علت افتادگی مچ پا و درمان آن

افتادگی مچ پا حالتی است که فرد نمی تواند قسمت جلوی پا را بلند کند و انگشتان روی زمین کشیده می شوند.

علت افتادگی مچ پا و درمان آن

این بیماری می تواند علل، علائم و نشانه های متفاوتی داشته باشد که بعد از تشخیص علت افتادگی پا، باید اقدام به درمان نمود. مهم ترین روشهای درمانی این بیماری عبارتند از بریس، ارتز، فیزیوتراپی و ورزش درمانی و جراحی که با صلاحدید پزشک روش مناسب به کار گرفته می شود.

افتادگی مچ پا چیست؟

افتادگی مچ پا که گاهی به آن “مچ پای افتاده” هم گفته می شود عبارت است از ناتوانی در بلند کردن قسمت جلویی پا که باعث می شود انگشتان پا در هنگام راه رفتن روی زمین کشیده شوند.

ممکن است افرادی که افتادگی مچ پا دارند برای اجتناب از کشیده شدن انگشتان پا، زانویشان را از حد نرمال بالاتر ببرند یا در حالیکه پایشان قوس زیادی دارد راه بروند. افتادگی مچ پا می تواند در یک پا یا همزمان در هر دو پا بوجود آید و در هر سنی بروز کند.

در کل، افتادگی مچ پا از ضعف یا فلج عضلاتی که پا را بالا می برند نشات می گیرد. (درعین حال) افتادگی مچ پا می تواند علل مختلف بسیاری داشته باشد و درمان آن هم بر اساس علت آن فرق می کند.

گاهی اوقات افتادگی مچ پا موقتی است در حالی که در موارد دیگر، این افتادگی دائمی است. اگر افتادگی مچ پا دارید می توانید بریسی بپوشید که مچ و روی پا را می پوشاند و پای شما را در وضعیت نرمال نگاه می دارد.

علائم و نشانه ها

افتادگی مچ پا باعث می شود که بلند کردن قسمت جلویی پا دشوار باشد به طوری که ممکن است پا به هنگام راه رفتن روی زمین کشیده شود.

برای مقابله با چنین چیزی می توانید هنگامی که راه می روید ران خود را بلند کنید مانند هنگامی که از پله ها بالا می روید (steppage gait) تا به پای خود کمک کنید تا راه خود را روی زمین باز کند. این نوع راه رفتن عجیب ممکن است باعث شود با هر قدمی که برمی دارید پایتان به زمین برخورد کند. در برخی موارد در پوست قسمت روی پا و انگشتان پا احساس بی حسی وجود دارد.

به طور معمول فقط یکی از پاها به افتادگی مچ پا مبتلا می شود. ولی بسته به علت زمینه ای آن ممکن است هر دو پا به آن مبتلا شوند.

افرادی که علائم افتادگی مچ پا را دارند مبتلا به چیزی هستند که به steppage gait معروف است. steppage gait به این معنی است که وقتی فرد راه می رود پایش به شدت به زمین برخورد می کند. در بسیاری افرادی که از این بیماری رنج می برند،

طرز راه رفتن با پای سالمشان خیلی شبیه راه رفتن روی پنجه پا است که در آن ران را بالاتر از حد نرمال بلند می کنند که باعث می شود پنجه پا پایین بیفتد. در این طرز راه رفتن پا آنقدر بالا برده می شود که از کشیده شدن پنجه پا به زمین و ضربه خوردن پا جلوگیری شود.

ممکن است افراد دیگر پای خود را به طرف بیرون حرکت دهند به طوری که مجبور نباشند رانشان را خیلی بلند کنند که این هم می تواند از علائم افتادگی مچ پا باشد.

علت و دلایل

برخی نواحی مشکل ساز احتمالی که می توانند باعث افتادگی مچ پا شوند عبارتند از:

عصب سیاتیک
بیماری عصبی عضلانی
عصب پرونئال
نخاع
بیماری ژنتیکی
مغز
ریشه عصبی L5
فتق دیسک
دیابت
تروما
فلج چندگانه یا اِسکلروزِ چندگانه
بیماری نورون حرکتی

علت اصلی افتادگی مچ پا مبتنی بر یک اختلال عصبی است زیرا به ندرت برای عضله اتفاق می افتد که عملکرد خود را از دست بدهد یا بیمار شود. مشکل عصبی هم می تواند محیطی یا مرکزی باشد.

آزمایش و تشخیص

معمولا افتادگی مچ پا با یک آزمایش فیزیکی تشخیص داده می شود. پزشک راه رفتن بیمار را مشاهده می کند و تعدادی از عضلات پا را بررسی می کند تا ببیند ضعف دارند یا نه. همچنین ممکن است که او بی حسی ساق پا، روی پا و انگشتان پا را بررسی کند. در برخی موارد آزمایش های بیشتری توصیه می شوند.

تصویربرداری

افتادگی مچ پا گاهی بر اثر رشد استخوان اضافی در کانال نخاعی یا تومور و کیستی بوجود می آید که روی عصب مچ پا در زانو یا ستون مهره ها فشار می آورند. آزمایش های تصویربرداری به این نوع مشکلات اشاره می کنند.

اشعه ایکس. تصاویر اشعه ایکس ساده از میزان پایینی از تابش اشعه برای به تصویر درآوردن توده بافت نرم یا ضایعات استخوانی که می توانند عامل بیماری باشند استفاده می کنند.

سونوگرافی. در این فناوری از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر ساختارهای داخلی بدن استفاده می شود. می توان از سونوگرافی برای بررسی کیست ها یا تومورهایی استفاده کرد که ممکن است روی عصب فشار آورند.

توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن). توموگرافی کامپیوتری تصاویر اشعه ایکس را که از زوایای مختلف بسیاری گرفته شده اند با یکدیگر ترکیب می کند تا تصاویری مقطعی از ساختارهای درون بدن تشکیل دهد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی). این آزمایش تصویربرداری از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر دقیق استفاده می کند. ام آر آی بخصوص در به تصویر درآوردن ضایعات بافت های نرم که ممکن است یک عصب را فشرده کنند مفید هستند.

آزمایش های عصبی

الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب را اندازه گیری می کنند. این آزمایش ها می توانند ایجاد ناراحتی کنند ولی برای تشخیص محل آسیب دیدگی در امتداد عصب مبتلا به بیماری یا تحت فشار بسیار مفید هستند.

درمان

روش درمان افتادگی مچ پا به علت آن بستگی دارد. درمان زود هنگام می تواند شانس بهبودی را بیشتر کند.

روش های درمانی می توانند مشتمل بر موارد ذیل باشند:

بریس های سبک وزن
کفی های کفش (ارتزها)
فیزیوتراپی
جراحی

استفاده از بریس های سبک وزن متداول ترین درمان برای افتادگی مچ پا است. از این بریس ها برای محافظت از پا استفاده می شود.

از فیزیوتراپی برای تقویت عضلات پا و مچ پا استفاده می شود. فیزیوتراپی می تواند توانایی فرد برای راه رفتن را بهبود ببخشد. در برخی موارد، ممکن است استفاده از ابزارهایی الکتریکی برای تحریک اعصاب پا در طول راه رفتن مناسب باشد.

ممکن است برای ترمیم یا کاهش فشار عصب آسیب دیده توصیه به عمل جراحی شود. در مواردی که افتادگی مچ پا دائمی است انجام عمل جراحی برای پیوند مفصل پا و مچ پا یا انتقال تاندون از عضلات قوی تر می تواند به بهبود راه رفتن و ثبات کمک کند.

عصب آسیب دیده را ترمیم می کند یا فشار وارده به آن را کاهش می دهد
مفصل پا یا مچ پا را پیوند می زند یا از عضلات قوی تر تاندون می گیرد
هدف از درمان افتادگی مچ پا بازگرداندن بیماران به چرخه راه رفتن عادی است.

درمان با بریس

بریس یا آتل. استفاده از بریس برای پا ومچ پا یا آتلی که اندازه کفش است می تواند به نگاه داشتن پا در وضعیت نرمال کمک کند.

ارتزهای پا
متداول ترین درمان
قابل قرارگیری در داخل کفش که باعث نگاه داشتن پا با زاویه ۹۰ درجه می شود
ثابت کردن مچ پا در جای خود و کمک به صاف کردن انگشتان پا در هنگام حرکت کردن
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی نفش مهمی را در کنترل افتادگی مچ پا ایفا می کند و به بیمار این امکان را می دهد که:

– بهتر حرکت کردن را تجربه کند که منجر به بهبود کیفیت زندگی می شود.

– تمریناتی را انجام دهد که عضلات پا را تقویت می کنند و به حفظ دامنه حرکت زانو و مچ پا کمک می کنند که این خود می تواند به بهبود مشکلات راه رفتن مرتبط با افتادگی مچ پا کمک کند. تمرینات کششی هم بخصوص برای جلوگیری از سفتی پاشنه پا اهمیت دارند.

تحریک عصب

گاهی اوقات تحریک عصبی که پا را بالا می برد افتادگی مچ پا را بهبود می بخشد.

ورزش درمانی

ورزش برای بیماران دچار افتادگی مچ پا درمان اصلی است.

ورزش های تقویت کننده عضلات پا و اندام های تحتانی به حفظ قدرت و ثبات عضلات کمک می کنند. چنین ورزش هایی به تقویت و کشش پا کمک کرده در عین حال تحرک را به مچ پا باز می گردانند.

ورزش های کششی یک درمان عالی برای افتادگی مچ پا هستند. فیزیوتراپیست ها به بیماران توصیه می کنند که روی زمین بنشینند، حوله ای را دور پا قرار دهند، دو لبه حوله را بگیرند و به آرامی آن را به طرف خود بکشند. این ورزش به کشش عضلات پا و پشت ساق پا کمک می کند.

دیگر تمرینات ورزشی عبارتند از انحنا دادن پا و خم کردن پنجه پا. برای اینکه عضلات به اندازه کافی تحریک شوند به چند دوره از این تمرینات و تکرار کردن آن ها نیاز است.

تحریک الکتریکی

ممکن است فیزیوتراپیست ها برای برخی از بیماران دچار افتادگی مچ پا یک رژیم درمانی را توصیه کنند که دربرگیرنده تحریک الکتریکی اعصاب و فیبرهای عضلانی است. چنین چیزی به ایجاد پالس های الکتریکی در عضلات کمک می کند و می تواند تا حدی قدرت و ثبات و قابلیت انقباض عضلات را افزایش دهد.

آموزش راه رفتن

راه رفتن عبارت است از شیوه ای که شخص قدم می زند. اختلال راه رفتن عبارت است از قدم زدنی که از حالت نرمال خارج شود.

آموزش راه رفتن به بیمارانی توصیه می شود که در راه رفتن مشکلات قابل ملاحظه ای دارند. این روش درمان به بیمار کمک می کند تا کارآمدتر قدم بردارد و از طریق تمرینات ترکیبی و تمرینات حفظ تعادل ثبات بیمار در هنگام راه رفتن را بهبود می بخشد.

جراحی

در مواردی که بیماری افتادگی مچ پا هنوز نسبتا تازه است جراحی اعصاب می تواند مفید باشد. اگر این بیماری کهنه شده است، ممکن است پزشک جراحی پیوند استخوان های پا و مچ پا یا عمل انتقال تاندون های در حال کار کردن از یک جا برای جای دیگری از بدن را پیشنهاد کند.

اگر افتادگی مچ پا باعث فقدان حرکت دائمی ناشی از فلج عضلانی شده باشد عمل جراحی می تواند یک گزینه برای درمان باشد. این عمل معمولا انتقال تاندون از عضلات پای قوی تر به عضله ای را دربرمی گیرد که باید مچ پا را به طرف بالا بکشد. نوع دیگری از جراحی شامل پیوند استخوان های پا یا مچ پا برای کمک به ثبات بخشی به مچ پاست.

اگر برای درمان افتادگی مچ پا به عمل جراحی فکر می کنید، با پزشک عمومی یا متخصص ارتوپد پا و مچ پا صحبت کنید. آن ها قادرند چیزهای بیشتری درمورد این عمل و جوانب مثبت و منفی مرتبط با آن به شما بگویند.

به صورت خلاصه، افتادگی مچ پا علل مختلفی دارد که پزشک متخصص ارتوپدی، پس از تشخیص علت، درمان مناسب را انتخاب می کند. مهم ترین این درمانها عبارتند از بریس، ارتز، فیزیوتراپی و ورزش درمانی و جراحی.