هشدار؛ اثر منفی یک داروی ریزش مو بر سلامت
برای بسیاری مردان این دارو، دارویی شگفت‌انگیز است که جلوی طاسی‌شان را گرفته است. اما؛ عده‌ای دیگر می‌گویند اثرات نامطلوب این دارو را روی زندگی‌شان احساس می‌کنند؛ از کم‌شدن توانایی جنسی و ناباروری گرفته تا بی‌خوابی، اضطراب، افسردگی و در برخی موارد سرزدن افکار خودکشی که حتی سال‌ها بعد از قطع مصرف دارو نیز گریبان‌گیرشان است.
این دارو فیناستراید است، که زیر عنوان پروپشیا برای درمان طاسی الگوی مردانه به فروش می‌رسد و افراد معروفی مانند دونالد ترامپ و وین رونی یکی از دو‌میلیون نفری هستند که به امید معکوس کردن روند ریزش مو‌های خود از آن استفاده کرده‌اند.
بازار درمان‌های مربوط به ریزش مو در سطح جهانی ارزشی چشمگیر در حدود ۵.۶ میلیارد پوند دارد که ریزش موی الگوی مردانه ۹۰ درصد آن را تشکیل می‌دهد و در این میان داروی فیناستراید پرفروش‌ترین و رایج‌ترین دارویی است که تجویز می‌شود.
طبق یافته‌های چندین مطالعه، فیناستراید در درمان طاسی الگوی مردانه موفق بوده و رشد مو را چند ماه بعد از مصرف بهبود می‌بخشد. اثرات این دارو تا زمانی برقرار است که مردان مصرف آن را ادامه دهند.
به بیان ساده، این دارو ریزش مو‌ها را با کم کردن تبدیل هورمون تستوسترون به دی-هیدروتستوسترون (دی اچ تی) متوقف می‌کند. میزان بالای هورمون دی-هیدروتستوسترون باعث کم شدن فولیکول‌های موی روی پوست سر می‌شود و به ریزش مو منجر می‌شود. فیناستراید نه‌تنها این فرایند را متوقف می‌کند، بلکه باعث رشد مجدد مو هم می‌شود.
از این دارو برای درمان بزرگ شدن پروستات نیز استفاده می‌شود؛ زیرا کم کردن هورمون دی اچ تی می‌تواند به کوچک شدن پروستات و توقف فشار روی مثانه و مجاری ادراری نیز کمک کند.
فیناستراید داروی بسیار معروفی است و فقط در انگلستان و ویلز در سال ۲۰۱۷ بیش از ۳.۳ میلیون بار برای درمان مشکلات مربوط به پروستات تجویز شده است. این رقم در مقایسه با ۱۰ سال پیش از آن ۲برابر بوده است.
اما داستان به موفقیت‌های فیناستراید ختم نمی‌شود – این دارو اثرات جانبی هم دارد.
هورمون دی اچ تی بر سایر ویژگی‌های مردانه نیز اثر می‌گذارد و مداخله کردن در تولید آن می‌تواند بر فعالیت جنسی شامل مشکل در نعوظ، کم شدن تمایل جنسی و کم شدن اسپرم بیانجامد.
مشکلاتی که کمتر گزارش شده شامل کم شدن توانایی باروری، درد بیضه‌ها و اضطراب است. از سال ۲۰۱۷ به دنبال قوانین آژانس پزشکی اروپایی، بیمارانی که فیناستراید مصرف می‌کنند باید بدانند این دارو منجر به افسردگی و در مواردی نادر، منجر به ایجاد افکار خودکشی نیز می‌شود.
شرکت تولید‌کننده داروی فیناستراید اعلام کرده که از هر ۱۰۰ نفر فقط ۱ نفر دچار اختلال در فعالیت‌جنسی می‌شود؛ اما در دستورالعمل مصرف این دارو ذکر می‌شود که اثرات جانبی این دارو ممکن است سال‌ها بعد از قطع مصرف آن ادامه داشته باشد.
در آمریکا، کمپانی مرک به صد‌ها مردی که از اثرات جانبی این دارو – سال‌ها بعد از قطع مصرف آن – شکایت کرده‌اند، بیش از ۳ میلیون پوند غرامت پرداخت کرده است.
در‌ضمن، تعداد مردان بریتانیایی که می‌گویند اثرات منفی و بلندمدت این دارو همچنان با آن‌ها همراه است، رو به افزایش است.
پروفسور دیوید هیلی، از دانشگاه روانپزشکی بانگور، می‌گوید: «فیناستراید فقط روی مو‌ها و پروستات اثر نمی‌گذارد بلکه روی کل بدن اثر می‌گذارد. اثرات جانبی آن نیز ممکن است به دلیل تغییراتی باشد که در گیرنده‌های هورمون در بدن ایجاد می‌کند.»
«بسیاری دارو‌ها مانند روآکوتان و دارو‌های ضدافسردگی نیز مانند فیناستراید اثرات بلندمدت دارند و هنوز مشخص نیست که چرا این اتفاق می‌افتد.»
الن پیسی، پرفسور آندرولوژی در دانشگاه شفیلد، می‌گوید: «تهدید فیناستراید علیه قوای باروری فرد در دوران جوانی بسیار بیشتر است.»
پروفسور پیسی می‌گوید اثرات فیسناستراید روی اسپرم به این دلیل است که فیسناستراید و سایر استروئید‌های آنابولیکی باعث توقف تولید هورمون‌های ضروری می‌شوند که مغز آن‌ها را تولید می‌کند تا به بیضه‌ها فرمان تولید اسپرم را بدهد.
او توضیح می‌دهد: به این دلیل که سطح تستوسترون در خون بالاست؛ بدن فریب می‌خورد و فکر می‌کند که بیضه‌ها سخت‌تر از آن که باید در حال کار کردن هستند.
«پژوهش‌ها نشان می‌دهد قطع اثرات این دارو ماه‌ها بعد از قطع مصرف آن طول می‌کشد.»
دکتر دیوید ادواردز، دکتر عمومی و رئیس سابق جمعیت بریتانیایی درمان جنسی، موافق است که دارو اثرات جانبی بسیار دارد و این اثرات بلندمدت و مداوم باید به بیماران توضیح داده شود.
یک گروه آنلاین به نام «پروپشیا هِلپ» می‌گوید ۵۰۰۰ عضو دارد و هر ماه ۱۰۰ مرد از سراسر جهان به این گروه اضافه می‌شوند. این گروه گزارش داده که تا‌کنون ۵۹ نفر در جهان در اثر مصرف این دارو خودکشی کرده‌اند.
سخنگوی این گروه می‌گوید: «افراد باید بدانند اثرات جانبی این دارو چیست و خطرات آن را در مقابل منافع آن بسنجند».
«مردی که مقداری از موهایش را از دست می‌دهد نمی‌تواند تصور کند خطرات وحشتناک مصرف این دارو در مقابل از دست دادن موهایش چیست و در دستورالعمل مصرف این دارو نیز در مورد خطرات آن به اندازه کافی هشدار داده نشده است.»
پروفسور راجر کربی، رئیس انجمن سلطنتی پزشکی انگلستان، می‌گوید حتی تجویز این دارو برای مردان جوانی که از سرطان خوش‌خیم پروستات رنج می‌برند نیز توصیه نمی‌شود.
«این دارو برای مردان مسنی که نگران از دست دادن تمایل جنسی خود نیستند، توصیه می‌شود.»
او می‌گوید مردانی که از ریزش‌های مو‌های خود شکایت دارند بهتر است پیوند مو انجام دهند.
