فیلم سوزی برای مستقل ها؛ شورای صنفی نمایش زیر آوار اعتراض ها
استفاده از لفظ «جریانی خاص» از سوی پوران درخشنده در توصیف روال تصمیم گیری برای اکران فیلم ها در شورای صنفی نمایش که به تازگی در اعتراض به پیش افتادن روی پرده رفتن «زیر سقف دودی» مطرح شد، بار دیگر حاشیه هایی را برای این مرجع تصمیم گیرنده ایجاد کرده است. درخشنده معترض است که فیلمش طبق اعلام قبلی باید از عید فطر اکران شود و جلو کشیدن این زمان به دلیل همزمانی با تعطیلات و ماه رمضان، ضربه زننده است. از سویی دیگر رئیس شورای صنفی نمایش این اظهارات را رد می کند و می گوید «این شورا هیچ نقشی در تعیین تاریخ اکران فیلم ها ندارد» و تقصیر را از ناحیه فیلم هایی می داند که به دلیل پر نکردن کف فروش، باید جای خود را به فیلم بعدی بدهند. در واقع اشاره او به فیلم «آشوب» ساخته کاظم راست گفتار است که بزودی از پرده کنار خواهد رفت.
در هر حال تصمیم شورای صنفی نمایش موجب طرح شبهه هایی شده است که برای روشن شدن آن با چند صاحب نظر و سینماگر صحبت کردیم که در ادامه می آید.
رئیس صنف سینماداران:
تولید و نمایش ما با یکدیگر همخوانی ندارد
محمد قاصد اشرفی رئیس انجمن سینماداران، عضو شورای صنفی نمایش و مدیر سینما ماندانا در خصوص درباره شرایط و وضعیت نامناسب اکران فیلم های روی پرده به بانی فیلم گفت: مسأله اکران یک توافق دوجانبه است. اکثر فیلم های ما داخل دفاتر پخش می روند و با سرگروه وارد مذاکره می شوند و به یک توافق کلی می رسند که فیلمشان بعد از فلان فیلم اکران شود. هیچوقت در قراردادها تاریخ دقیق وجود ندارد و طرفین ملزم به اجرای دستورهای شورای صنفی نیستند و دو نفر با هم برای نمایش توافق می کنند. ما سرگروه فیلم «تیک آف» بودیم و قراردادمان سه هفته بود اما ۶ هفته ادامه پیدا کرد و هیچوقت نمی توانیم بگوییم فیلم در کدام تاریخ به طور دقیق اکران شود. گاهی فیلم با استقبال رو به رو می شود و اگر کف فروش را پر کند، می تواند تا ۷ هفته ادامه پیدا کند. گاهی هم فیلم با استقبال مواجه نمی شود و بر اساس قراردادی که بین دفاتر پخش و سایر سینماها وجود دارد، ادامه پیدا می کند.
وی با تأیید اینکه گاهی فیلم ها در این فرآیند آسیب می بینند، عنوان کرد: پیش بینی اینکه فیلم در چه زمانی اکران شود نه دست دفاتر پخش و نه دست سرگروه هاست و همه چیز بستگی به توافق دارد. شورای صنفی هم از این نظر بررسی می کند که اگر فیلمی از این نظر آسیب می بیند، به صورت متعادل به آن کمک می کند.
اشرفی در خصوص اینکه عده ای این اتهام را وارد می کنند که جریانی خاص برای اکران فیلم ها تصمیم می گیرد، گفت: به هیچ وجه این موضوع را رد نمی کنم. شاید نوعی رابطه دوستی وجود داشته باشد و بعضی از دفاتر پخش ما از موقعیت خوبی برخوردارند و برخی دیگر موقعیت ضعیف تری دارند. معتقدم تمام این ها بستگی به خود فیلم دارد. هر دفتری فیلم خوب داشته باشد، خود سرگروه های سینمایی به این دفاتر مراجعه می کنند. به عنوان یک سینمادار اگر بدانم فیلمی کار نمی کند و اکران کنم، آسیب می بینم. البته گاهی این کار را انجام می دهم که به فیلم ها کمک کنم اما به هر حال هر مجموعه سینمایی برای خود هزینه هایی دارد.
این عضو شورای صنفی یادآوری کرد: تولید و نمایش ما با یکدیگر همخوانی ندارد و تهیه کنندگانی و سرمایه گذارانی که در این راستا حرکت می کنند، باید این موضوع را بپذیرند و با آگاهی از این شرایط سرمایه گذاری کنند. طبیعی است که با وجود همخوان نبودن شرایط تولید و نمایش، طبیعی است که تعدادی از فیلم ها از اکران باز می مانند، چون تولید زیاد اما ظرفیت نمایش کمتر است.
داوود موثقی:
دولت باید بخش نمایش را سامان دهد
داوود موثقی در خصوص شرایط ناخواسته اکران که شورای صنفی نمایش تصمیم گیرنده آن است به بانی فیلم گفت: این مسئله از جایی ناشی می شود که نظام نمایش ما به هم ریخت و از یک مقطع تاریخی ما فقط تهیه کننده داشتیم که این ها به مرور تهیه کننده- سالن دار و پخش کننده -سالن دار بودند و این افراد هم دستشان در تولید بود و هم در سالن و نمایش که حالت مافیای عجیبی پدید آوردند و در این میان، سرمایه سینمای ملی است که غارت می شود. این فیلم هایی که می بینید می سوزند، باید آینده سینمای ما را بسازند که متأسفانه به این شیوه هدر می روند. نظام نمایش ما مشکلی ندارد که حل نشود. مدیرانی که بالا نشسته اند و باید نگاه مدیریتی داشته باشند می توانند با یک تغییر سازمان این نظام نمایشی را اصلاح کنند، ولی دلیل اینکه اصلاح نمی کنند شاید این باشد که مسوولان فرهنگی ما می خواهند سینمای ما مضمحل شود و از بین برود و تماشاگر این قضیه هستند. شاید هم می خواهند سینما وابسته به دولت باشد و سینمای ملی از بین برود. در آخر هم به اراده دولت هر وقت که بخواهد می تواند از سبد فرهنگی جامعه جذف شود. متاسفانه با این وضع اکران و نمایش در سینمای ما دیگر بخش خصوصی جرات سرمایه گذاری پیدا نمی کند. فیلم های خوب واقعاً فروش هم دارند، ولی در شرایط بد همین شکل است.
وی در پاسخ به این پرسش که چه تمهیدی باید اندیشیده شود که فیلم های درام جدی فروش بیشتری نسبت به فیلم های کمدی داشته باشند، گفت: کار اصغر فرهادی اصلا کمدی نبود اما فروش خوبی داشت. در هر ژانری فیلم خوب ساخته شود و بتواند تماشاگر خود را جذب کند، فیلم باید فروش کند. این تصور که فیلم های کمدی تنها فروش می کند، برداشت غلطی است و مسیر سینما را کانالیزه می کند.
موثقی ادامه داد: زمانی کمیسیون اکران وجود داشت و هر فیلمی پروانه نمایش می گرفت، به تدریج نمایش داده می شد و صاحبان سینما می دانستند در چه مقطعی چه فیلمی می آید و بعد به چه شیوه ای قرار است اکران شود. در حال حاضر که همه چیز به دست سالن دارها افتاده، شرایط نامناسب است و اگر آنها نباشند فیلم را اکران نمی کنند. در صورتی که بسیاری از فیلم ها خارج از این قاعده اکران شدند و فروش خوبی داشتند. اگر دولت در مباحث فرهنگی به علم مدیریت مجهز باشد باید دخالت کند، چون اصلاح این سیستم خیلی آسان است. اما متأسفانه تنها تماشاگرند و انتخاب فیلم ها را به سالن دارها داده اند. مشکل ما این است که سالن دارها صرفا سالن دار نیستند، بلکه پخش کننده- سالن دار و تهیه کننده -سالن دار هستند.
موثقی با بیان اینکه هیچ اهرم قانونی برای شکایت از این شرایط وجود ندارد، بیان کرد: بر اساس آیین نامه فیلم ها اکران می شود اما شرایط پخش باعث زمین خوردن فیلم می شود. سانس های چرخشی، تبدیل به نوعی آفت شده است و طی دوره ای نیز خودم جزو شورای صنفی نمایش بودم و هر چقدر تلاش کردم، منحل شود، فایده ای نداشت. اول به صورت آزمایشی این کار را انجام دادند و همان زمان هم اعتراض و گفتم اگر ادامه پیدا کند، تبدیل به یک قاعده و رسم می شود. در حال حاضر تماشاگر نمی تواند متوجه شود که چه زمانی می تواند فیلم مورد علاقه اش را ببیند، چون به اندازه ای سانس ها چرخشی است که تماشاگر سردرگم می شود.
وی با ارائه پیشنهادی در پایان صحبت های خود گفت: تنها راه حل آن است که دولت دخالت کند و سازمان نمایش دوباره سر و سامان بگیرد و اگر این اتفاق نیفتد و به همین شکل جلو برویم، به طور ۱۰۰ درصد در آینده بخش خصوصی جرأت سرمایه گذاری پیدا نمی کند و هیچ سرمایه گذاری هزینه نمی کند که فیلمش به شیوه چرخشی نمایش داده شود.
علی رویین تن:
وقتی سینما وجاهتش را از اینستاگرام بگیرد، فیلم ها حرام می شوند
علی روئین تن، کارگردان درباره شرایط و وضعیت نامناسب اکران فیلم های روی پرده به بانی فیلم گفت: واقعیت این است که خودم آسیب دیدم و قرار بود فیلمم «قلب سفید قاصدک ها» ۲ خرداد اکران شود، اما ۲۰ اکران شد. بنابراین، نه سینما به موقع در اختیار ما گذاشته شد و نه اینکه تیزر داشتیم و اکران هم با شکست فضاحت باری رو به رو شد. کسانی که زد و بند می کنند، با اینکه نماینده صنوف ما هستند، در بازی قدرت و زد و بندهای اقتصادی کلان بدون اینکه خودشان بخواهند، قرار می گیرند. جریانی که اکران سینما و سینماها را در دست دارند، به شدت بر اساس اقتصاد ارتزاق می کنند و اقتصاد بر هر مسأله ای ارجح است.
رویین تن ادامه داد: آن ها وظیفه شان این است که تلاش کنند تا فیلم های سینمادار و پخش کننده خصوصی فروش خوبی داشته باشد، اما سردمداران ارزش ها مانند حوزه هنری و شهرداری که از ما پول می گیرند تا از فیلم های ارزشمند حمایت کنند، هم از لحاظ عملکرد شبیه آن ها شده اند. الآن مسئولان حوزه هنری و شهرداری و تمام جاهایی که سینما دارند، بازیچه دست این مافیا شدند.
این کارگردان عنوان کرد: به هر حال، هیچ کاری نمی توان کرد و هر روز این ها قوی تر می شوند و لابی گری می کنند. تا زمانی که سینمای ما وجاهت خود را از فالوور و اینستاگرام می گیرد، این فیلم ها حروم می شود. عباس کیارستمی به عنوان نماد سینمای ایران یکبار نتوانست از سد مافیای اکران در سینمای ایران رد شود اما فیلم هایش توانست تمام دنیا را در بر بگیرد.
رویین تن در پاسخ به این پرسش که چه تدبیری باید اندیشیده شود تا فیلم های درام جدی بهتر بتواند اکران شود، گفت: سینما نوعی صنعت – هنر است که گاهی سلیقه می سازد و گاهی سلیقه ها را خراب می کند. روزگار ما پوپولیستی سلیقه خراب کن است و فیلم هایی که طنز باشد و هیاهو به وجود بیاورد می فروشد و هیچ کاری نمی شود انجام داد. ما به بزرگان خود رأی می دهیم و به شوراها راه پیدا می کنند و شوراها رنگ آنها را به خود می گیرند. به من بگویید در این چند وقت گذشته کسانی که در این شوراها مثل شورای صنفی هستند بر اساس چه کفایتی به جز زد و بند انتخاب می شوند؟ در حقیقت، با زد و بند به این شورا راه پیدا می کنند و هوای کسانی که با کمک آنها به این شورا راه پیدا کرده اند را دارند و به جز این نیست.
عادل یراقی:
اتفاقات اکران از برنامه ریزی سرچشمه می گیرد
عادل یراقی، نویسنده و کارگردان فیلم سینمایی «امتحان نهایی» درباره شرایط و وضعیت نامناسب اکران فیلم های روی پرده به بانی فیلم گفت: مشکل در اکران برای همه ما پیش می آید. فیلم ما هم جزو فیلم هایی است که شاید رفتاری که ما دلمان می خواسته با ما نشده، ولی من معترض نیستم. شاید اگر خودم تصمیمات بهتری گرفته بودم، اکران بهتری داشتیم. این ها همه به گروهی که فیلم را ساخته اند برمی گردد.
یراقی ادامه داد: باید نسبت به زحماتی که برای هر فیلم کشیده شده، در ساخت و پخش تناسبی باشد. من مطمئنم که کسی در این میان قصد سوئی ندارد، ولی اکثر این اتفاقات به خاطر برنامه ریزی است. اینکه چقدر فیلم ساخت می شود و چقدر قابلیت پخش وجود دارد و اینکه مردم عادی چقدر با خرید بلیت فیلم را یاری می کنند و چه کارهایی باید کرد که فیلم بهتر دیده شود، جزو نکاتی است که باید طی یک برنامه ریزی به آن پرداخته شود.
