پزشکان ایرانی چه داروهایی تجویز می کنند؟
نتایج یک پژوهش نشان داده که بیشتر پزشکان ایرانی برای تجویز دارو به نحوه پوشش بیمه، ویژگی‌های فردی بیماران و خصوصیات دارو توجه می‌کنند و تبلیغات و بازاریابی تاثیر چندانی بر نسخه تجویزی آن‌ها ندارد.
در این مطالعه که توسط پژوهشگران دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی و آجا صورت گرفت، مشخص شد عوامل محیطی و تبلیغات دارویی هیچ تاثیری بر نسخه پزشکان ندارد. همچنین به خاطر توجه زیادی که مردم به قیمت دارو دارند، پزشکان مجبور به تجویز داروهای ارزان و تحت پوشش بیمه هستند.
بیشتر از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی کشورهای توسعه یافته در بخش خدمات درمانی هزینه می‌شوند و این خدمات با انواع فرآورده‌های دارویی مرتبط هستند. بازار جهانی فرآورده‌های دارویی بزرگ، در حال رشد و رقابتی است و شرکت‌های دارویی در اقتصاد کشورها اهمیت بسیار زیادی دارند.
استراتژی‌های بازار که در صنایع دارویی استفاده می‌شود، با بازارهای دیگر تفاوت بسیار زیادی دارد. در این بازار تنها پزشکان و بیماران در انتخاب دارو تصمیم‌گیرنده هستند و در آن افرادی مثل اینفلوئنسرهای شبکه‌های مجازی و افراد با نفوذ تاثیر چندانی ندارند.
عوامل مختلفی که ممکن است بر تجویز نسخه پزشک تاثیر داشته باشند، در ۵ دسته کلی جای می‌گیرند:
۱. عوامل محیطی مانند: ارتباطات بین پزشک و داروسازان و همکاران، سمینارها و کنگره‌ها، دسترسی به دارو و …
۲. عوامل مرتبط با محصول مانند: ایمنی، اثربخشی، عوارض جانبی و هزینه دارو
۳. استراتژی‌های شرکت‌های دارویی و بازاریابی مانند: نمونه‌ها، جزئیات دارو و تبلیغات
۴. عوامل مرتبط با بیمار مانند: سن، نژاد، جنسیت، سابقه خانوادگی و سابقه درمان
۵. عوامل مرتبط با پرداخت هزینه مانند: بیمه و …
دکتر مهدی محمدزاده، استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش در این پژوهش ۳۸۵ نفر از پزشکان مناطق مختلف شهر تهران را مورد بررسی قرار دادند و از طریق پرسش‌نامه عوامل تاثیرگذار بر تجویز آن‌ها را ارزیابی کردند.
نتایج این پژوهش که در شماره تابستان فصل‌نامه علمی-پژوهشی «تحقیقات علوم دارویی ایران» به چاپ رسیده است، نشان داد که پزشکان ایرانی در هنگام تجویز بیشتر به نوع پرداخت، ویژگی‌های فردی بیمار و خصوصیات دارو توجه می‌کنند و توسعه بازاریابی تاثیر زیادی بر تقاضای پزشکان در ایران ندارد.
باید توجه داشت که شرکت‌های بیمه پزشکان را تشویق می‌کنند تا داروهای با قیمت پایین تجویز کنند و پزشکان نیز برای اینکه بیمار بیشتری داشته باشند، با بیمه‌ها کار می‌کنند، بنابراین بدون تردید بیمه‌ها به عنوان پرداخت‌کننده هزینه نقش حیاتی در تجویز پزشکان دارند.
