غربالگری ژنتیکی زوجین در زمان ازدواج اجباری است
اشرف سماوات نقش مشاوره های ژنتیک را در گسترش پوشش خدمات ژنتیک زمان ازدواج، بسیار مهم و اساسی دانست و اظهار داشت: از سال ۱۳۹۰ به صورت مقدماتی و از سال ۱۳۹۴ به صورت جدی، تکمیل زیرساخت های مورد نیاز خدمات ژنتیک زمان ازدواج را در دانشگاه های علوم پزشکی آغاز کردیم و خوشبختانه مشاوره های ژنتیک که از دوران گذشته و از سال ۱۳۷۶ در کشور سازماندهی شده بود، برای اهداف بزرگ برنامه تحول نظام سلامت، دوباره سازماندهی شد.
وی تصریح کرد: وزارت بهداشت، خدمات ژنتیک شامل مشاوره و تشخیص ژنتیک را به صورت کمی و کیفی گسترش داده تا بتواند خدمات ژنتیک بسیاری را که در بستر تحول سلامت ایجاد شده را حمایت کند. اعتقاد داریم که تا پایان برنامه ششم توسعه باید بتوانیم به هدف مشخص شده در برنامه تحول سلامت و برنامه عملیاتی دانشگاه های علوم پزشکی مبنی بر کاهش ۵۰ درصدی بیماری های ژنتیک اولویت دار، دست پیدا کنیم تا در یک بازه زمانی ۱۰ ساله، این بیماری ها ۸۰ تا ۹۰ درصد کاهش پیدا کند.
رئیس اداره ژنتیک وزارت بهداشت با بیان اینکه در زمان ازدواج، به زوجین خدمات ژنتیک ارائه می شود، افزود: پوشش این خدمات با سرعت در حال افزایش است و وزارت بهداشت در این راستا، بر تقویت این پوشش، نظارت دارد و آموزش های استانداردی را به صورت حضوری و غیرحضوری به دانشگاه های علوم پزشکی ارائه می کند.
سماوات تاکید کرد: هیچ گونه اجباری در انجام مشاوره های ژنتیک وجود ندارد، اما بر اساس قانون، غربالگری ژنتیکی زوجین در زمان ازدواج، اجباری است تا افراد ضمن آگاهی از موقعیت خود نسبت به ادامه روند مراحل ازدواج اقدام کنند، اما مشاوره های ژنتیک به صورت اختیاری به افرادی ارائه می شود که در غربالگری به آنها اطلاعات و آگاهی های لازم رسانده شده است.
وی یادآور شد: برای اینکه به ازدواج های مردم آسیب وارد نشود، به آنها اجازه می دهیم که قبل از ازدواج یا پیش از بارداری، به مشاوره های ژنتیک مراجعه کنند. خوشبختانه در حال حاضر وضعیت ژنتیک قابل مقایسه با دهه های گذشته نیست و پیشرفت های قابل توجهی کرده است. زمانی به خانواده ها می گفتیم که شما راهی برای ازدواج و زندگی مشترک ندارید زیرا با مشکل ژنتیکی مواجه بودند، اما در حال حاضر، چندین راه را برای داشتن ازدواج و فرزند سالم به زوجین پیشنهاد می شود که این کمک و حمایت بزرگی برای آنها بوده و اگر خانواده ای بخواهد فرزند سالمی داشته باشد، مانعی برای آن وجود ندارد.
رییس اداره ژنتیک وزارت بهداشت درخصوص هزینه های خدمات ژنتیک و پوشش بیمه برای این خدمات، گفت: تنها برخی از خدمات ژنتیک تحت پوشش بیمه قرار داشته و مابقی از این شرایط برخوردار نیستند. البته در هیچ کجای دنیا از جمله ایران، پوشش یکباره خدمات ژنتیک قابل انجام نیست و این توقع بسیار زیادی است.
دکتر سماوات افزود: برای افزایش پوشش بیمه خدمات ژنتیک، ابتدا باید اولویت ها را مشخص و از انجام آزمایش های بی مورد پرهیز کرده و به حداقل رسانیم تا بیمه ها از این راه، منتفع شوند و منابع صرفه جویی شده را به پوشش خدمات مورد نیاز بیماری های در اولویت، اختصاص دهند.
وی اظهار داشت: بر اساس ماده ۷۵ قانون برنامه ششم توسعه، وزارت بهداشت ملزم به غربالگری ژنتیکی در زمان ازدواج شده و در صورت نیاز، باید مشاوره های ژنتیک انجام شود. در این راستا هزینه زوجین بی بضاعت توسط نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی تقبل می شود، بنابراین افراد بی بضاعت نیز در این زمینه حمایت خواهند شد.
به گفته رییس اداره ژنتیک وزارت بهداشت، خیریه ها می توانند بدون دخالت فنی و با رعایت استانداردهای وزارت بهداشت، خدمت، ارجاع و سطح بندی، به وزارت بهداشت و مردم در کاهش بیماری های ژنتیکی و معلولیت کمک کنند.
دکتر سماوات با بیان اینکه غربالگری ژنتیک زمان ازدواج، به تنهایی هرگز نمی تواند معلولیت ها را کاهش دهد، افزود: غربالگری های ژنتیک باید در دوران مختلف زندگی مانند زمان ازدواج، حاملگی، نوزادی، کودکی و میانسالی انجام شود تا بیماری های ژنتیکی کاهش پیدا کنند.
