علم درباره تجربه نزدیک به مرگ چه نظری دارد؟

انسان همواره درباره ی دنیای پس از مرگ و وقایع بعد از آن کنجکاو بوده و حقیقت آن است که این موضوع گاهی ذهن همه ی ما را به خود مشغول می کند. از طرفی، تا به حال هیچ کسی از آن دنیا بازنگشته تا درباره ی چگونگی آن توضیح دهد. اما موارد نادری از تجربه نزدیک به مرگ وجود دارد که برای معدود افرادی مثل بیماران اغمایی به هوش آمده رخ داده است. این افراد طی این تجربه، حالات عجیبی را تجربه کرده اند که در اغلب موارد اشتراکاتی میان آن ها وجود داشته است. حال می خواهیم ببینیم علمی چه نظری درباره ی تجربه نزدیک به مرگ دارد.

پژوهش های جدید

هیچ کس به طور قطع نمی داند بعد از مرگ چه اتفاقی می افتد اما محققان تلاش دارند به پاسخ این سوال ها دست یابند که: انسان در زمان مرگ چه چیزی را تجربه می کند؟ اغلب مردم در حال مرگ چه چیزی می بینند؟ آن ها در این شرایط چه احساسی دارند؟ شارلوت مارشال استاد دانشگاه بلژیک و دکتر متخصص رشته ی عصب-روانشناسی و تیم تحقیقاتی اش به بررسی گزارش های تجربه نزدیک به مرگ ۱۵۴ نفر پرداخته اند. این اولین تحقیق دقیق و موشکافانه درباره ی این پدیده است. نتیجه ی این تحلیل آن بود که در میان این تجربه ها ۴ رخداد عمده و مشترک وجود داشت.

۱- احساس آرامش

احتمالا احساس آرامش آن چیزی نیست که از یک تجربه نزدیک به مرگ انتظار داشته باشید، اما پژوهش مذکور بیان می کند ۸۰ درصد از افراد شرکت کننده در این تحقیق درباره ی تجربه ی این احساس صحبت کردند. بسیاری از ما از مرگ وحشت داریم و تصور می کنیم در لحظه ی مرگ بدترین اتفاقات خواهد افتاد، بنابراین خوب است که بدانیم در میان تجربه های نزدیک به مرگ، احساس آرامش عمده ترین اتفاق گزارش شده است.

۲- نور درخشان

همه ی ما درباره ی این حالت شنیده ایم، اما دیدن این نور درخشان در انتهای یک تونل عمده ترین ویژگی تجربه های نزدیک به مرگ نبوده است و تنها ۶۹ درصد از افراد شرکت کننده در پژوهش این حالت را گزارش کرده اند. علت دقیق وقوع این اتفاق هنوز مشخص نیست. یک تئوری در این مورد وجود دارد که بیان می کند کمبود اکسیژن باعث این حالت می شود، اما تئوری دیگری بیان می کند که این نور درخشان در نتیجه ی برخی فعالیت های مغزی است که در هنگام مرگ رخ می دهد.

۳- دیدن اشباح

در این پژوهش، ۶۴ درصد از افراد شرکت کننده بیان کردند زمانی که در حال مرگ بودند اشباحی را دیده بودند. برخی از آن ها کسی را از گذشته و بقیه ی آن ها چیزی شبیه به روح دیده بودند.

۴- تجربه ی خروج از بدن

تجربه ی خروج از بدن به حالتی گفته می شود که فرد احساس می کند از جسم خود جدا شده و قادر است خودش را از زاویه ای دیگر ببیند. تلاش های زیادی برای پی بردن به علت تجربه ی این حالت صورت گرفته، مثل تئوری هایی که آن را مربوط به مشکلات گوش درونی یا ترفندهای ذهن می دانند. در هر صورت، در تحقیق مذکور ۳۵ درصد از افراد شرکت کننده بیان کردند جسم خود را ترک کرده بودند و ۳۶ درصد بیان کردند که بازگشت آن ها به جسم شان آخرین رخداد در سلسله وقایع تجربه نزدیک به مرگ ها آن بود. دکتر مارشال در اینباره می گوید: «طبق این اطلاعات به نظر می رسد تجربه نزدیک به مرگ معمولا با حسی از جدایی از جسم آغاز می شود و با بازگشت به آن پایان می یابد.»

عمده ترین سلسله وقایع گزارش شده

یکی از اهداف دکتر مارشال از این پژوهش آن بود که آیا در همه ی تجربه های نزدیک به مرگ شکل استانداردی از سلسله وقایع مربوط به آن وجود دارد یا خیر. با این حال، تنها ۲۲ درصد از افراد شرکت کننده در این تحقیق (یعنی ۳۴ نفر) سلسله وقایع یکسانی را گزارش کردند. ترتیب وقایع در این پدیده با تجربه ی خروج از بدن آغاز می شود، سپس با قرار گرفتن در یک تونل، دیدن یک نور درخشان و احساس آرامش ادامه می یابد.

حالات دیگر

علاه بر این ۴ رخداد اصلی گزارش شده، افراد شرکت کننده در پژوهش درباره ی اتفاقات دیگری هم صحبت کردند، مثل رفتن به یک مرز یا نقطه ی بی بازگشت (۴۰ درصد)، احساس تعادل (۱۴ درصد)، گذشتن وقایع زندگی از جلوی چشم ها (۱۶ درصد) و دیدن تصاویری از آینده (۴ درصد).