کاربران چگونه از آسیب های کار با رایانه پیشگیری کنند؟
پیشرفت فناوری و تکنولوژی های نوین، نیاز به استفاده از رایانه را به طور چشمگیری افزایش داده است، به طوری که انجام بسیاری از وظایف بدون استفاده از آن امکانپذیر نیست؛ اما گسترش و نفوذ آن منجر به افزایش احتمال بروز آسیب های اسکلتی عضلانی به ویژه در نواحی کمر، شانه، بازو و گردن شده است.
کارشناس گروه ارگونومی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، گفت: شرایط نامناسب ایستگاه های کار با رایانه، کم تحرکی، چشم دوختن طولانی مدت به صفحه مانیتور و حرکات یکنواخت و تکراری مچ دست، ممکن است سبب بروز انواع پیامدها شود.
“مژگان ذواکتافی” افزود: از آنجا که ممکن است نشانه های آسیب های اسکلتی عضلانی(درد و تورم، بی حسی، به خواب رفتن دست ها و کاهش دامنه حرکت) پس از کار ظاهر نشوند و در درازمدت بروز پیدا کنند، پیشگیری از بروز و شیوع آن ها امری ضروری به نظر می رسد.
او با بیان اینکه، دانش ارگونومی که از آن به عنوان دانش متناسب سازی مشاغل با افراد با در نظر گرفتن قابلیت ها و محدودیت های فرد یاد می کنند، به طور گسترده در طراحی ایستگاه های کار با رایانه مورد استفاده قرار می گیرد، گفت: رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش آسیب های چشم، سردرد، کمردرد و فشار در نواحی مچ دست، شانه و گردن در کاربران کامپیوتر می شود.
این کارشناس ارشد گروه ارگونومی، ادامه داد: به تمام افراد توصیه می شود که با رعایت اصول ارگونومی، تا اندازه زیادی از بروز این آسیب ها پیشگیری کنند.
ذواکتافی بیان کرد: صفحه نمایش را طوری تنظیم کنیم که ستون فقرات به صورت مستقیم قرار گرفته و چشم ها با قسمت بالایی صفحه نمایش در یک خط مستقیم قرار گیرد، این وضعیت برای چشم ها راحتی بیشتری به همراه دارد؛ فاصله آن تا چشم ها بین ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر(بهترین فاصله در بعضی منابع ۴۶ سانتی متر عنوان شده است) و زاویه آن نسبت به خط فرضی عمود بر میز، ۱۰ تا ۲۰ درجه به سمت عقب باشد؛ همچنین بهتر است نسبت به پنجره، در زاویه ۹۰ درجه قرار گیریم تا نور پنجره یا روشنایی اتاق، به صورت مستقیم به آن نتابد.
او اضافه کرد: هنگام استفاده از صفحه کلید و موس، بازوها باید آزاد بوده و به طور عمود در دو طرف بدن قرار گیرند و ساعدها نیز افقی باشند؛ سطح صفحه کلید هم ارتفاع با آرنج باشد، برای جلوگیری از وارد آمدن فشار به ناحیه مچ، از تکیه گاه مچ با سطح نرم(پد) استفاده کنیم(زاویه بین مچ دست و ساعد پنج تا ۱۰ درجه باشد)، تا حد امکان موس و صفحه کلید در یک ارتفاع قرار گیرند، برای کاهش فشار بر روی گردن و کمر هنگام تایپ یک نوشته یا نامه، استفاده از نگهدارنده های کاغذ برای قرار دادن نامه روی آن لازم است.
این کارشناس ارشد گروه ارگونومی، افزود: بهتر است زاویه بین پشتی صندلی با سطح نشستنگاه آن، بیش از ۹۰ درجه و حدود ۱۰۵ درجه باشد، پشتی صندلی باید در قسمت قرار گرفتن گودی کمر(ارتفاع ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر از پایین) دارای برآمدگی باشد؛ این صندلی ها، باید دسته دار باشند تا تکیه گاه مناسبی برای ساعد فراهم کرده و به کاهش فشارهای وارده بر ناحیه شانه کمک کنند؛ در صورتی که پاها بر روی زمین قرار نمی گیرد و به پشت پاها فشار وارد می شود، از یک زیرپایی استفاده کنیم(شیب مناسب برای زیرپایی بین ۱۰ تا ۲۵ درجه توصیه شده است).
او در پایان با تاکید بر اینکه، فضای زیر میز باید به گونه ای باشد که افراد مجبور به جمع کردن پاها در زیر میز نشوند(در زیر میز فضای کافی برای قرار گرفتن و مانور پاها وجود داشته باشد)، گفت: لازم است به تناوب از پشت میز رایانه برخاسته و با نرمش های خیلی ساده، گردن، بازو، مچ دست و پاها را حرکت دهیم
