فواید فیلترینگ هوشمند!
رییس هیئت مدیره مخابرات: تجربه نشان داده است که در کشور ما اگر یک سرویسی مسدود شود، جایگزین‌های آن پیدا می‌شوند و فقط زحمت مردم زیاد می‌شود.
فیلترینگ سیاستی است که بسیاری از کشورها برای کاهش آسیبهای فضای مجازی آن را اعمال می‌کنند. نکته آزار دهنده اما هنگامی است که برخی سایتهای علمی و مفید نیز به خاطر وجود جزئیاتی مشابه با موارد فیلتری، بالکل فیلتر می‌شوند؛ مشکلی که با فیلترینگ هوشمند برطرف می‌شود.
امروزه فیلترینگ به اشکال و انواع گوناگون در کشورهای مختلف دنیا وجود دارد و چیزی نیست که ابداع و ابتکار آن متعلق به کشورمان باشد. گسترده‌ترین فیلترینگ تارنماهای اینترنتی دنیا مربوط به کشورهای کره شمالی، چین و عربستان است که تنها بخش کوچکی از تارنماهای ملی خود را برای دسترسی عموم فعال کرده‌اند.
در کشور ما فیلترینگ جواب نمی‌دهد
برات قنبری – رئیس هیات مدیره مخابرات ایران – با بیان این که ما هیچ وقت به دنبال بستن فضا نبوده‌ایم، اظهار کرد: در کشور ما فیلترینگ جواب نمی‌دهد. رویکرد ما نه انسدادی بلکه گسترش خدمات است. تجربه نشان داده است که در کشور ما اگر یک سرویسی مسدود شود، جایگزین‌های آن پیدا می‌شوند و فقط زحمت مردم زیاد می‌شود.
اما وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره نوع نگاه به فیلترینگ گفت: هر فضا و شرایطی که برای ما به وجود می‌آید، فرصت‌ها و تهدیداتی دارد. می‌توان به یک پدیده به عنوان تهدید نگاه کرده و آن را ببندیم یا از فرصت‌هایش بهره‌مند شویم. نگاهی در سابق وجود داشت که هر سرویسی در عرصه کشور فعال می‌شد به دلیل تهدیداتی که وجود داشت، آن را می‌بستند.
جهرمی اظهار کرد: در مقابل این پدیده، در دولت یازدهم بحث پالایش هوشمند مطرح شد. اینکه ما از فرصت‌ها استفاده کنیم و موارد منفی را حذف کنیم و با سرویس‌های اینترنت فله‌ای برخورد نکنیم زیرا توانمندسازهایی در عرصه‌ی کشور هستند و فرصت‌هایی را ایجاد می‌کنند. اینجا نیز یک مفهوم و یک پروژه به اسم پالایش هوشمند وجود دارد. مفهوم پالایش هوشمند در شورای عالی فضای مجازی مطرح شده و تاییدیه گرفت که در سرویس اینستاگرام اجرا شد.
به گفته وی در مقطعی که این پالایش فعال بود، موفق عمل کرد. از زمان آغاز پالایش هوشمند روی اینستاگرام، پنج درصد محتوایی را که ارزیابی کردیم، موارد نامناسب با فرهنگ ما بود. پس از پالایش هوشمند و در این فرآیند، ۷۰۰ میلیون مصداق غیرمجاز شناسایی و بسته شده بود و خللی هم در زندگی مردم ایجاد نمی‌شد.
اما چالش بزرگ پروژه پالایش هوشمند، رمزنگاری است؛ پالایش هوشمند در موارد رمزگذاری‌شده نمی‌تواند مساله را حل کند. در دنیا هم مرسوم است که در موارد رمزگذاری با سرویس‌دهنده تعامل می‌کنند و به یک مفهوم و چارچوب مشترک می‌رسند. اما از آنجایی که برخی سرویس‌های مورد اقبال مردم بیشتر در آمریکا مشغول فعالیت هستند، طبق قوانین امکان تعامل با آنها وجود نداشته و به گفته جهرمی البته از طرف ما نیز عزمی وجود نداشته که تعامل صورت بگیرد.
در هر حال طی سالهای اخیر، گسترش اینترنت زمینه‌ای به وجود آورده که طیف وسیعی از اطلاعات بدون هیچگونه محدودیتی و فراتر از مرزهای جغرافیایی در سراسر جهان منتشر شود و به نحو چشمگیری به یک رسانه ارتباطی و اطلاعاتی تبدیل گردد.
سیاه و سفید به اینترنت نگاه نکنیم
در این زمینه محمود واعظی – وزیر سابق ارتباطات و فناروری اطلاعات – درباره اظهارنظری در حوزه فضای مجازی که این فضا را صحنه جنگ عنوان کرده بودند، اظهار کرده بود: ما با فضای مجازی نمی توانیم با نگاه سیاه و سفید برخورد کنیم، در حالی که این فضا فرصتهای بی نظیری در زمینه اشتغال، اطلاع‌رسانی، شفاف‌سازی و دسترسی آزاد به اطلاعات توسط مردم، ایجاد کرده است.
او تصریح کرد: البته صفحاتی هم وجود دارد که ضد اخلاقی است و ما همواره از ابتدای این دولت صفحاتی که غیراخلاقی، مستهجن و یا ضد اسلام و امنیت کشور است را صفحات خط قرمز خود می دانستیم و به همین دلیل در فیلترینگ هوشمند سرمایه گذاری خوبی کردیم و در حال حاضر ۲ فاز آن انجام شده است و وارد فاز سوم آن می شویم. حدود پنج درصد سایت‌ها و محتواهایی که مردم به آن مراجعه می‌کنند چه به صورت مستقیم و چه با فیلترشکن، نامناسب است. در برخی جاها این عدد به کمتر از سه و برخی دیگر به یک درصد رسیده که البته هنوز هم زیاد است.
در گذشته محمد جواد آذری جهرمی – مدیرعامل وقت شرکت ارتباطات زیرساخت – در دولت یازدهم آنچه در ارتباط با فیتلرینگ هوشمند انجام شده را مثبت ارزیابی کرده و گفته بود: گاهی پیش می‌آید که عده‌ای تصویری را پیدا کرده و با استناد به آن می‌گویند که پالایش هوشمند موفق نبوده است اما باید توجه داشت که قرار بر آن است که با اجرای این طرح فضای مجازی برای استفاده کاربران ایرانی سالم‌سازی شود به همین دلیل اگر محتوایی در این فضا دیده شود که در جامعه انتشار نداشته ممکن است با آن برخورد نشده باشد.
وی خاطرنشان کرده بود: به عنوان مثال محتوای نامناسبی که در یک صفحه خارجی منتشر شده تاثیری بر روی فضای مجازی کشور ندارد و طبیعی است که انتخاب چنین مواردی برای اجرای فیلترینگ هوشمند به نوعی دورریختن منابع کشور به‌شمار می‌رود.
چاره‌ای جز فیلترینگ هوشمند نداریم!
همچنین ابوالحسن فیروز آبادی _ دبیر شورای عالی فضای مجازی _ در رابطه با فیلترینگ هوشمند اظهار کرد: برای پاکسازی هوشمند فضای مجازی دستگاه‌های مختلفی مورد بحث قرار گرفتند و میزان کارایی این دستگاه‌ها در دو سال اخیر بهبود پیدا کرده است، اما متناسب با آن تولید اطلاعات غیراخلاقی نیز گسترش داشته است. چاره‌ای جز فیلترینگ هوشمند نداریم و این برنامه باید موفق شود.
وی خاطرنشان کرد: به دلیل ماهیت فضای مجازی، اعتقاد دارم توسعه فضای مجازی به‌صورت بیگ بنگ است و حالت انفجاری و انبساط در همه جهات دارد و در مقابل فیلترینگ، ایجاد انقباض در یک مقطع و در یک جا است پس وقتی انبساط در همه جهات دارید نمی‌توانید با فیلتر که محدود کردن در بعضی از جهات است به نتیجه مطلوب برسید پس فیلتر به هیچ عنوان پاسخگو نیست. فیلتر فقط نوعی مسکن موقت برای رفع درد در برخی از مقاطع است که دارد از آن استفاده می‌شود و فیلترینگ هوشمند هم دقیقاً همین کارکرد را دارد.
وی اضافه کرد: اینکه کسی فکر کند فیلترینگ هوشمند نخستین و آخرین راه حل است، تصور کاملاً اشتباهی دارد چرا که برای سالم‌سازی فضای مجازی باید از ابزارها و روش‌های متعددی استفاده کنیم و اقدامات متنوعی انجام دهیم که یکی از آنها بالا بردن سواد دیجیتالی، رسانه‌ای و الکترونیکی مردم است. راهکار دیگر توجیه و هدایت بخش اقتصادی و سایر بخش‌های اجتماعی است که به صورت فعال‌تر در این فضا خدمات ارائه دهند تا مردم از آن خدمات استفاده کنند و فضا برای عرضه محصولات ناسالم در فضای مجازی محدود شود. راهکار دیگر اما فیلتر است که فیلتر می‌تواند به صورت اتوماسیون و هوشمند باشد یا اینکه به صورت دستی باشد پس فیلترینگ هوشمند یکی از چندین راهکار و روش‌های متعدد مهار و سالم‌سازی فضای مجازی است.
فیلترینگ هوشمند سامانه‌ای پیشنهادی در ایران است که برای حذف محتوای نامناسب در اینترنت پیشنهاد شده است و قرار است به صورت خودکار بخش‌های نامناسب از محتوای تبادل شده در اینترنت را تشخیص داده و آنها را حذف کند.
