نوروز و ایامی که به کام درام ها نبود!
هر سال همزمان با ایام نوروز و استقبال بیشتر مخاطبان از آثار سینمایی و داغ تر شدن تنور سینماها، این تصور میان سینماگران و فیلمسازان ایجاد شده است که کمدی در این ایام فروش بیشتری دارد، لذا تلاش می کنند تا فیلم های خود را به هر شکل در ترکیب اکران این ایام بگنجانند. اما این سوال در ذهن متبادر می شود که آیا واقعا نوروز باعث فروش بیشتر فیلم ها می شود؟ برخی از کارشناسان معتقدند همه چیز بستگی به خود فیلم دارد و این فیلم َاست که مخاطبان را به سالن سینما می کشاند. چه بسا آثاری بوده اند که با وجود کمدی بودن نتوانستند نظر مخاطبان را به خود جلب کنند و جزو شکست خوردگان گیشه در آن ایام محسوب شده اند و این موضوع بدون در نظر گرفتن ژانر در مورد همه فیلم ها صدق می کند.
نوروز امسال نیز سه فیلم کمدی را در اکران نوروزی داشتیم که در این ایام فروش قابل توجهی داشتند. همچنین با نگاهی به آمار فروش این فیلم ها در تهران و شهرستان ها می بینیم که گویا این ایام به کام آثار درام نبوده است. کما اینکه در سال های گذشته برخی درام ها پا به پای آثار کمدی در اکران نوروزی می فروختند.
برخی نیز معتقدند فروش و استقبال از فیلم ها به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی توان روی نتایج جشنواره حساب و پیش بینی کرد که چه اتفاقی برای فیلم ها در گیشه خواهد افتاد.
با این حال این نکته را هم نباید نادیده گرفت که درسال های اخیر آثار سینمایی ما به درام و کمدی خلاصه شده است و مخاطب عام انتخابی جز کمدی و درام ندارد و کمدی را به درام هایی که در جشنواره نیز موفق نبوده اند ترجیح خواهد داد. در این بین جای خالی ژانرهای دیگری همچون کودک بیشتر حس می شود؛ ژانری که کودک را همراه با خانواده به سینما می کشاند و رونقی برای سینما محسوب می شود.
دربخش دوم این گزارش به سراغ تهیه کنندگان و مدیران پخش فیلم رفتیم و نظرشان را در خصوص چگونگی ترکیب اکران های نوروزی جویا شدیم که در ادامه می خوانید.
حبیب اسماعیلی:
معیار خوب بودن فیلمها را نمیتوان با فروش ارزیابی کرد
حبیب اسماعیلی، تهیه کننده گفت: معیار خوب بودن فیلم ها را با فروش نمی توان ارزیابی کرد. فیلم های نوروز فیلم های خوبی بوده اند، ولی مردم ما در حال حاضر و در نوروز از کمدی ها بیشتر استقبال کردند. فضای گیشه با جشنواره فرق می کند.
مدیر شرکت رسانه فیلمسازان مولود در خصوص ترکیب بندی اکران‌های نوروز به بانی فیلم گفت: ترکیب بندی اکران های نوروزی به فضای نوروز برمی گردد. با مروری بر فیلم هایی که در نوروز اکران می شوند، خواهیم دید که به علت روزهای شادی و عید مردم از فیلم های طنز در این شرایط استقبال خوبی می شود. در اکران های نوروزی سال های گذشته فیلم های «طبقه حساس»، «من سالوادور نیستم» و «۵۰ کیلو آلبالو» را داشتیم که در کنار آنها فیلم های اجتماعی هم فروش خود را داشتند. امسال نیز همانند سال های گذشته فیلم های کمدی فروش خوبی داشتند، ولی فیلم های اجتماعی و خانوادگی- با اینکه فیلم های خوبی هم هستند- کمتر مورد توجه قرار گرفت، نه اینکه این فیلم ها جذابیت گیشه و مخاطب را نداشتند، بلکه نوروز باعث می شود که از فیلم های کمدی استقبال بیشتری شود.
وی افزود: از طرفی اگر در نوروز فیلم های اجتماعی اکران نشود و هر ۵- ۶ فیلمی که برای اکران نوروز در نظر گرفته می شود کمدی باشد، در طول سال فیلم های شاد نخواهیم داشت. فکر می کنم مجموعه ای از ژانرهای مختلف در کنار یکدیگر مخاطب خود را پیدا خواهند کرد. بعضی از فیلم ها از لحاظ اجتماعی ممکن است بیشتر مخاطب را تحت تاثیر قرار دهند مثل «ابد و یک روز» و یا فیلمی مثل «بادیگارد» که مورد استقبال و حمایت قرار گرفت. یا اینکه «جدایی نادر از سیمین» که با اکران «اخراجی‌ها» همزمان شده بود پا به پای هم فروختند و رقابت تنگاتنگی با هم داشتند. ولی گاهی کفه فیلم های طنز سنگین تر است. به نظر من نمی توان گفت که آن فیلم ها ضعیف بوده اند و مورد استقبال قرار نگرفته اند. فیلم های خوب اجتماعی هم مثل «آباجان» و «یک روز بخصوص» داشتیم که در جشنواره از آنها استقبال شد و کاندیدای دریافت جوایز شدند، ولی امسال آن توقعی که از فیلم های کمدی می رفت -همان طور که خود تهیه کننده و کارگردان آن فیلم ها هم گفته اند- اتفاق نیفتاده است. کسی که این فصل را برای فروش فیلم خود انتخاب می کند باید این پیش بینی ها را هم کرده باشد. به هر حال فیلم های اجتماعی اکران نوروز، نسبت به فیلم های کمدی از استقبال کمتری بهره مند شدند.
این تهیه کننده ادامه داد: متاسفانه شرایط سینما به گونه ای است که نمی توان پیش بینی کرد فیلم های اجتماعی در چه زمانی پرفروش تر خواهند بود. شاید تهیه کنندگان این آثار تصور می کردند همانند سال گذشته که از فیلم های اجتماعی – مثل ابد و یک روز- استقبال شد، از فیلم های آنان هم استقبال شود. ولی در هر صورت نشد و نمی توانیم بگوییم اکران این فیلم ها در این زمان درست یا غلط بوده است. نوروز یک حسن دارد و آن این است که مردم ۱۵ روز تعطیلند. در این مدت طبیعتا کمدی ها سینماها را تصاحب می کنند، ولی این تعطیلی کمک می کند که مردم فیلم های اجتماعی را هم ببینند. نمی توان پیش بینی کرد مثلا فیلمی که در جشنواره با استقبال مردم روبرو شد، در اکران عمومی از آن استقبال نشد و به حق و حقوق خود نرسید. شاید اگر در تابستان اکران می شد مورد استقبال بیشتری قرار می گرفت. باز هم باید دید که آیا سایر فیلم های اجتماعی در طول سال آنقدر می فروشند؟ در هر صورت تجربه نشان داده است که فیلم های کمدی در طول ایام نوروز فروش بیشتری خواهند کرد.
وی در خصوص ترکیب اکران های نوروزی امسال عنوان کرد: به نظرم ترکیب اکران نوروز ترکیب خوبی بود. مردم در این ایام خواهان اکران فیلم های شاد هستند. در مجموع فروشی که امسال برای فیلم های اجتماعی داشتیم کمی افت پیدا کرد و همه دلیل آن را به این موضوع ربط دادند که سال گذشته ماهواره فیلم ها را تبلیغ می کرد و به خاطر آن فیلم ها به فروش بالایی رسیدند. در حالی که امسال این تبلیغات برای فیلم ها وجود نداشت. هر چند به خود فیلمها هم بستگی دارد. فیلم باید آنقدر جذابیت داشته باشد که بیننده جذب آن شود. بسیاری از فیلم ها در سال های گذشته در ماهواره نیز تبلیغ می شد، ولی مورد استقبال مردم قرار نمی گرفت. ولی مجموعا به حال و روز مردم هم برمی گردد. وقتی مردم در تنگناهای مادی هستند و فضای غم انگیز و شادی حاکم باشد، از فیلم های کمدی هم استقبال نخواهد شد.
اسماعیلی با بیان اینکه نمی توان گفت فیلم های کمدی امسال از فیلم های اجتماعی ما قوی تر بودند تاکید کرد: معیار خوب بودن فیلم ها را با فروش نمی توان ارزیابی کرد. فیلم های نوروز فیلم های خوبی بوده اند، ولی مردم ما در حال حاضر و در نوروز از کمدی ها بیشتر استقبال کردند. فضای گیشه با جشنواره فرق می کند. سال گذشته فیلمی داشتیم که در جشنواره هم شرکت نکرده بود، ولی فروش آن در اکران عمومی به رقم قابل توجهی رسید. به هر حال تماشاگر فیلم های دیگری برای تماشا انتخاب می کند. شاید هم در بعضی مواقع پیش بینی ها درست از آب درنیاید. نمی توان گفت که اگر فیلمی فروش نداشته فیلم بدی بوده است، شاید اکران آن برای نوروز زمان مناسبی نبوده، چون گرایش مردم به فیلم های طنز بیشتر بوده است.
وی در خصوص تداوم اکران فیلم هایی که کف فروش خود را از دست نداده اند نیز یادآور شد: طبیعتا هیچ سینماگر و فیلمسازی نمی‌خواهد که فیلم هایی که با فروش بالایی برخوردار است و در روزهای آخر همچنان از آنها استقبال می شود از اکران برداشته شود، ولی مشکل ما کمبود سالن سینماست. اگر قرار باشد که فیلم های تجاری به اکران خود ادامه بدهند بسیاری از فیلمها رنگ پرده را به خود نمی بینند. با توجه به اینکه سال گذشته قانون ۱۰ هفته اکران برای هر فیلم اعمال شد با این حال حدود ۴۰ فیلم از سال گذشته در نوبت اکران باقی ماندند و اکران نشدند. امیدواریم که با احداث سالن های جدیدی همچون پردیس ها و مگامال و بیشتر شدن تعداد سالن ها باعث شود که فیلم های بیشتری به چرخه اکران اضافه شوند. وقتی سالن های بیشتری به این چرخه اضافه شود هر فیلم می تواند تا جایی که ظرفیت دارد روی اکران بماند. ولی در حال حاضر که کمبود سالن داریم باید راهکاری باشد تا اکران به سایر فیلم ها نیز برسد.
محمدرضا صابری:
باید بر اساس داشتههایمان برای اکرانها تصمیم بگیریم
محمدرضا صابری، تهیه کننده معتقد است که اکران نوروز امسال ترکیب بندی خوبی داشت، ما باید براساس داشته هایمان تصمیم بگیریم. کارگردانان و تهیه کنندگان فیلم های متوسط هم از فروش فیلم هایشان راضی بودند. هیچکس کارگردانان را مجبور نمی کند در نوروز فیلمشان را اکران کنند، خودشان درخواست اکران داشتند و این آمادگی از سوی تهیه کننده و پخش کننده اعلام می شود.
محمدرضا صابری مدیرعامل شرکت سینمایی نورتابان و تهیه کننده در خصوص ترکیب بندی اکران نوروز و استقبال از فیلم های کمدی به بانی فیلم گفت: اینکه فروش اکران های نوروزی امسال به نفع کمدی ها بود یا خیر را مردم تشخیص می دهند، نه دست سینمادار است و نه پخش کننده. به هر حال شورای صنفی نمایش که چند سالی است اکران های نوروز را نظارت می کند، بر مبنای ظرفیت نمایشی به یک جمع بندی می رسد که ظرفیت چه تعداد فیلم پرفروش در ژانرهای مختلف موجود است. طبق سنوات گذشته دو فیلم در ژانر کمدی و سایر فیلم ها از ژانرهای مختلف که آمادگی اکران دارند انتخاب می شوند. یکی از شرایط فیلم ها برای اکران این است که باید پروانه نمایش از مرکز نظارت و ارزشیابی گرفته باشند و آماده اکران باشد. بعد از دریافت پروانه درخواست اکران می کنند که در شورا براساس ظرفیت اکران در مورد آنها تصمیم گیری می شود. به اعتقاد من امسال نیز چیدمان اکران نوروز ترکیب خوبی بود و سه فیلم در ژانر کمدی داشتیم. همچنین فیلم «ماجرای نیمروز» را داشتیم که در جشنواره سر و صدای زیادی کرد، «یک روز بخصوص» هم در سینما مخاطبان خودش را دارد. فیلم «سه بیگانه» نیز قرار بود چندین بار در زمان های متعدد اکران شود، ولی بنا به دلایلی اکران آن به تعویق افتاد. فیلم «آباجان» را نیز در ژانر اجتماعی داشتیم.
این تهیه کننده افزود: شرایط در شورای صنفی برای تمام فیلم ها یکسان است. طبق آیین نامه شورای صنفی سینما هر فیلم می تواند ۲۲ سالن سینما در تهران داشته باشد، اما در شهرستان این قاعده را نداریم و سینماداران شهرستان بر مبنای سلیقه خودشان می توانند فیلم را اکران کنند. در شهرستانها هم در نوروز بیشتر به فیلم های کمدی روی می آورند. در شهرهایی مثل اصفهان، مشهد و شیراز نیز سالن سینما افزایش پیدا کرده و خوشبختانه با کمبود سالن در این چند شهر بزرگ که مخاطب هم دارند، مواجه نبودیم. اما در شهرهایی که کمبود سینما داریم، اولویت سینمادار در مرحله اول فیلم های کمدی است. ما در شورای صنفی نمایش این اصول را رعایت کردیم و اجازه ندادیم هیچ فیلمی خارج از آن چارچوب و سقفی که باید داشته باشیم سالن داشته باشد و همان امکاناتی که فیلمهای «گشت۲» و «خوب، بد، جلف» داشتند، «آباجان» هم داشت و بر مبنای فروش، سینمادار تشخیص می داد و سانس بندی می کرد که ما هم در شورای صنفی نمایش سعی می کردیم نظارت داشته باشیم تا سینمایی سانس ها را بالا و پایین نکند. امسال با توجه به اینکه ۲۰ درصد افزایش بهای بلیت را هم شاهد بودیم، جمعاً بین ۹ الی ۱۰ درصد ریزش مخاطب داشتیم که به اعتقاد من اکران سال گذشته از لحاظ فیلم ها قوی تر بود و فیلم ها از فروش خوبی برخوردار شدند که سینماداران از فروش امسال راضی بودند. امیدواریم این روند خوب همچنان ادامه داشته باشد که خوشبختانه با اتفاق خوبی که برای فیلم «نهنگ عنبر۲» افتاده پیش فروش بلیت ها فوق العاده خوب بوده و امیدوارم این روند فروش، بهتر از نوروز باشد. فیلم هایی که خارج از جشنواره بودند نیز مانند «نهنگ عنبر۲»، «ساعت ۵ عصر» و «دلم می خواد» فیلم های امیدوار کننده ای هستند. فکر می کنم با حمایت رسانه ملی روند رو به جلویی داشته باشیم و درخواستی که از رسانه ملی داریم این است که به همه فیلم ها یکسان نگاه کند تا فیلم ها مجبور نشوند از طرق دیگر تبلیغ کنند و فیلم ها از امکانات برابری در رسانه ملی برخوردار شوند.
دبیر و سخنگوی انجمن سینماداران در خصوص حضور درام های متوسط در کنار کمدی ها در اکران نوروز امسال عنوان کرد: «یک روز بخصوص» نیز فروش نسبتاً خوبی داشت و در مقایسه با سال گذشته در ژانر اجتماعی «ابد و یک روز» جزو پر سر و صداترین فیلم های جشنواره بود که اصلاً قابل قیاس نیست. امسال اما در کنار فیلم های پرفروش امسال، کارگردانان و تهیه کنندگان فیلم های متوسط هم از فروش راضی بودند. هیچکس کارگردانان را مجبور نمی کند که در نوروز فیلمشان را اکران کنند، خودشان درخواست اکران داشتند و این آمادگی از سوی تهیه کننده و پخش کننده اعلام می شود. به نظرم اکران نوروز ترکیب بندی خوبی داشت. ما باید براساس داشته هایمان تصمیم بگیریم. ما ظرفیتی داریم و ظرفیت سینمایی ما می تواند سه فیلم پرفروش باشد. معمولاً یکی- دو فصل در سال است که فیلم های پرفروش را نمی توان همزمان با هم اکران کرد وگرنه سایر فیلم ها دیده نمی شوند. مثلاً «آباجان» در این هفته به ۴ فیلم می خورد، ولی در نوروز به ۶ فیلم همزمان خورد. نباید ۶ فیلم پرفروش را با هم اکران کنیم که از فروش هم بگیرند. شورا باید مدیریت کند تا در همه فصول فیلم های پرفروش خوب داشته باشیم. قطعاً فروش فیلم های کمدی به فیلم های اجتماعی که در کنار آنها اکران می شود نیز کمک خواهد کرد و سرریز کمدی ها می تواند تنور سینما را داغ تر کند.
صابری در خصوص تداوم اکران فیلم هایی که کف فروش خود را از دست نمی دهند بیان کرد: اگر بخواهم از منظر یک سینمادار به قضیه نگاه کنم، باید بگویم موافقم این ماجرا هستم؛ وقتی فیلمی از فروش خوبی برخوردار است چرا بیش از ۱۰ هفته اکران نشود؟ از سویی دیگر گفته می شود که تولیدات آثار سینمایی ما بیشتر از سینماها است و شرایط تولید با تعداد سینماها یکسان نیست. به همین دلیل باید در شورا شرایطی را پیش بینی کنیم که برای فیلم های دیگر نیز این فضا بوجود بیاید. به هر حال ما تدبیری به کار بردیم که سینماهای دیگر در سانس های فوق العاده یا اول صبح فیلم هایی که پس از ۱۰ هفته روی پرده همچنان از فروش خوبی برخوردارند را روی پرده داشته باشند. به طور مثال این اتفاق برای فیلم «خوب، بد، جلف» افتاده است که حدود ۱۴-۱۵ سالن در اختیار دارد. امیدوارم با راه اندازی پردیس مگامال، ارگ، پیروزی و پرشین مال در تهرانپارس کم کم مشکلات اکران هم حل شود. سینما قدس نیز یکی از قدیمی ترین سینماهای تهران است که در سال ۴۳ افتتاح شد و طی این سال ها تبدیل به مخروبه شده بود که با حمایت بخش خصوصی تغییر مدیریت داد و بیش از ۳ و نیم میلیارد تومان در آن هزینه شد و اکنون به یکی از بزرگترین و مدرن ترین سینماهای پایتخت تبدیل شده است، تمام سیستم های نمایشی آن به سیستم دالبی جدید مجهز شد که اتفاق بسیار خوبی است. امیدواریم سایر سینماهای تک سالنه دیگر هم به همین شکل روز به روز بازسازی شوند و به اقتصاد سینما کمک کنند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا ژانرهای دیگر همچون کودک، تخیلی، فانتزی و… جایی در اکران نوروز ندارند، تاکید کرد: ما در حال حاضر با فقر ژانر کودک روبرو هستیم، ژانری که می تواند هم به صنعت سینما و هم اقتصاد سینما به شدت کمک کند. فیلم های ژانر کودک در تمام دنیا موفق هستند. در سال ۹۵ هم یکی- دو فیلم در ژانر کودک داشتیم که با توجه به اینکه در زمان بدی هم اکران شدند با استقبال بسیار خوبی از سوی خانواده ها روبرو شد. فکر می کنم در ژانر کودک کم کاری کرده ایم و شاهد فیلم های ضعیفی بودیم. امیدواریم برای این حوزه هم فکری شود. وقتی کودکی بخواهد فیلمی ببیند، همراه او خانواده اش هم به سینما می آیند. متأسفانه در جشنواره هم فیلم کودک نداشتیم.
منصور سهراب پور:
همه چیز به خود فیلم بستگی دارد
منصور سهراب پور تهیه کننده معتقد است بدون در نظر گرفتن ژانر، اگر روی فیلمی زحمت و انرژی گذاشته شود و همه پارامترهای لازم برای یک کار استاندارد را داشته باشد، تفاوتی نمی کند در ایام نوروز یا در زمان دیگری اکران شود. آن فیلم کار خودش را خواهد کرد. این موضوع مربوط به خود فیلم است.
منصور سهراب پور تهیه کننده، در خصوص تنوع ترکیب بندی فیلم ها در نوروز به بانی فیلم گفت: نوروز ایام شادی است که مردم در تعطیلات هستند و می خواهند با شور و نشاط و شادابی سال را شروع کنند. اگر ترکیب کمدی برای ابتدای سال در نظر گرفته شود اتفاق خوبی است. نمی گویم که ژانرهای دیگر در سبد اکران نوروزی قرار نگیرد، ولی اگر ترکیب آثار کمدی کمی پررنگ تر شود، بهتر است، منتها اینکه کمدی ها چگونه باید باشند و چه کمدی هایی باید در این ایام قرار بگیرند جای بحث دارد که حتماً این کمدی ها باید کمدی های باکیفیتی باشند.
وی در خصوص اکران های نوروزی امسال و اینکه چرا درام ها در مقابل کمدی ها به فروش قابل قبولی نرسیدند، افزود: ترکیب اکران امسال، ترکیب بدی نبود. این موضوع یک جمع بندی است که دوستانی که در حوزه تصمیم گیری هستند به آن رسیده اند و این اتفاق هم افتاده است. فکر می کنم حتماً به این موضوع به شکل کارشناسانه نگاه شده است و حتماً بسیاری از موضوعات را سبک سنگین کرده اند و کارشناسان آن اهل فن و اهل نظر هستند. به نظرم هر چیزی که حال مردم را خوب کند، می تواند اتفاق خوبی رقم بزند. تا جایی که می دانم ترکیب اکران ها در سال گذشته ترکیب بدی نبود. یقیناً ایامی هم داشته ایم که آثار درام و اجتماعی و ژانرهای مختلف در کنار کمدی های پرفروش قرار گرفتند و به فروش قابل قبولی رسیده اند. برعکس این قضیه هم می تواند باشد، یعنی کارهای کمدی نیز بوده اند که نسبت به ژانرهای دیگر ضعیف عمل کرده اند و مردم هم از آنها استقبال نکرده اند. بدون در نظر گرفتن ژانر و موضوع، احساس می کنم اگر فیلمی برایش زحمت کشیده شده باشد و روی آن انرژی گذاشته شود و همه پارامترهای لازم برای یک کار استاندارد را داشته باشد تفاوتی نمی کند که در ایام نوروز و یا هر زمان دیگری اکران شود و کار خودش را خواهد کرد. این مربوط به خود فیلم است، البته ممکن است فصل های دیگر امتیازهای خوب و بد دیگری داشته باشد. به هر حال ما در هر فصلی موضوعات خاص آن فصل را داریم. ممکن است در ایامی کمدی نداشته باشیم، ولی فصل امتحانات مدارس و دانشگاه ها باشد و یا ممکن است در ایام عزاداری باشد. بنابراین همه چیز به خود فیلم برمی گردد و اگر فیلمی اثر درخوری باشد و حمایت های خوب تبلیغی را با خود به همراه داشته باشد، اتفاقات خوبی برایش خواهد افتاد.
تهیه کننده فیلم سینمایی «من سالوادور نیستم» در خصوص تداوم اکران فیلم هایی که کف فروش خود را بعد از هفته های قانونی اکران از دست نمی دهند، عنوان کرد: فیلمی که به قابلیت های استاندارد می رسد و پارامترهای لازم یک فیلم استاندارد را دارد یقیناً و حتماً سرمایه گذاری خوبی هم روی آن شده است. باید برای فیلمی که این کشش را دارد که روی اکران بماند امتیازی قائل شد که تا جایی که امکان دارد مخاطب از آن استفاده کند. وقتی محصولی شکل گرفته و برایش زحمت کشیده شده و سرمایه گذاری خوبی روی آن انجام شده باید مورد حمایت قرار بگیرد. حمایتی که به کف و سقف فروش آن به طور جدی نگاه نکند و راهکارهایی برای آن گذاشته شود تا فیلمی که چنین قابلیتی دارد تا جایی که کشش دارد از آن استفاده شود. طبیعتاً تولیدکننده نیز انگیزه پیدا می کند تا فیلم های بهتری را به چرخه تولید بیاورد و همین باعث می شود در چرخه تولید و اقتصاد سینما گرما و رقابتی بوجود آید که این به اصل موضوع کمک می کند.
