پرتقال «نارس»و«براق» در سبد میوه‌های مردم/ سرطان می‌خوریم

خبرگزاری مهر – گروه جامعه، حبیب احسنی پور: وقتی فصل پاییز از راه می رسد، مردم چشم انتظار میوه هایی همچون پرتقال، نارنگی، لیمو شیرین، سیب، خرمالو و…، هستند. در این بین، پرتقال از طرفداران زیادی برخوردار است و از همین رو، دلالان میوه از این فرصت استفاده کرده و با چیدن میوه ها زودتر از زمان مقرر، تلاش می کنند پول بیشتری به جیب بزنند. این در حالی است که تبدیل میوه کال به میوه رسیده، آن هم با دخالت حرارت، خطراتی را برای مصرف کنندگان به دنبال دارد که شاید خیلی ها، از این خطرات آگاه نباشند.

حالا که یک ماه از فصل پاییز را پشت سر گذاشته ایم، شاهد عرضه پرتقال هایی هستیم که رنگ زرد آنها به شدت آزاردهنده است و این موضوع را خود مغازه داران هم تایید می کنند. اما، در عین حال، وقتی بار میوه به میدان می آید، آنها ناگزیر هستند که برای جور شدن جنس مغازه شان، این پرتقال ها را هم بفروشند.

در حقیقت این میوه های کال با گاز اتیلن ظرف چند ساعت به شکل و شمایل میوه رسیده در می آیند و به این عمل، رنگ آوری گفته می شود.

میوه های کال با گاز اتیلن ظرف یک ساعت به شکل و شمایل میوه رسیده در می آیند و به این عمل، رنگ آوری گفته می شودبه گفته یکی از همین فروشندگان، پرتقال‌های زردرنگ با حرارت گرما می بینند تا زودتر به بازار بیایند، در حالی که فصل پرتقال رسیده آذر ماه است.

دکتر زهرا حصاری معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در ارتباط با تغییر ظاهر میوه های کال، به خبرنگار مهر، گفت: گاز اتیلن (C۲H۴) ترکیبی از گازی آلی است که ساده‌ترین ساختار شیمیایی آلکن را دارند (آلکن‌ها حاوی پیوند دوگانه کربن-کربن هستند). گاز اتیلن تجاری‌ترین ترکیب آلی است که در جهان تولید و در بسیاری از کاربردهای صنعتی استفاده می‌شود. اتیلن همچنین گاز هورمون گیاهی است.

وی با بیان این مطلب که در ایران سردخانه ها به عنوان مراکز نگهداری محصولات غذایی می بایست از سازمان غذا و دارو، مجوزهای بهداشتی لازم را دریافت کنند، افزود: در این سردخانه ها میوه هایی اغلب همچون مرکبات، سیب، موز و کیوی نگهداری می شود تا با کنترل دما و رطوبت نسبی زمان ماندگاری میوه ها بیشتر شود و عرضه به بازار تسهیل یابد.

حصاری ادامه داد: درجه حرارت برای نگهداری محصولات مرکبات، سیب و کیوی معمولا ۴ تا ۸ درجه سانتیگراد و برای موز و خرما از ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتیگراد است و رطوبت نسبی نیز در صورت نیاز با مه‌پاش کنترل می شود. این مقدار برای سیب جهت جلوگیری از چروکیدگی پوست و حفظ آب موجود در آن در زمان نگهداری می بایست ۹۰ درصد و برای موز ۸۵ درصد باشد.

به گفته معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، در صورت نیاز به استفاده از گاز اتیلن جهت تسریع در رساندن میوه ها از ژنراتورهای گاز اتیلن در اتاق های کوچک تر استفاده می شود که غلظت کمی از این گاز به کار می رود.

حصاری در مورد مرکبات، تاکید کرد: رسیدن آنها به تدریج انجام می شود و با افزایش قطر و وزن آنها ارتباط دارد. شرایط آب و هوایی باغ میوه و آبیاری قبل از برداشت اثر مهمی روی نگهداری پرتقال در سردخانه دارد و برای نگهداری گونه های ایرانی رطوبت نسبی ۸۵ تا ۹۵ درصد است. پرتقال به سرعت رطوبت خود را از موضوع واکس میوه ها، به خصوص پرتقال، یکی دیگر از نگرانی های مردم است که دهان به دهان منتقل می شوددست می دهد. بنابراین باید در رطوبت بالا در سالن نگهداری، حفظ شود و مدت نگهداری پرتقال ۳ تا ۴ ماه است.

موضوع واکس میوه ها، به خصوص پرتقال، یکی دیگر از نگرانی های مردم است که دهان به دهان منتقل می شود. اینکه گفته می شود میوه های واکسی برای سلامت مصرف کنندگان مضر است و نمی بایست از این قبیل میوه ها استفاده کرد.

دکتر منوچهر دادگرنژاد معاون اداره کل نظارت بر فرآورده های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو، یکی از مشکلات سورتینگ ها را ساماندهی مرکبات دانست و گفت: از آنجا که یکی از قطب های اصلی تولید مرکبات، استان مازندران است، با محوریت معاونت غذا و داروی دانشگاه مازندران برنامه های ویژه ای برای جلوگیری از مضرات جلوگیری از مخاطرات فرآیندهایی مانند سبززدایی، استفاده از سم های قارچ کش، واکس و رنگ افزایی در مرکبات تدارک دیده شده است.

وی افزود: صنعت بسته بندی، درجه بندی، انبارداری، سردخانه داری و مدیریت مجموعه های سورتینگ از اهمیت بسزایی در صنعت مرکبات برخوردار است لذا مقرر شد که این واحدها پس از اخذ مجوزهای بهداشتی اقدام به فعالیت کنند.

دادگرنژاد اظهار داشت: در صورت عملیاتی شدن ضوابط مذکور، بکارگیری نیروی متخصص تحت عنوان مسئول فنی با مدرک مرتبط جهت نظارت بر رعایت ضوابط بهداشتی و مواد اولیه مورد مصرف در واحدهای سورتینگ و بسته بندی آغاز خواهد شد.

معاون اداره کل نظارت بر فرآورده های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو، ضمن تاکید بر  همکاری های بین بخشی برای ارتقاء همه جانبه سلامت مردم، عنوان داشت: با توجه به آنکه قانون در راستای توسعه نظارت بر واحدهای سورتینگ، مسئولیت تنظیم بازار به جهاد کشاورزی واگذار شده است، وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز تدبیری خواهد اندیشید که بازرگانان محصولات خود را صرفا از سورتینگ هایی که پروانه بهداشتی لازم را از معاونت غذا و دارو اخذ کرده اند، خریداری کند.

افراد متخلف با سوءاستفاده از تقاضای مصرف کننده با برداشت پرتقال نارس اقدام به رنگ‌آوری یا رنگ آمیزی در مراکز سورتینگ کرده و آن را به عنوان محصول نوبرانه وارد بازار کرده انداما شهرام میراخورلو معاون بازرسی و رسیدگی به تخلفات سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، با ابراز نگرانی از برداشت زودهنگام پرتقال، گفت: افراد متخلف با سوءاستفاده از تقاضای مصرف کننده با برداشت پرتقال نارس اقدام به رنگ‌آوری یا رنگ آمیزی در مراکز سورتینگ کرده و آن را به عنوان محصول نوبرانه وارد بازار کرده اند. این در حالی است که نگرانی از مصرف مواد شیمیایی غیرخوراکی و فاقد سلامت بهداشتی در این فرآیند وجود دارد.

وی از اجرای طرح پایش مراکز سورت مرکبات مستقر در استان های شمالی کشور خبر داد و افزود: این طرح به زودی توسط حوزه های بازرسی و نظارت سازمان های صنعت، معدن و تجارت استان های شمالی کشور با همکاری دیگر دستگاه‌ها اجرا می شود.

دکتر ایرج خسرونیا رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران نیز در واکنش به وجود پرتقال های نارس در بازار، به خبرنگار مهر، گفت: ای کاش با حرارت رسیده بشوند، متاسفانه از موادی استفاده می شود که برای سلامت مصرف کنندگان مضر و خطرناک است.

وی با گلایه از سودجویانی که برای درآمد بیشتر سلامت مردم را به خطر می اندازند، افزود: این افراد برای اینکه پرتقال رنگ رسیده به خود بگیرد، از موادی استفاده می کنند که شاید الان مشکل ساز نباشد، اما عوارض آن بعدها مشخص خواهد شد.

این متخصص بیماری های داخلی، تاکید کرد: هر آنچه در طبیعت وجود دارد و بخواهیم در آن دست ببریم، بدون شک مشکل ساز خواهد بود.

سودجویی، آن هم در حوزه سلامت، مسئله ای نیست که بتوان بی اعتنا از کنار آن عبور کرد. همانطور که آثار و عوارض مصرف روغن های جامد با چربی و ترانس بالا در سال های گذشته، امروز در چهره افراد ۵۰ ساله و شاید کم سن تر در کشور نمایان شده و مجبور به عمل قلب و عروق شده اند، خوردن پرتقال هایی که با حرارت، زرد رنگ می شوند، می تواند سلامت مصرف کنندگان را به خطر بیاندازد. از این رو، لازم است که متولیان امر، با این قبیل سودجویی ها، برخورد لازم و قاطع داشته باشند.