کشف دو سیاره قابل حیات جدید در نزدیکی منظومه شمسی
یافته های جدید دانشمندان نشان از کشف دو سیاره قابل حیات جدید در خارج از منظومه شمسی دارند. سیارههای مذکور در اطراف ستاره تاو نهنگ (Tau Ceti) گردش میکنند.
شواهد جدید نشان میدهد که نزدیکترین ستاره مشابه به خورشید در فضای خارج از منظومه شمسی، دارای ۴ سیاره خاکی در اندازه کره زمین است. دانشمندان بر این باورند که از این تعداد سیاره، ۲ تا از آنان احتمالا سکونتپذیر هستند.
ستاره تاو نهنگ (Tau Ceti) تنها ۱۲ سال نوری با زمین فاصله دارد و به علت نزدیک بودن بسیار، محوریت داستانی بسیاری از بازیهای کامپیوتری و داستانهای علمی تخیلی را تشکیل میدهد. اما اکنون به نظر میرسد که احتمال حیاتپذیری این سیارات، چیزی فراتر از داستانهای فانتزی باشد.
این گروه تحقیقاتی به رهبری فابو فنگ در دانشگاه هرتفورد شایر (University of Hertfordshire)، مطالعات خود را آغاز کرده و موفق شدند ۴ سیاره فراخورشیدی در اطراف ستاره تاو نهنگ را کشف کنند. حرکات نامنظم ستاره تاو نهنگ که ناشی از گرانش این ۴ سیاره بود، سرنخ اصلی دانشمندان برای اکتشاف این دو سیاره قابل حیات بود. تکنیک به کارگیری شده در این اکتشاف جدید، طیف سنجی داپلر نام داشت که افت سرعت حرکت این ستاره به میزان ۳۰ سانتیمتر در هر ثانیه را تشخیص داد.
محققان میگویند که اگر تکنیک فعلی بتواند افت حرکتی ستارهها را تا مقیاس کوچکتری همچون ۱۰ سانتیمتر در ثانیه اندازهگیری کند، در آیندهای نزدیک قادر هستیم به طور قطعی ثابت کنیم که این سیگنالها، متعلق به کشش گرانشی ۴ سیاره فراخورشیدی هستند. فنگ میگوید:
تشخیص ما از این افتهای حرکتی ضعیف، نقطه عطفی در جستجوی سیارات مشابه زمین است که ما را به درک صحیحتری از حیات در سیاره مادریمان خواهد رساند.
دو سیاره قابل حیات در مدار سیاره تاو نهنگ که توسط این تیم تحقیقاتی کشف شدهاند، دارای اندازه بزرگتری نسبت به زمین بوده و در کمربند حیات این سامانه مستقر هستند. این بدان معناست که این دو سیاره در منطقهای قرار گرفتهاند که احتمال وجود آب مایع در سطح آن بسیار بالا بوده و حتی این این شانس وجود دارد که با محیا بودن شرایط محیطی، با سیارهای حیاتپذیر سر و کار داشته باشیم.
دو سیاره دیگر که دارای اندازههایی کوچکتر هستند، به شکل قابل ملاحظهای به ستاره نزدیک بوده و دمای سطحی بسیار بالایی دارند. با توجه به نزدیکی این سیارهها به ستاره مادر، احتمال وجود آب مایع در سطح آنان بسیار پایین است و آنان را میتوان به عنوان نسخههایی کوچکتر از سیاره زمین معرفی کرد؛ چرا که جرم آنان در مقایسه با زمین ۱.۷ برابر کمتر است.
البته این اولین بار نیست که احتمال وجود حیات در منطقه ستاره تاو نهنگ مطرح میشود. چند سال قبل نیز یک تیم تحقیقاتی از وجود ۵ سیاره مختلف در حوالی این ستاره گزارشی را منتشر کردند که این بار تیم تحقیقاتی دانشگاه هرتفورد شایر با اصلاح تحقیقات قبلی، تعداد سیارات موجود در حوالی این ستاره را ۴ عدد معرفی کردهاند. این بار دانشمندان مطمئن هستند که نتایج اخیر کاملا درست هستند.
میکو توئومی (Mikko Tuomi) به عنوان یکی دیگر از اعضای این تیم، اظهار کرد:
از آن زمان به بعد، ما میزان حساسیت تکنیکهای خود را تقویت کرده و توانستیم دو سیگنال شناسایی شده در سال ۲۰۱۳ را از لیست نامزدهای سیارات موجود در مدار این ستاره حذف کنیم. اما صرف نظر از نحوه مشاهده این ستاره، به نظر میرسد حداقل ۴ سیاره در مدار آن گردش میکنند.
کشف این دو سیاره قابل حیات در فاصله نزدیک به زمین بسیار هیجانانگیز است. ستاره تاو نهنگ با فاصله ۱۲ سال نوری از زمین، در مقایسه با دیدگاههایی که در مورد سیاره پروکسیما بی (Proxima b) با فاصله ۴.۲ سال نوری از زمین مطرح شده است، یک هدف دور به شمار میرود. اما با این حال باید توجه داشت که این ستاره در قیاس با منظومه تراپیست-۱ که در فاصله ۳۹ سال نوری از زمین قرار دارد، در فاصله بسیار کمتری مستقر شده است.
با این حال محققان میگویند که ما نباید به علت هیجانات مربوط به این یافتهها، واقعیتها را فراموش کنیم؛ چرا که یک حلقه بسیار خطرناک ستاره تاو نهنگ را احاطه کرده و قادر است تمامی دنیاهای موجود در حوالی این ستاره را بمباران کند. از این جهت، سیارههای کشف شده چه دارای زمینههای لازم برای میزبانی از حیات باشند و چه نباشند، در هر صورت خطری جدی همواره آنان را تهدید میکند.
با این تفاسیر، به نظر میرسد که سیارههای مذکور احتمالا آنطور که پیشبینی میشد، قابل سکونت نیستند. علاوه بر اینها، موضوع دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که دو سیاره مذکور به شکل قابل ملاحظهای در دامنههای بیرونی این ستاره واقع شدهاند و همین امر امیدها را برای حیاتپذیر بودن این سیارات کاهش میدهد.
هدف بعدی دانشمندان این است که این دنیاهای تازه کشف شده را به کمک تلسکوپهای قدرتمند مورد بررسی قرار دهند تا به درک بهتری از ساختار آنان دست پیدا کنند.
تا آن زمان، دیدگاهها و گمانهزنیهای بسیاری پیرامون حیاتپذیر بودن سیارات موجود در مدار ستاره تاو نهنگ مطرح خواهد شد. با این حال، دانشمندان همچنان به نشانههای مثبت در مورد این دنیاهای جدید امیدوار هستند.
