فاجعه دستکاری والدین در زمان تولد نوزادان و چالش وزارت بهداشت
معاون بهداشت وزارت بهداشت ضمن تشریح اقدامات و استراتژی‌های وزارت بهداشت در راستای ترویج تغذیه با شیر مادر، گفت: یکی از چالش‌های ما در حوزه سلامت مادر و کودک این است که برخی تاریخ تولد نوزادشان را دستکاری می‌کنند، اما این اقدام می‌تواند عوارض خطرناکی برای نوزاد در بر داشته باشد.
دکتر علیرضا رئیسی در همایش کشوری تغذیه با شیر مادر با بیان اینکه طبق آمار یونیسف به مداخلاتی که در حوزه بهداشت به ویژه در زمینه تغذیه و ترویج تغذیه با شیر مادر انجام شده، سالانه جان ۱.۵ میلیون نوزاد نجات پیدا می‌کند، گفت: شیر مادر تنها تغذیه‌ای است که هم فردی که توسط آن تغذیه می‌شود و هم کسی که نوزاد را تغذیه می‌کند، سود می‌برد. این سود هم سود سلامتی است؛ بطوریکه شیر مادر سیستم ایمنی بدن نوزاد را ارتقاء می‌دهد و منجر به تضمین سلامتی‌اش می‌شود.
وی با بیان اینکه یکی از معضلات ما در این حوزه بالا بودن میزان سزارین در کشور است، گفت: هر چند که با اقدامات انجام شده در راستای ترویج زایمان طبیعی، شاهد کاهش ۷ تا ۸ درصدی سزارین بوده‌ایم، اما هنوز به نقطه ایده‌آل در این زمینه نرسیده‌ایم. باید بدانیم که زایمان طبیعی منجر به ترشح هورمون‌های خاصی می‌شود که بر میزان، کیفیت و تداوم شیردهی تاثیرگذارند.
رئیسی با اشاره به یکی از چالش‌های زایمان در کشور گفت: متاسفانه مشکلی که در برخی جوامع به ظاهر مترقی می‌بینیم این است که افراد تمایل دارند تاریخ زایمان نوزادشان را تغییر دهند و مثلا طبق روز ازدواج یا تاریخ دیگری که مد نظرشان است، زایمان را تنظیم کنند. به همین دلیل مثلا اگر قرار است کودک‌شان در ۹۷.۷.۲۰ متولد شود؛ طوری برنامه ریزی می‌کنند که به صورت سزارین نوزاد را در ۹۷.۷.۷ به دنیا آورند تا تاریخ تولد جالبی شود؛ اما این کار فاجعه است و واقعا اینطور رفتار کردن با سلامت نوزادان و نسل آینده کشور نگران کننده است.
معاون بهداشتی وزارت بهداشت ادامه داد: باید توجه کرد که دستکاری در تاریخ زایمان‌ها، میزان بستری نوزاد در NICU و حتی مرگ نوزادان را افزایش می‌دهد و واقعا باید خانواده‌ها را از این کار منع کنیم.
رئیسی در ادامه با بیان اینکه شیر مادر تنها یک ماده ساده نیست، گفت: شیر مادر بافتی زنده و محصولی بیولوژیک است که در درونش صدها مولکول بیولوژیک دارد و علاوه بر تقویت و تکامل سیستم ایمنی از بسیاری از بیماری‌ها هم پیشگیری می‌کند که با هیچ دارویی نمی‌توانیم به آن برسیم. به نوعی گفته می شود که شیر مادر نوعی واکسن است.
وی با بیان اینکه شیر مادر به شدت از بروز سوء تغذیه جلوگیری می‌کند، گفت: هر چند که در جوامع فقیر سوء تغذیه خود را با کوتاهی قد و کم وزنی نشان می‌دهد، اما حتی در جوامع با درآمد بالا هم عدم تغذیه با شیر مادر در نوزادان می‌تواند منجر به سوء تغذیه و بروز بیماری‌های غیر واگیر در آنها شود و کودکان را در برابر بیماری‌های غیرواگیر و مزمن، مستعد کند.
وی با تاکید بر لزوم آموزش‌های شیردهی به مادران گفت: یکی از مشکلات مادران به ویژه در زمان تولد فرزند اول، آشنا نبودن با نحوه شیردهی است. بنابراین باید آموزش‌های لازم به مادران ارائه شود. متاسفانه گاهی مادران به دلیل نداشتن شیر کافی به سمت شیرهای مصنوعی می‌روند و بدتر اینکه گاهی پزشک چنین توصیه‌ای به مادران می‌کند اما این کار اصلا درست نیست.
رئیسی با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه بهداشتی گفت: خوشبختانه یکی از مترقی‌ترین شبکه‌های بهداشت و درمان در سطح یک ارائه خدمات در ایران ایجاد شده است، گفت: به طوریکه نمی‌توانیم روستای با جمعیت ۱۰۰۰ نفر به بالا را پیدا کنید که خانه بهداشت نداشته باشد. حال ما باید از این میزان دسترسی بیشترین بهره را ببریم. در حوزه مراقبت از مادر و کودک باید مراقبت‌های‌مان را از قبل از بارداری آغاز کنیم. در حین دوران بارداری نیز به طور متوسط هر مادر شش بار خدمت دریافت می‌کند و در هر مراجعه ۱۳.۸ بار اقدام بهداشتی درمانی برایش انجام می‌شود. در عین حال در حوزه مراقبت از نوزادان نیز بیمارستان‌های دوستدار کودک ایجاد شدند.
وی همچنین اظهار کرد: در بسته ادغام یافته مراقبت مادر و کودک ۱۰ مراقبت اصلی را در کشور انجام می‌دهیم که شامل پایش رشد، غربالگری، واکسیناسیون، سلامت دهان و دندان، پایش بینایی، شنوایی، غربالگری تکامل، تغذیه تکمیلی، پیشگیری از حوادث مشاوره برای ترویج تغذیه با شیر مادر، مشاوره شیردهی و … است. باید توجه کرد که ایران همگام با ترویج جهانی تغذیه با شیر مادر از سال ۱۳۷۰ با تلاش مسئولان و با تشکیل کمیته کشوری شیر مادر به صورت مدون در این حوزه پیش رفته و دستاوردهای بزرگی را داشته است. خوشبختانه در شاخص‌هایی مانند مرگ و میر نوزادان پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم.
وی با اشاره به استراتژی‌های معاونت بهداشتی وزارت بهداشت در این حوزه گفت: گسترش زایمان ایمن و کاهش مداخلات غیر ضرور و زایمان سزارین، اجرا و اقدام به ارتقای کمی و کیفی بیمارستان‌های دوستدار کودک، آموزش و بازآموزی پزشکان این حوزه، ارتقای آموزش و مشاوره مادران، ایجاد و گسترش مراکز مشاوره این حوزه، فعال کردن کمیته‌های دانشگاهی و بیمارستانی شیر مادر، تعامل میان بخشی بهداشت و درمان، ایجاد مکان‌هایی برای ترویج تغذیه با شیر مادر در مکان‌های عمومی و … از جمله استراتژی‌ها و اهداف مهم معاونت بهداشتی هستند.
معاون بهداشتی وزارت بهداشت در حاشیه این مراسم و با حضور در جمع خبرنگاران گفت: برای اینکه بتوان تغذیه با شیر مادر را گسترش داد باید زیرساخت‌های لازم را ایجاد کنیم تا بستر مورد نیاز این موضوع فراهم شود. ما باید زنان و مادران را حتی پیش از ازدواج آماده کرده و در مدارس آموزش‌های مرتبط با این حوزه را آغاز کنیم.
وی افزود: بیش از ۷۰ درصد بیمارستان‌های کشور زیرساخت‌های لازم برای بیمارستان دوستدار کودک را دارند و به تدریج همه بیمارستان‌ها باید برای ایجاد این موضوع تلاش کنند. در عین حال تاکید می‌کنم که در شش ماه اول تولد نوزاد، تغذیه با شیر مادر باید به صورت انحصاری انجام شود و تا دو سال هم همراه با تغذیه تکمیلی ادامه یابد. متاسفانه برخی مادران در ابتدای تولد نوزادشان حجم شیر کمی دارند و به همین دلیل به سمت شیر خشک می‌روند و این یکی از چالش‌های ما در این حوزه است.
وی در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت پرونده الکترونیک سلامت نیز گفت: اجرای پرونده الکترونیک سلامت جزء اولویت‌های ما در این دوره است. خوشبختانه در سطح یک ارائه خدمات، پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و تا پایان مرداد ماه نقص سامانه‌های ما از جمله سامانه سیب برطرف می‌شود. سامانه سیب نقصی در حوزه گزارش‌گیری داشت که این نقص تا پایان ماه برطرف می‌شود. اتفاق خوب دیگری که رخ داده و گام بلندی در این حوزه محسوب می‌شود این است که سامانه‌های استان‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند و سامانه یکپارچه بهداشت را شکل می‌دهند. بنابراین به این سمت می‌رویم که سامانه‌های سطح یک را تکمیل کنیم و در عین حال برنامه HIX بیمارستان‌ها هم در حال تکمیل است.
رئیسی درباره وضعیت مطب‌های خصوصی نیز گفت: یکی از بحث‌های ما درباره پرونده الکترونیک مطب‌های خصوصی است. طبق برنامه ریزی‌های انجام شده ابتدا به سراغ سطح یک و مطب‌های خصوصی پزشکان عمومی می‌رویم. در این حوزه در حال برنامه‌ریزی هستیم تا ابتدا به صورت تشویقی و داوطلبانه با هماهنگی بیمه‌ها کار را انجام دهیم. بر این اساس از اوایل مهرماه این مطب‌ها می‌توانند به صورت داوطلبانه وارد سامانه شوند که ضمن تسریع در رسیدگی پرونده‌ها و نسخه‌هایشان از یک سری از مزایای بیمه‌ای نیز برخوردار خواهند شد. در عین حال باید توجه کرد که کار برای اجرای سراسری این برنامه زمان‌بر است.
