معماری Navi شرکت AMD و تأثیر آن بر رقابت سازندگان کارت گرافیک
عرضهی محصولات گرافیکی Navi چه تأثیری بر آینده‌ی بازار گیمینگ و رقابت شرکت‌های سازنده خواهد گذاشت؟
در آستانه‌ی معرفی و عرضهی محصولات جدید AMD برمبنای معماری Navi قرار داریم و این شرکت قرار است کنفرانس‌های اختصاصی ویژه‌ای در نمایشگاه Computex 2019 و همین‌طور E3 2019 برگزار کند. احتمال دارد برخی مدل‌های میان‌رده یا پرچم‌دار کارت‌های گرافیکی برمبنای Navi در هفته‌ی پیش رو در نمایشگاه کامپیوتکس معرفی شوند و رونمایی برخی مدل‌های حرفه‌ای این نسل هم به ماههای آینده موکول شود. بااین‌حال، آنچه مسلم است، به‌زودی انتشار اطلاعات دقیق‌تری از این معماری را شاهد خواهیم بود و شناخت بهتری از پیشرفت‌ها و قابلیت‌های جدید آن پیدا خواهیم کرد. بااین‌حال، عرضهی این نسل چه تأثیری بر آینده‌ی صنعت تراشه‌های گرافیکی خواهد گذاشت؟ آیا برای گیمرهای پی‌سی و کنسولی تفاوتی ایجاد خواهد شد؟ آیا رقابت سازندگان بزرگ را متأثر خواهد کرد؟
ورود Navi به بازار تجاری
انتظار می‌رود AMD از تراشهی گرافیکی Navi 12 در ساخت کارت گرافیک جدیدش با نام Radeon RX 3080 استفاده کند و تراشه‌های قوی‌تر را برای کارت‌های قدرتمندتر در آینده کنار بگذارد. AMD برای نام‌گذاری نسل جدید دوباره از اسم محصولات رقیب استفاده کرده و مانند سری تراشه‌های مادربرد که از اسامی شبیه به اسامی مدل‌های اینتل برای نام‌گذاری استفاده کرده بود، حالا هم از نام محصولات RTX GeForce انویدیا کپی‌برداری و نام‌ها را به‌شکلی انتخاب کرده که به‌نظر نسل بعدی محصولات RTX 2070/2080 را تداعی کنند. دراینصورت، انویدیا هم در آینده ترجیح نخواهد داد برای نسل بعدی از نام RTX 3080 یا مشابه‌ی آن استفاده کند. شایعاتی هم وجود دارند از اینکه انویدیا درصدد ثبت نام تجاری ۴۰۸۰ و ۳۰۸۰ و امثال آن است تا از به‌کاربردن نام‌های مشابه به‌وسیله‌ی AMD برای کارت‌های گرافیکیش جلوگیری کند.
RX 3080 از هشت گیگابایت حافظه‌ی گرافیکی GDDR6 بهره خواهد گرفت و واحد‌های پردازشی آن درمقایسه‌با گذشته بهره‌وری بیشتری خواهند داشت. تراشهی Navi 12 (یا Navi 10) از ۴۰ واحد CU یا همان Compute Unite استفاده خواهد کرد که هر واحد به نوبه‌ی خود ۶۴ هسته‌ی Shader یا سایه‌زن خواهد داشت؛ یعنی درمجموع، ۲,۵۶۰ واحد سایه‌زن. همچنین، این تراشه از هشت واحد موتور سایه‌زن (Shader engine) با طراحی جدید برخوردار است که هرکدام از آن‌ها به پنج واحد CU متصل خواهند بود. دراینصورت، پیشرفت درخورتوجهی درمقایسه‌با معماری قبلی متکی بر GCN محسوب خواهد شد. کارت‌های گرافیکی قدرتمندتر از این نسل هم در آینده احتمالا از ۳,۸۴۰ یا حتی ۴,۰۹۶ واحد پردازشی برخوردار خواهند شد و استفاده از ۱۶ گیگابایت حافظه هم دورازذهن نخواهد بود.
با اتکا بر برخی بنچمارک‌های افشاشده در سطح وب که شاید نتوان صحت‌و‌سقم همه‌ی آن‌ها را تأیید کرد، می‌توان امیدوار بود کارت گرافیک پرچم‌دار Radeon RX 3080 با قیمت پایه‌ی ۴۹۹ دلار، بتواند جایگاهی نزدیک به GeForce RTX 2070 را در رده‌بندی بهره‌وری تصاحب کند. البته، مدل‌های قوی‌تر مثل RX 3080XT یا هرآنچه نام‌گذاری شود، می‌تواند در سطحی بالاتر با کارت‌های گرافیکی رقیب مبارزه‌طلبی کند. البته، هنوز اطلاعات چندانی از زمان عرضه و قیمت آن‌ها در دست نداریم.
| مدل کارت گرافیک | تراشهی گرافیکی | تعداد هسته‌ها | رابط حافظه | ظرفیت حافظه | کلاس راندمان | قیمت |
| RX 3080 | Navi XT | ۲۵۶۰ | ۲۵۶bit | ۸/۱۶GB | سریع‌تر از
RTX 2070 |
۴۹۹ دلار |
| RX 3070 | Navi Pro | اعلام خواهد شد | اعلام خواهد شد | اعلام خواهد شد | سریع‌تر از
RTX 2060 |
۳۹۹ دلار |
بهبود بهره‌وری، تنها یک روی سکه است و این‌بار کاربران انتظار دارند قابلیت جدید و کاربردی رهگیری پرتو (Ray Tracing) هم به توانایی‌های نسل جدید اضافه شود. قبلا خبری از برخی مشخصات احتمالی پلی‌استیشن ۵ به‌نقل از سازنده‌ی آن منتشر شده بود که صراحتا به پشتیبانی این کنسول از تکنیک رهگیری پرتو اشاره کرده بود. ازآنجاکه می‌دانیم تراشهی گرافیکی PS5 هم قرار است براساس همین معماری Navi ساخته شود، انتظار می‌رود تراشه‌های گرافیکی PC هم از این قابلیت برخوردار باشند؛ هرچند تااکنون کمترین اطلاعاتی دال بر تأیید وجود این قابلیت در Navi به بیرون درز نکرده است. آیا این قابلیت اصولا در نسل Navi وجود نخواهد داشت یا سازنده‌ی کنسول سونی در‌این‌باره اظهارات دقیق یا قطعی نکرده است یا اینکه نسخه‌ی سفارشی ساخته‌شده برای سونی با کمک واحدی مجزا به این قابلیت مجهز خواهد شد؟
مقابله‌به‌مثل انویدیا
درحالی‌که اخبار زیادی از پردازنده‌های نسل بعدی Zen 2 و Ryzen 3000 در وب در‌حال‌انتشار است و انتظارها برای معرفی و شگفتی‌آفرینی این محصولات دوچندان شده، انویدیا هم با وجود پیشروبودن در عرصه‌ی فنی و تجاری و کسب درآمد فراوان از فروش کارت‌های جدید، سعی می‌کند تاحدممکن از واگذاری سهم بازار خود به AMD پیشگیری کند. به‌همین‌دلیل پیش‌دستی کرده و تیزر مرموزی در اینترنت منتشر کرده تا توجه کاربران را از تمرکز فعلی روی اخبار داغ Navi منحرف سازد.
این تیزر به‌طورمشخص به هیچ محصولی اشاره نمی‌کند و نمی‌توان پیام روشنی از آن برداشت کرد؛ اما گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که می‌توان آن را به عرضهی محصول جدیدی از سری کارت‌های گرافیک جیفورس یا تایتان منتسب کرد. حتی ممکن است اشاره‌ای به نسل بهبودیافته از سری کارت‌های فعلی تورینگ با حافظه‌های سریع‌تر GDDR6 باشد؛ مشابه‌ی کاری که قبلا با GTX 1080 و عرضهی سری جدید با حافظه‌های GDDR5X با سرعت ۱۱ گیگابیت بر ثانیه کرده بود. به‌هرحال، محرز است انویدیا هم تصمیم دارد برای تنگ‌ترکردن رقابت، محصول جدیدی در کامپیوتکس ۲۰۱۹ معرفی کند که احتمالا در نبرد درگرفته‌ی جدید با حضور Navi، سربازی تازه‌نفس از تیم سبز برشمرده خواهد شد.
پیش‌بینی
از اواخر مرداد سال گذشته که انویدیا محصولات پرچم‌دار مبتنی‌بر معماری تورینگ را معرفی کرد، بازار فناوری تراشه‌های گرافیک PC را در سیطره‌ی تولیدات خود قرار داد و کارت‌های گرافیکی رده حرفه‌ای جدید مجهز به قابلیت رهگیری پرتو را با قیمت‌های گزاف روانه‌ی بازار کرد و انتقاد کاربران از نحو‌ه‌ی قیمت‌گذاری‌ها را هم با توجیه هزینه‌ی ساخت و کیفیت بیشتر قطعات پشت‌سر گذاشت. هرچند واضح است دلیل اصلی این قیمت‌گذاری، بی‌رقیب‌بودن این محصولات در بازار و این واقعیت بود که تیم قرمز هنوز جوابی دربرابر انویدیا و محصولات جدیدش نداشت. این شرایط بعد از گذشت ماه‌ها و احتمالا تا تابستان امسال هم پابرجا خواهد ماند تا AMD رسما محصولات گرافیکی نسل ۳۰۰۰ را به بازار عرضه کند و اندکی از التهاب بازار بکاهد و شرایط برای رقابت بیشتر را فراهم کند و به یکه‌تازی انویدیا در این عرصه خاتمه دهد.
برنامه‌ی نامشخص AMD برای زمان‌بندی عرضهی محصولات ناوی هم هنوز وضعیت این عرصه از بازار را پیش‌بینی‌ناپذیر نگه داشته است. مشخص نیست آیا قرار است مدل‌های میان‌رده و پایین‌رده از معماری Navi نیز در ماههای آینده معرفی و عرضه شوند یا این عرضه فعلا به محصولات پرچم‌دار محدود خواهد بود؟ آیا پرچم‌داران رده حرفه‌ای با تعداد هسته‌های پردازشی بیشتر و تراشه‌های قدرتمندتر وارد بازار خواهند شد؟ آیا شایعات اخیر درباره‌ی رضایت‌بخش‌نبودن بازدهی خط‌تولید تراشه‌های رده‌بالای Navi و میزان مصرف این تراشه‌های ۷ نانومتری صحت دارد؟
به این پرسش‌ها و پرسش‌های نظیر آن احتمالا در جریان برگزاری رویدادهای کامپیوتکس ۲۰۱۹ و مدتی بعد از آن، در E3 2019 پاسخ داده خواهند شد و به وضعیت مبهم بازار و تردید گیمرها برای خرید و انتخاب یکی از محصولات موجود خاتمه داده خواهد شد.
