مسئولیت پذیری را به فرزندان تان بیاموزید

به گزارش تریتا نیوز، دوران نوجوانی زمان مناسبی برای آموزش مسئولیت پذیری است. در دوران نوجوانی برای اولین بار حس وظیفه شناسی در آنها افزایش می یابد. شما می توانید از این ویژگی طبیعی استفاده کنید و با توصیه هایی از زبان دکتر پروانه صفایی مقدم – روانشناس بالینی که در زیر آمده است مسئولیت پذیری را به فرزندتان بیاموزید، این درس برای الان و کل زندگی اش لازم و ضروری است.

آموزش مسئولیت پذیری اغلب به معنی یک گام به عقب است

در طی دوران ابتدایی و میانی کودکی، شما احتمالا نیاز دارید تا دائما به فرزندتان وظایفش یا کارهایی که نباید انجام دهد را متذکر شوید. در سن نوجوانی، فرزندتان استقلال بیشتری دارد یا این توانایی را دارد تا مسدولیت بسیاری از کارهای خودش را بپذیرد، مانند آماده کردن پروژه های مدرسه یا تمرینات ورزشی را دارد. شکی نیست که فرزندتان هنوز به حمایت و پشتیبانی شما نیاز دارد، اما الان فرزندتان به جایی رسیده که فقط شما کافی است به او تذکر دهید. بگذارید فرزندتان این توانایی اش را تمرین کند. اگر شما مدام به جای او فکر کنید، او هرگز فرصت آموختن نخواهد داشت.

برای مثال، اگر فرزندتان دیر کرده و دیر به سر قرارش می رسد دیگر نیازی نیست به او بگویید که دیر شده است و دیر به قرارش خواهد رسید به جای این کار بگذارید خودش به این نتیجه برسد. یک گام به عقب یعنی اینکه برخی مواقع عقب بایستید تا فرزندتان خودش جاهایی به اشتباهات و کوتاهی هایش پی ببرد و از آنها درس بگیرد. شما باید گاهی برای رویدادهای مهم قدم به میدان بگذارید مانند زمانی که باید پیش دندان پزشک برود یا به سرویس مدرسه برسد.

فرصتهایی برای مسئولیت پذیری در خانه فراهم کنید

کارهای خانه می تواند بهترین صحنه برای آموزش مسئولیت پذیری باشد. شما نقش ناظر را دارید بنابراین فرزندتان این شانس را دارد تا وظیفه ای را بر عهده بگیرد و خودش آن را انجام دهد. بر عهده گرفتن کارهایی در خانه  نه تنها به مسئولیت پذیری او بیشتر کمک می کند بلکه عزت نفس او را هم تقویت می کند و فرزندتان احساس می کند که وجود و نقشش در خانه و خانواده مهم است. وظایف فرزندتان را شفاف برایش توضیح دهید، زمان مشخصی برای انجام کارش در نظر بگیرید و به او بگویید اگر کارش را به موقع انجام ندهد چه پیامدها و نتایجی خواهد داشت. حتما متناوبا و به طور شفاف به تلاشهایش واکنش نشان دهید و او را تشویق و تحسین کنید، حتی اگر عملکردش خوب نبوده دلایل و پیامدهایش را به او بازگو کنید و سپس به او فرصت بدهید تا دوباره اشتباه یا کوتاهی اش را جبران کند.

ابزارهایی برای حمایت از مسئولیت پذیری فراهم کنید

شاید ساده به نظر برسد اما آیا فرزندتان ابزارهای لازم را برای به موقع بودن و خود نظم دهی در اختیار دارد؟ به مسئولیتهای فرزندتان فکر کنید که هنوز بر عهده شما است- مانند کوک کردن ساعت برای بیدار شدن، یادآوری انجام تکالیف، مرتب کردن ورقه های مدرسه- و ابزارهایی را پیدا کنید تا این مسئولیتها را از دوش خودتان بردارید و به عهده فرزندتان بگذارید. می توانید به یک لوازم التحریر بروید و به فرزندتان بگویید هر آنچه برای انجام مسئولیتهایش لازم دارد مانند برگه یادداشت، استیکر حتی ساعت زنگ دار و غیره را بردارد. باید بدانید که فقط آماده کردن ابزار و تفویض مسئولیت به تنهایی کافی نیست بلکه فرزندتان باید به این نتیجه و درک برسد که چه چیزهایی برایش مفید و کارآمد است.

زمان مناسب را برای آموزش مسئولیت پذیری انتخاب کنید

همچون آموزش همه مهارتها، زمانبندی برای آموزش موثر مسئولیت پذیری بسیار مهم است. ممکن است تصور شود که بهتر است تغییرات را یک جا ایجاد کرد، در حالیکه هر عادت جدید باید با فرصت انجام شود. باید به خاطر داشته باشید که عادات معمولا در زمان ثبات بهتر یادگرفته می شوند، بنابراین نباید زمانی که فرزندتان تازه وارد مرحله جدیدی شده مانند ورود به دوره متوسطه یا زمانی که سخت در جستجوی هویتش است ، استراتژی های جدیدی را به او تحمیل کنید؛ باید به او زمان بدهید. چرا که فرزندتان در این شرایط با چالشهای عاطفی، اجتماعی و آکادمی بسیاری دست به گریبان است و در این مواقع ترجیح می دهد که به عادات قدیمی بیشتر بپردازد تا عادات جدید را کسب کند. بنابراین بهتر است یا عادات را قبل از ورود به مرحله نوجوانی و بحرانهای آن شروع کنید یا اجازه بدهید از این گذر عبور کند و بعد انجام دهید.

با وجودی که باید مسئولیت پذیری را به نوجوان تان یاد دهید اما باید بدانید که بعد از فراگیری هر مهارت جدیدی نوجوان به استراحت نیاز دارد. باید بدانید که برای آموزش مهارت جدید نباید ۲۴ ساعت هفته او را وادار به انجام کاری کنید تا مطمئن شوید آن را به خوبی یاد گرفته است؛ گاهی لازم است که فاصله ای هم ایجاد کنید. مثلا آخر هفته می توانید به او استراحت بدهید.

همین که فرزندتان تلاش می کند فرد مسئولیت پذیری باشد و مسئولیتهایش را به خوبی انجام می دهد قادر ستایش و تحسین است و این امر بسیار مهم و چشمگیر است. بنابراین او را تشویق کنید اما فشار زیادی به او تحمیل نکنید.

عادات خود شما بهترین شیوه آموزش مسئولیت پذیری است

شما خودتان بهترین الگوی فرزندتان هستید. آیا خودتان همیشه دیر سر قرار می رسید؟ آیا در انجام کارها و وظایف تان کوتاهی و قصور می کنید؟ دو صد گفته چو نیم کردار نیست. فرزندتان بیشتر از رفتار شما می آموزد تا گفتار شما. بنابراین اگر می خواهید فرزند مسئولیت پذیری داشته باشید خودتان اول مسئولیت پذیر باشید.