سهراب سپهری گران است، چرا؟
سهراب سپهری بار دیگر بر حراج تهران سایه افکند؛ سایه‌ای سنگین‌تر از همیشه. فروش یکی از تابلوهای او رکورد پنج میلیارد و صد میلیون تومانی را به نام این شاعر و نقاش فقید ثبت کرد که طبق اعلام نهمین دوره حراج تهران، رکوردِ گران‌قیمت‌ترین نقاشی تاریخ هنر ایران را شکست.
به گزارش ایسنا، فروش نهمین دوره حراج تهران (تیر ماه ۹۷، متعلق به آثار کلاسیک و مدرن) به ۳۱ میلیارد و ۳۷۸ میلیون تومان رسید که هفت میلیارد تومان این مبلغ از فروش دو اثر سهراب سپهری حاصل شده است.
این رویداد در هشتمین دوره خود که متعلق به نسل متاخر و هنر معاصر ایران بود و در دی ماه ۹۶ برگزار شد، ۱۴ میلیارد و ۹۵۲ میلیون تومان فروش داشت؛ بنابراین نهمین دوره حراج تهران توانست بیش از دو برابر هشتمین دوره آن آثار هنری بفروشد. که البته با توجه به رویکرد متفاوت این دو حراجی اتفاق دور از ذهنی به نظر نمی‌رسد.
اما اگر رقم فروش جدیدترین حراج تهران را با هفتمین دوره (تیرماه ۹۶) که آن نیز به آثار کلاسیک و مدرن اختصاص داشت، مقایسه کنیم، درمی‌یابیم درآمد این رویداد باز هم ۱۶ میلیارد و ۴۲۶ میلیون تومان افزایش داشته است.
حراج تهران به ترتیب در پنجمین (خرداد ۹۵، آثار کلاسیک و مدرن) و ششمین (دی ۹۵، آثار هنرمندان جوان) دوره‌های خود ۲۵ میلیارد و ۳۶۲ میلیون تومان و ١٢ میلیارد و ٢٣٣ میلیون تومان ثبت فروش داشت.
در پنجمین حراج تهران یک اثر از مجموعه تنه‌های درخت سهراب سپهری با ۳ میلیارد تومان فروش، رکورد حراج را زد و اثر دیگری از همین مجموعه این هنرمند یک میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان فروخته شد. در مجموع این دوره از این رویداد در حالی برگزار شد که آثار سهراب سپهری با فروش ۴ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان نزدیک به یک پنجم مجموع فروش این رویداد را به خود اختصاص داد.
با یک نگاه آماری، این را می‌توان گفت که سنگینی ترازوی خرید و فروش این بازار هنری با سهراب سپهری است و برگزارکنندگان حراج روی این چهره نام‌آشنا حساب ویژه‌ای باز کرده‌اند.
آثار این نقاش و شاعر معروف در دو حراج گذشته آثار معاصر (دی ۹۵ و دی ۹۶) حضور نداشت و درآمد این دو دوره هم به شکل محسوسی پایین‌تر آمد. گرچه پیش آمده اثری از یک هنرمند در یک دوره بالاتر از تابلو سهراب خریداری شود و البته سابقه داشته که ادعای جعلی بودن اثر سپهری هم مطرح شود.
چرا سهراب می‌فروشد؟
پیش از جست‌وجوی چرایی فروش بالای تابلوهای سپهری، باید پرسید او چقدر میان ایرانی‌ها آشنا و محبوب است؟
با یک حساب سرانگشتی پاسخ این می‌شود که سهراب هم خیلی آشناست و هم به واسطه بی‌آلایشی افکار و اشعارش در میان مردم خیلی محبوب است. در مارکت هنری نیز این دو فاکتور از جمله موارد تاثیرگذار در فروش آثار یک هنرمند است. از سویی آثار سهراب کلاسیک نیست و رو به مدرنیته می‌رود، بنابراین از آن در این دوره زمانی استقبال بیشتری می‌شود.
پیش‌تر نیز رضا نامی ـ هنرمند و کارشناس هنری ـ در این زمینه به ایسنا گفته است «چند وجهی و کاریزماتیک بودن شخصیت سهراب سپهری به عنوان یک شاعر و نقاش در به فروش رفتن آثار این هنرمند با قیمت‌های بالا و زدن رکورد در خرید و فروش آثار هنری، تأثیر زیادی داشته است. همچنین جنبه شاعرانگی نقاشی‌های سپهری توانسته توجه علاقه‌مندان را به سمت آثار این هنرمند جلب کند. ایرانی‌ها به این وجه توجه بیشتری دارند و با شعر، بیش از نقاشی هم‌نوا هستند. این حس شاعرانه بودن خیلی موثر بوده است.»
او همچنین گفته، «بحث دیگر، عرضه و تقاضاست. هنرمندان زیادی بوده‌اند که هم‌تراز با سهراب سپهری یا حتی خیلی بهتر از او کار کرده‌اند، اما آثارشان به این پایه نرسیده، چون عرضه و تقاضای آثار آن‌ها نسبت به نقاشی‌های سهراب بسیار متفاوت بوده است. تا کنون هر کسی اثری از سهراب سپهری خریده به سود رسیده است.»
از سویی آرمان استپانیان ـ عکاس و هنرمند ـ نیز که سابقه دوستی با سهراب سپهری دارد، با بیان خاطره‌ای به ایسنا گفته است «سهراب سپهری یکی از دوستان من بود. او هنر ژاپن و اروپا را خیلی خوب می‌شناخت و آدم فهمیده‌ای بود. کسی که بتواند هم شاعر خوبی باشد، هم نقاش خوبی، یعنی یک آدم درجه یک است. سال ۵۵ که هنوز دوستی ما شکل نگرفته بود، نمایشگاهی از آثار سهراب سپهری برپا شد. اثر این هنرمند در همان سال، ۲۰۰ هزار تومان که پول خیلی زیادی بود به فروش رفت. ارزش این کار در آن زمان با ارزش تابلوی او که در (چهارمین) حراج تهران دو میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به فروش رفت برابری می‌کند.»
او تاکید کرده بود «هنر سهراب سپهری، هنر نابی بود. در همان دهه ۵۰ هم بودند کسانی که هنر سهراب را فهمیده بودند و حاضر بودند بابت آن پول هنگفتی خرج کنند. این‌طور نیست که بگوییم در حال حاضر آثار سهراب سپهری فقط به خاطر شهرت او و گذشت چند دهه از فعالیتش در هنر و ادبیات این‌طور به فروش می‌رسد.»
