام دهند، یعنی به وجود آوردن موج بعدی تکنولوژی از طریق نوآوری یا تصاحب شرکت‌های دیگر را انجام دهد یا نه. این هدف برای مأموریت آلفابت و انتظارات سرمایه‌گذاران حیاتی است. جیمز وانگ، از مؤسسه‌ی مدیریت سرمایه ARK، می‌گوید:

دلیل اینکه گوگل سود خوبی کسب می‌کند این است که داستان رشدی فراتر از تبلیغات وجود دارد.

مدیرعامل یا مدیر امور عملیاتی؟

ساختار آلفابت، راه‌حل گوگل برای یکی از معضلات قدیمی شرکت‌ها است؛ پایداری نوآوری در شرکت‌های بزرگ. استراتژی آلفابت این است که به کارآفرینان به‌صورت هم‌زمان، استقلال استارتاپ‌ و انضباط ساختاری شرکت‌های سنتی بدهد.

در هر سه‌ماهه، رهبران پروژه‌های مون‌شات باید با اعضای بورد آلفابت که شامل راث پورات، لری پیج، سرگی برین و دیوید دروماند (معاون ارشد توسعه شرکتی آلفابت) است، ملاقات کنند تا در مورد بودجه و عملکرد بحث کنند.

در عین حال، آلفابت با الگو گرفتن از استارتاپ‌ها، برای پروژه‌های مون‌شات سیستم پاداش جداگانه در نظر گرفته است تا در صورت موفقیت پروژه‌ها، به کارمندان آن‌ها پاداش‌های خوبی پرداخت شود.

این فرمول اثر جهانی تجارت‌های نوظهور آلفابت را در اولویت قرار می‌دهد. اریک اشمیت در کنفرانس سالانه سهام‌داران آلفابت گفت:

تنها یک راه‌حل در سرمایه‌داری کار می‌کند و آن ترکیبی از بورد،‌ سهام‌داران و مدیران اجرایی است. من حدس می‌زنم که درس‌های سنتی ساختار شرکتی، به موفقیت آلفابت می‌انجامد.

با این حال، هنوز مدیران رده‌بالای آلفابت کنترل کامل بر استراتژی و بودجه دارند و این باعث ‌شده است که مدیران پروژه‌های مون‌شات رنجیده‌خاطر شوند،‌ چون بیشتر نقش مدیران عملیاتی ارشد را پیدا کرده‌اند و قادر به تصمیم‌گیری‌های کلان نیستند.

بعلاوه، نگاه موشکافانه وال‌استریت باعث شده است آلفابت در استفاده از منابع گوگل در پروژه‌های مون‌شات محدودیت داشته باشد. برایان مک‌کلندون، معاون مهندسی سابق گوگل، می‌گوید:

تابه‌حال بازسازی ساختاری، آن چیزی که من انتظار داشته‌ام، یعنی سرمایه‌گذاری ریسک‌محور را به ارمغان نیاورده است.

برخی از کمپانی‌هایی که توسط گوگل خریداری شده‌اند، انتظار نداشتند که آلفابت تشکیل شود. دو نفر از کارمندان سابق نست می‌گویند در زمان خرید،‌ به آن‌ها بودجه و زمان زیاد برای رسیدن به درآمد وعده داده شده بود. اما بعد از بازسازی ساختاری، مدیران آلفابت بر کسب درآمد تمرکز زیادی دارند.

وجود بالاسری‌های پرخرج رسیدن به سودآوری را برای پروژه‌های مون‌شات، دشوارتر کرده است. بعد از بازسازی ساختاری، آلفابت هزینه استفاده از سرویس‌های گوگل و ساختمان‌های گوگل را از پروژه‌های مون‌شات دریافت می‌کند. فشار روی برخی از پروژه‌ها به حدی زیاد شده است که آن‌ها به‌سختی برخی از مزایای گوگل از جمله وعده‌های غذایی مجانی را حفظ کرده‌اند. پیتر نیه، یکی از سرمایه‌گذاران نست، می‌گوید:

یکی از نقاط ضعف آلفابت این است که از پروژه‌های مون‌شات می‌خواهد که روی پای خود بایستند؛ اما آن‌ها هزینه ساختاری گوگل را به ارث برده‌اند.

در اوایل سال ۲۰‍۱۶، آلفابت سعی کرد تحت پروژه‌ای با نام امالفی (Project Amalfi) شرکت نست را بفروشد. این فروش هیچ‌گاه اتفاق نیفتاد و تونی فادل، بنیان‌گذار نست، آلفابت را ترک گفت.

بوستون داینامیکس که در سال ۲۰۱۳ جز خریدهایی بود که توسط اندی روبین، سازنده اندروید، هدایت شده بود؛ پس از اینکه اندی روبین آلفابت را ترک گفت، کاملا بی‌هدف مانده است.  این استارتاپ در ابتدا و پیش از اینکه اندی روبین آلفابت را ترک کند، بودجه خوبی دریافت می‌کرد.

گوگلی‌های اخمو و بهانه‌گیر

جدا کردن پروژه‌های مون‌شات و گوگل از یکدیگر باعث شده است معنای کار کردن برای گوگل نیز تغییر کند. برخی از کارمندان شاکی هستند که نقش آن‌ها تنها استفاده از نوآوری است و خود آن‌ها تقریبا نمی‌توانند نوآوری داشته باشند. یکی از کارمندان سابق گوگل می‌گوید:

جدا کردن این دو قسمت از یکدیگر این پیام را داشت که کسانی که در بخش‌های گوگل مانند جستجو و تبلیغات هستند، لزومی ندارد نوآوری داشته باشند.

بعلاوه، از آنجایی که آزمایشگاه X اکنون جدا از  گوگل است، انتقال کارمندان به آن کمی پیچیده‌تر است. این تغییر آشکاری است؛ بخصوص برای کارمندان با عملکرد بالا که به‌راحتی می‌توانستند خود را به بخش‌های مختلف منتقل کنند. پونیت سونی یکی از کارمندان سابق گوگل که اکنون مدیریت استارتاپ هوش مصنوعی Learning Motors را بر عهده دارد، می‌گوید:

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های گوگل این بود که افراد هر کاری می‌خواستند، انجام می‌دادند. من درک می‌کنم چرا افراد فکر می‌کنند که گوگل دیگر آن گوگل قدیمی نیست.